سندرم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic ovary syndrome) نوعی اختلال هورمونی است که در بین زنان در سنین باروری شایع است. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است دوره قاعدگی نامنظم، طولانی یا سطح هورمون اضافی مردانه (آندروژن) داشته باشند. تخمدان ها ممکن است مجموعه های کوچک زیادی از مایعات (فولیکول ها) ایجاد کرده و نتوانند به طور منظم تخمک ها را آزاد کنند.
علت دقیق سندرم تخمدان پلی کیستیک ناشناخته است. تشخیص زودرس و درمان همراه با کاهش وزن ممکن است خطر عوارض طولانی مدت مانند دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی را کاهش دهد.
فهرست مقالات
سندرم تخمدان پلی کیستیک چه علائمی دارد؟
علائم و نشانه های سندرم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS اغلب در زمان اولین دوره قاعدگی در دوران بلوغ بروز می کند.علائم و نشانه های سندروم تخمدان پلی کیستیک متفاوت است. تشخیص PCOS وقتی حداقل دو مورد از این علائم را تجربه می کنید، ممکن است:
دوره های نامنظم چرخه قاعدگی : کاهش یا طولانی مدت شدن دوره قاعدگی رایج ترین علامت است- به عنوان مثال ، شما ممکن است کمتر از نه دوره در سال، بین دوره های پریودی، دوره قاعدگی سنگین داشته باشید.
آندروژن بیش از حد: افزایش سطح هورمون مردانه ممکن است منجر به علائم جسمی مانند موهای زائد صورت و بدن (هیرسوتیسم) و گاهی آکنه شدید و طاسی مردانه شود.
تخمدان های پلی کیستیک: ممکن است تخمدان ها بزرگ شده و حاوی فولیکول هایی باشند که تخم ها را احاطه کرده اند. در نتیجه تخمدان ممکن است به طور منظم عمل نکند.
اگر چاق باشید علائم و نشانه های سندروم پلی کیستیک تخمدان معمولاً شدیدتر هستند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر در مورد دوره قاعدگی خود نگرانی دارید، اگر دچار نازایی هستید یا علائمی از آندروژن اضافی مانند بدتر شدن هیرسوتیسم، آکنه و طاسی مردانه دارید، به پزشک مراجعه کنید.
علل سندرم
علت دقیق سندروم تخمدان پلی کیستیک مشخص نیست. عواملی که ممکن است نقش داشته باشند عبارتند از:
انسولین بیش از حد: انسولین هورمونی است که در لوزالمعده تولید می شود و به سلول ها امکان استفاده از قند را فراهم می کند ، یعنی منبع انرژی اولیه بدن. اگر سلولهای بدن نسبت به عملکرد انسولین مقاوم شوند، سطح قند خون می تواند افزایش یابد و بدن ممکن است انسولین بیشتری تولید کند. انسولین بیش از حد ممکن است تولید آندروژن را افزایش داده و از ایجاد تخمک گذاری جلوگیری کند.
التهاب خفیف : این اصطلاح برای توصیف تولید گلبولهای سفید برای مبارزه با عفونت استفاده می شود. تحقیقات نشان داده است که زنان مبتلا به PCOS نوعی التهاب خفیف دارند که تخمدان های پلی کیستیک را برای تولید آندروژن ها تحریک می کند، که می تواند منجر به مشکلات قلبی و عروقی شود.
وراثت: مطالعات انجام شده در این زمینه نشان داده که ژنهای خاصی ممکن است به سندروم تخمدان پلی کیستیک مرتبط باشند.
آندروژن بیش از حد: تخمدان ها مقدار غیر طبیعی زیادی از آندروژن تولید می کنند و در نتیجه هیرسوتیسم (افزایش رشد موهای زائد صورت و بدن) و آکنه ایجاد می شود.
سندروم تخمدان پلی کیستیک چه عوارضی ایجاد می‌کند؟
عوارض PCOS می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ناباروری
- دیابت
- بارداری همراه با فشار خون بالا
- سقط جنین یا تولد زودرس
- استئاتوهپاتیت غیر الکلی(التهاب شدید کبدی ناشی از تجمع چربی در کبد)
- سندرم متابولیک خوشه ای از جمله فشار خون بالا، قند خون بالا ، و کلسترول غیر طبیعی یا میزان تری گلیسیرید که به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد
- دیابت نوع 2 یا پیش دیابت
- آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب)
- افسردگی واضطراب
- خونریزی غیر طبیعی رحم
- سرطان پرده رحم (سرطان آندومتر)
چاقی با PCOS همراه است و می تواند عوارض این اختلال را بدتر کند.
تشخیص PCOS
هیچ آزمایشی برای تشخیص قطعی PCOS وجود ندارد. احتمالاً پزشک با بحث در مورد تاریخچه پزشکی، از جمله دوره قاعدگی و تغییر وزن شروع می کند. معاینه فیزیکی شامل بررسی علائم رشد بیش از حد مو، مقاومت به انسولین و وجود آکنه خواهد بود.
سپس پزشک ممکن است توصیه کند:
معاینه لگن: پزشک از نظر بصری و دستی ارگان های تولید مثل را برای توده ها، رشد و یا سایر ناهنجاری ها بررسی می کند.
