احتمالاً تاکنون نام تبخال را شنیده‌اید. تاول‌های پر از مایع که در نزدیکی دهان و روی لب به وجود می‌آیند تبخال لب نامیده می‌شوند. مسبب ایجاد این تاول‌ها ویروسی به نام هرپس است. در صورتی که این ویروس وارد بدن شود، تا آخر عمر با انسان خواهد بود. به همین علت برای تبخال درمان دائمی وجود ندارد و ممکن است هر زمانی که شرایط مهیا باشد دوباره فرد را گرفتار کند.
با این حال، با استفاده از برخی داروها و انجام مراقبت‌های ساده می‌توان تبخال را سریعاً درمان کرد و احتمال بروز آن را به حداقل رساند. برای آشنایی با این روش‌ها، در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
فهرست مقالات
علت ایجاد تبخال
همانطور که گفتیم، تبخال توسط نوعی ویروس به نام هرپس وجود می‌آید. حدود 90 درصد از بزرگسالان جهان این ویروس را در بدن خود دارند. به طور کلی ویروس تبخال به دو دسته تقسیم می‌شود:
- ویروس HSV-1 که منجر به ایجاد تبخال در لب می‌شود.
- ویروس HSV-2 که منجر به ایجاد تبخال در دستگاه تناسلی می‌شود.
این دو ویروس دارای ظاهری مشابه هستند. بعلاوه، گاهی ممکن است ویروس HSV-1 موجب تبخال تناسلی شده و یا ویروس HSV-2 موجب تبخال لب گردد. جالب توجه است که حتی فردی که در حال حاضر دارای تبخال نیست اما ویروس آن را در بدن خود دارد، می‌تواند ویروس را به دیگران منتقل کند. ویروس هرپس می‌تواند از طریق اشتراک مواد غذایی و لوازم آرایشی و همچنین بوسه انتقال یابد.
پس از آلوده شدن به ویروس تبخال درمان دائمی آن ممکن نیست؛ اما می‌توان آن را کنترل کرد. هر زمان که ویروس فعال شود، تبخال به وجود می‌آید. به همین دلیل افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند (به علت بیماری، استرس و…) بیشتر دچار تبخال می‌شوند. تبخال لب ممکن است برای دو هفته روی لب‌ها باقی بماند؛ و سپس خود به خود از بین خواهد رفت.
علائم تبخال لب
ممکن است پیش از به وجود آمدن تبخال، در لب‌های خود احساس سوزش کنید. این بهترین زمان برای پیشگیری از ایجاد تبخال لب است. در صورتی که از بروز آن پیشگیری نکنید، با تاولی قرمز و پر از مایع مواجه خواهید شد. این تاول معمولاً حساس و دردناک است.
همچنین ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنید:
- تب
- درد عضلانی
- تورم غدد لنفاوی
در صورتی که همزمان با ایجاد تبخال دچار مشکلاتی در چشم خود شدید، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که عفونت ویروس هرپس به چشم سرایت کند و به طور مناسب درمان نشود، می‌تواند به نابینایی دائمی منجر شود.
عوامل موثر در ایجاد تبخال لب
پس از ورود ویروس به بدن عوامل خاصی ممکن است آن را فعال کنند؛ و در پی آن فرد دچار تبخال لب شود. این عوامل عبارت‌اند از:
- عفونت، تب یا سرماخوردگی
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید
- استرس
- ابتلا به ایدز
- سیستم ایمنی ضعیف
- قاعدگی
- سوختگی شدید
- اگزما
- شیمی درمانی
- کمبود آهن و ویتامین B
- دندانپزشکی (درمان‌هایی که با باز شدن دهان همراه‌اند)
همچنین به خاطر داشته باشید که با تماس با بزاق فرد دارای ویروس هرپس (حتی اگر تاول قابل مشاهده نباشد) ویروس به شما نیز منتقل می‌شود.
خطرات و عوارض ناشی از تبخال
اگرچه عوارض ناشی از تبخال لب نادر است، اما در کودکان خردسال و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف ممکن است رخ دهد. در صورت بروز هر یک از علائم زیر فوراً با پزشک تماس بگیرید:
احتمال بروز عوارضی که ذکر شد در افراد مبتلا به اگزما، سرطان و ایدز بیشتر از دیگران است. اگر به ویروس تبخال مبتلا بوده و هرکدام از شرایط بالا را دارید، به پزشک مراجعه نمایید.
درمان تبخال لب
تبخال نیز مانند دیگر تاول‌ها پس از تشکیل شدن به تدریج از بین خواهد رفت. اما روش‌های زیادی برای درمان سریع آن وجود دارد.
