سرفه نوعی عمل انعکاسی است که مجاری تنفسی را از ذرات خارجی و مخاط پاک می‌کند. از شایع‌ترین انواع سرفه می‌توان به سرفه خشک و سرفه تر (خیس) اشاره کرد. تفاوت این دو نوع سرفه در تولید کردن یا نکردن خلط است. سرفه خشک خلط به همراه ندارد. این نوع سرفه می‌تواند موجب خارش گلو شود؛ به همین جهت برای فرد آزاردهنده می‌باشد. عوامل زیادی (از آلرژی گرفته تا رفلاکس معده) می‌توانند در تولید سرفه خشک سهیم باشند. علت سرفه خشک عبارتاند از:
فهرست مقالات
علت رایج سرفه خشک
آسم
آسم به شرایطی می‌گویند که در آن مجاری تنفسی فرد متورم و باریک می‌شود. اگرچه سرفه‌های ناشی از آسم می‌توانند هم خشک و هم تر باشند، اما سرفه خشک شایع‌تر است. علائم دیگر آسم شامل موارد زیر می‌باشد:
- خس خس سینه
- تنگی نفس
- احساس درد یا خفگی در قفسه سینه
- مشکل در به خواب رفتن (به علت تشدید سرفه در شب)
- شنیدن صدای سوت‌مانند در حین بازدم
- حملات سرفه
در صورت مشاهده علائم، برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. معمولاً برای درمان آسم از داروهای استنشاقی و کورتون خوراکی استفاده می‌شود.
رفلاکس مزمن معده (GERD)
رفلاکس مزمن معده زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده مکرراً به مری بازگردد. مری بخشی از لوله گوارش است که دهان را به معده متصل می‌کند. اسیدی بودن شیره معده دیواره مری را تحریک می‌کند؛ در نتیجه ممکن است منجر به سرفه خشک شود. علائم دیگر رفلاکس مزمن معده عبارتاند از:
- سوزش قلب
- درد قفسه سینه
- بازگشت مواد غذایی یا مایعی ترش (اسید) به دهان
- احساس وجود توده در پشت گلو
- گلودرد مزمن
- سرفه مزمن
- مشکلات بلع
اغلب افراد با تغییر سبک زندگی و تهیه داروهای ضد اسید بدون نسخه نیز می‌توانند از رفلاکس مزمن معده رهایی یابند.
ترشحات پشت حلق و بینی
وقتی سرماخورده‌اید یا حساسیت فصلی دارید، در بینی مخاط بیشتری تولید می‌شود. این اتفاق ممکن است به ورود مخاط به گلو بیانجامد. این مخاط با مخاط عادی کمی متفاوت است؛ زیرا کمی آبکی‌تر و روان‌تر می‌باشد. این نوع مخاط به علت روان بودن، به سادگی از بینی به گلو رسیده و پایین می‌رود. مخاط در حین طی کردن مسیر می‌تواند اعصاب موجود در گلو را تحریک کرده و منجر به سرفه گردد.
سایر علائم مخاط پشت حلق عبارتاند از:
- گلودرد
- احساس وجود توده در گلو
- مشکلات بلع
- آبریزش بینی
- سرفه در شب
درمان این مشکل بستگی به علت بروز آن (آلرژی، عفونت باکتریایی یا ویروس) دارد. برای بهبود علائم می‌توانید از بخور گرم، اسپری بینی و نوشیدن چای استفاده کنید تا سینوس‌ها و بینی راحت‌تر تخلیه شوند.
عفونت ویروسی
ویروس‌های فراوان و متنوعی وجود دارند که می‌توانند منجر به سرماخوردگی و عفونت شوند. به طور معمول علائم سرماخوردگی تقریباً پس از یک هفته از بین می‌رود، اما سرفه ناشی از آن بیش از یک هفته باقی می‌ماند.
سرفه‌های پس از سرماخوردگی و عفونت‌های ویروسی معمولاً خشک بوده و می‌توانند حتی تا 2 ماه نیز ادامه یابند. این سرفه‌ها اغلب نتیجه سوزش مجاری تنفسی هستند؛ زیرا مجاری تنفسی پس از سرماخوردگی و عفونت ویروسی بسیار حساس می‌باشند.
درمان سرفه خشک پس از سرماخوردگی و عفونت‌های ویروسی کمی دشوار بوده و به صبر و زمان نیاز دارد. اما به منظور درمان سریع‌تر سرفه، می‌توانید گلوی خود را به کمک مایعات گرم و مرطوب نگهدارید.