آزمایش خون: ممکن است آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون توصیه شود و مورد تجزیه و تحلیل قرارگیرد. این آزمایش می تواند علل احتمالی ناهنجاری های قاعدگی یا اضافه آندروژن که باعث سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌شود را مشخص کند. ممکن است آزمایش خون اضافی برای اندازه گیری میزان تحمل گلوکز و کلسترول ناشتا و سطح تری گلیسیرید انجام شود.
سونوگرافی: پزشک از طریق سونوگرافی ظاهر تخمدان ها و ضخامت لایه های رحم را بررسی می کند.
اگر این سندروم تشخیص داده شود، پزشک ممکن است آزمایشات اضافی را برای عوارض محتمل توصیه کند. این آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بررسی های دوره ای فشار خون ، تحمل گلوکز ، و کلسترول و تری گلیسیرید
- افسردگی و اضطراب
- آپنه خواب
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
درمان PCOS بر مدیریت نگرانی های فردی بیمار، مانند ناباروری، هیرسوتیسم ، آکنه یا چاقی تمرکز دارد. درمان خاص ممکن است شامل تغییر در شیوه زندگی یا دارو باشد.
پزشک ممکن است کاهش وزن را از طریق رژیم کم کالری همراه با فعالیت های ورزشی متوسط توصیه کند. حتی کاهش متوسط وزن بدن – برای مثال از دست دادن 5 درصد از وزن بدن – ممکن است وضعیت بیماری را بهبود بخشد. کاهش وزن همچنین ممکن است اثربخشی داروهایی را که پزشک برای سندروم تخمدان پلی کیستیک توصیه می کند، افزایش دهد و می تواند به باروری کمک کند.
داروها
برای تنظیم چرخه قاعدگی ، پزشک ممکن است توصیه کند:
قرص های ضد بارداری ترکیبی: قرص های حاوی استروژن و پروژستین باعث کاهش تولید آندروژن می شوند و استروژن را تنظیم می کنند. تنظیم هورمون ها می تواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش داده و خونریزی غیر طبیعی، رشد بیش از حد مو و آکنه را اصلاح کند.
پروژسترون: مصرف پروژسترون به مدت 10 تا 14 روز هر یک تا دو ماه می تواند دوره های قاعدگی را تنظیم کرده و از سرطان آندومتر محافظت کند. پروژسترون درمانی سطح آندروژن را بهبود نمی بخشد و از بارداری جلوگیری نمی کند. اگر بخواهید از بارداری خودداری كنید، دستگاه داخل رحمی حاوی پروژستین انتخاب بهتری است.
داروهایی برای تحریک تخمدان به تخمک گذاری:
کلومیفن (کلومید): این داروی ضد استروژن خوراکی در اولین روز از چرخه قاعدگی مصرف می شود.
لتروزول: این داو که برای درمان سرطان پستان مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌تواند برای تحریک تخمدان ها موثر باشد.
متفورمین: این داروی خوراکی برای دیابت نوع 2، مقاومت به انسولین را بهبود می بخشد و انسولین را پایین می آورد. اگر استفاده از کلومیفن موثر واقع نشد پزشک ممکن است متفورمین را اضافه کند. اگر پیش دیابت دارید، متفورمین همچنین می تواند پیشرفت را به دیابت نوع 2 کاهش داده و به کاهش وزن کمک کند.
گنادوتروپین ها: این داروهای هورمونی به صورت تزریقی و تحت نظر پزشک تجویز می شوند.
برای کاهش رشد بیش از حد مو، پزشک ممکن است توصیه کند:
قرص های ضد بارداری: این قرص ها تولید آندروژن را که می تواند باعث رشد بیش از حد مو شود، کاهش می‌دهند.
اسپیرونولاکتون (آلداکتون): این دارو اثرات آندروژن روی پوست را حذف می کند. اسپیرونولاکتون می تواند باعث نقص هنگام تولد شود، بنابراین پیشگیری از بارداری مؤثر هنگام مصرف این دارو ضروری است. در صورت بارداری یا برنامه ریزی برای بارداری توصیه نمی شود.
افلورنیتین(Eflornithine): این کرم می‌تواند رشد موهای صورت را در خانم ها کُند کند.
الکترولیز: یک سوزن کوچک در هر فولیکول مو وارد می شود. سوزن یک پالس جریان الکتریکی ساطع می کند تا آسیب ببیند و درنهایت فولیکول موی زائد را از بین ببرد.
سبک زندگی و داروهای خانگی
برای کاهش اثرات سندروم تخمدان پلی کیستیک، سعی کنید:
وزن سالم خود را حفظ کنید. کاهش وزن می تواند انسولین و آندروژن را کاهش دهد و باعث تخمک گذاری شود. از پزشک خود در مورد برنامه کنترل وزن سؤال کنید و برای کمک به شما در رسیدن به اهداف کاهش وزن به طور مرتب با یک متخصص تغذیه ملاقات کنید. کربوهیدرات ها را محدود کنید.
ورزش به کاهش سطح قند خون کمک می کند. اگر PCOS دارید، افزایش فعالیت روزانه خود و شرکت در یک برنامه ورزشی منظم ممکن است مقاومت به انسولین را درمان یا حتی از آن جلوگیری کند و به شما کمک کند وزن خود را تحت کنترل داشته باشید و از ایجاد دیابت جلوگیری کند..
ممکن است نیاز باشد شما به پزشک متخصص متخصص زنان، متخصص اختلالات هورمونی (غدد درون ریز) یا یک متخصص ناباروری مراجعه کنید.
دیدگاه کاربران