پماد و کرم
پنسیکلوویر (دناویر): با استفاده از این پماد می‌توان درد ناشی از تبخال را کاهش داده و آن را سریعاً درمان کرد. به مدت 4-5 روز از پماد دناویر استفاده نمایید تا نتیجه آن را مشاهده کنید.
آسیکلوویر (زوویراکس): پماد آسیکلوویر نیازی به نسخه پزشک ندارد. از این پماد چند بار در روز استفاده کنید تا تبخال لب طی چند روز کاملاً رفع شود.
دوکوزانول (آبروا): این پماد نیز مانند دیگر پمادها بهتر است در ساعات ابتدایی تشکیل تبخال استفاده شود تا نتیجه سریع‌تری داشته باشد. روزی چند بار از این پماد روی تبخال بمالید.
دارو
تبخال لب با داروهای ضد ویروسی خوراکی نیز قابل درمان است. برخی از این داروها عبارت‌اند از: آسیکلوویر (زوویراکس)، والاسیکلوویر (والترکس) و فامسیکلوویر (فامویر).
این داروهای خوراکی تنها با نسخه پزشک عرضه می‌شوند. در صورت بروز عوارض ناشی از تبخال یا تشکیل مکرر تاول، ممکن است پزشک استفاده مرتب از داروهای ضد ویروسی را برای فرد تجویز کند.
درمان خانگی
یخ:
یخ در کاهش ورم، قرمزی و درد تبخال موثر است. یک تکه یخ را در یک دستمال تمیز و نرم گذاشته و به مدت 10 تا 15 دقیقه روی تبخال نگهدارید. این عمل را هر 3-4 ساعت یکبار نمایید.
استون:
استون لاک پاک‌کن به خشک شدن تبخال کمک می‌کند. یک تکه پنبه را به استون آغشته کرده و روی تبخال نگهدارید. این عمل را چندین بار در روز و به مدت یک ساعت تکرار کنید.
شیر سرد:
شیر توانایی مهار ویروس تبخال را دارد. ابتدا یک تکه پنبه را درشیر سرد خیسانده و سپس آن را روی تبخال قرار دهید. پس از گذشت حدود 10 دقیقه آن را بشویید. این روش را یک یا دو بار در روز تکرار نمایید.
بادرنجبویه:
برگ خشک شده بادرنجبویه موجب بهبودی سریع‌تر تبخال شده و احساس سوزش و درد کاهش می‌دهد؛ همچنین مانع از گسترش عفونت می‌شود. ابتدا یک تا دو قاشق چای‌خوری برگ خشک شده بادرنجبویه را در یک لیتر آب داغ بریزید. سپس اجازه دهید 10 دقیقه دم بکشد و بنوشید. روزانه 3 تا 4 لیوان از این دمنوش را میل نمایید. همچنین می‌توانید روغن بادرنجبویه را 4 تا 5 بار در روز روی تبخال لب بمالید.
جوش شیرین:
جوش شیرین تبخال را به سرعت خشک می‌کند. ابتدا مقداری جوش شیرین را با آب ترکیب کنید تا به شکل خمیر درآید. سپس آن را روی تبخال بمالید. این عمل را چند بار در روز تکرار کنید. جوش شیرین ممکن است کمی سوزش به همراه داشته باشد؛ اما اگر سوزش شدیدی حس کردید آن را فوراً از روی لب پاک نمایید. مراقب باشید به تبخال فشار وارد نکنید.
آلوئه ورا:
گیاه آلوئه ورا التهاب و ورم را کاهش داده و درمان تبخال را سرعت می‌بخشد. برای این کار، ژل خارج شده از برگ آلوئه ورا را روی تبخال بمالید. سپس اجازه دهید خشک شود و آن را با آب گرم بشویید. این روش را چند بار در روز به مدت 3-4 روز تکرار کنید.
پیشگیری از تبخال لب
✷ سعی کنید با بزاق و لوازم شخصی و آرایشی دیگران تماس نداشته باشید.
✷ اگر برای شما آفتاب موجب بروز تبخال می‌شود، پیش از قرار گرفتن در معرض نور خورشید از بالم لب حاوی زینک اکساید استفاده نمایید.
✷ اگر تبخال شما ناشی از استرس و اضطراب است، تلاش کنید استرس خود را مدیریت نمایید. برای این کار می‌توانید از تکنیک‌های مدیتیشن بهره بگیرید.
✷ از بوسیدن فرد دارای تبخال لب پرهیز کنید.
در مجموع، تبخال لب معمولاً خطرناک نیست اما مسری است. برای پراکنده نکردن ویروس هرپس از لمس غیرضروری تبخال خودداری نموده و دست‌های خود را همواره بشویید.
دیدگاه کاربران