علت غیر رایج سرفه خشک
محرک‌های محیطی
عوامل مشکل‌ساز زیادی در هوا وجود دارد که می‌تواند به تحریک مجاری تنفسی و بروز سرفه خشک منتهی شود. برخی از این عوامل عبارتاند از: دود، آلودگی، گرد و غبار و ذرات شیمیایی. علاوه بر این‌ها، قرار گرفتن در معرض هوای خشک و سرد نیز می‌تواند سرفه ایجاد کند.
برای رفع این مشکل سعی کنید از دستگاه رطوبت‌ساز در خانه استفاده نمایید. همچنین از محیط‌های آلوده و استعمال دخانیات نیز دوری کنید.
سرطان ریه
گاهی اوقات و در شرایط نادر سرفه خشک مداوم می‌تواند نشانه‌ای از سرطان ریه باشد. سرفه مربوط به سرطان ریه از بین نمی‌رود و ممکن است در طول زمان تغییر کند. برای مثال، با گذشت زمان احتمال تغییر صدا و شدت سرفه وجود دارد. حتی گاهی ممکن است فرد دچار سرفه دردناک شود.
دیگر علائم سرطان ریه عبارتاند از:
- سرفه خونی (حتی به مقدار کم)
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- احساس کوفتگی
- کاهش وزن بی دلیل
- خس خس سینه
در صورتی که دارای هر یک از علائم بالا هستید، فوراً به پزشک مراجعه نمایید. به خصوص اگر دارای سابقه خانوادگی سرطان ریه بوده یا سیگار می‌کشید.
نارسایی قلبی
نارسایی قلبی به شرایطی گفته می‌شود که عضله قلب فرد خون را به خوبی پمپ نمی‌کند. این بیماری در افرادی که دارای فشار خون بالا یا بیماری عروق کرونر هستند شایع‌تر می‌باشد. سرفه خشک و مداوم یکی از علائم نارسایی قلبی است. گاهی اوقات نیز سرفه‌های ناشی از نارسایی قلبی حاوی مخاط صورتی رنگ هستند.
سایر علائم نارسایی قلبی به شرح زیر است:
- تنگی نفس (معمولاً ناگهانی و شدید)
- خستگی و ضعف
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- تورم در پا و مچ پا
- بی اشتهایی
- حالت تهوع
- تورم شکم
- مشکل در تمرکز کردن
پنوموتوراکس یا روی هم افتادگی ریه
پنوموتوراکس یا روي هم افتادگي ریه نوعی بیماری است که در آن قسمتي از يك ريه يا همه آن در اثر نفوذ هواي آزاد بين دو لايه جنب روی هم می‌افتد. این بیماری مانع از باز شدن کامل ریه می‌گردد. پنوموتوراکس خفیف خود به خود بهبود می‌یابد، اما نوع شدید آن خطرناک بوده و نیاز به مراقبت‌های پزشکی خواهد داشت.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که برای مدتی با سرفه خشک دست و پنجه نرم می‌کنید و هر یک از موارد زیر را دارید، برای معاینه به پزشک مراجعه نمایید:
- اگر فرد دچار سرفه خشک زیر 5 سال سن دارد.
- اگر به همراه سرفه خشک خون مشاهده می‌کنید.
- اگر در تنفس مشکل دارید.
- اگر سرفه در شب شدت می‌گیرد.
- اگر سرفه دردناک بوده یا بیش از 10 روز ادامه پیدا کرده است.
- اگر سیگار می‌کشید.
- اگر تب، سردرد یا گوش درد دارید.
- اگر اخیراً کاهش وزن یا احساس کوفتگی داشته‌اید.
- اگر مشکلات قلبی، بیماری‌های گوارشی، آسم و فشار خون دارید.
- اگر باردار هستید.
- اگر سرفه خشک موجب غش کردن، استفراغ یا درد می‌شود.
در مجموع، علت سرفه خشک می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد و تشخیص آن بر عهده پزشک است. برای بهبود سرفه هوای محیط را مرطوب نگهدارید و همواره نوشیدنی‌های گرم مصرف نمایید؛ زیرا با خشک شدن گلو احتمال سرفه کردن افزایش می‌یابد. در صورتی که سرفه خشک پس از 10 روز برطرف نشد، برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
دیدگاه کاربران