بیماری دیابت چیست ، انواع و عوارض و راه های کنترل آن

بیماری دیابت

بیماری دیابت یا بیماری قند، نوعی اختلال در چرخه سوخت و ساز بدن است. با ابتلا به این بیماری، تولید انسولین در بدن متوقف می شود. علت آن نیز ناتوانی در تولید هورمون انسولین و یا مقاوم شدن بدن به این هورمون است. در نتیجه انسولین تولید شده دیگر کارایی و اثر درستی ندارد.

انسولین، نوعی هورمون است که جهت کاهش و کنترل قند خون در بدن تولید می شود. با ابتلا به دیابت، سرعت سوخت و ساز بدن کاهش یافته و نمیتواند گلوکز دریافتی را کاهش دهد. از این رو میزان قند خون افزایش یافته و در طولانی مدت سبب تخریب مویرگ ها در بدن می شود.

این عارضه میتواند اعضای مختلف بدن همچون کلیه ، چشم و شاخه های عصبی را از بین ببرد. همچنین ابتلا به بیماری دیابت احتمال بروز بیماریهای قلبی را افزایش می دهد. سریعترین راه تشخیص این عارضه، انجام آزمایش کامل خون می باشد.

راه های تشخیص

برای تشخیص این بیماری باید میزان قند خون در ادرار را اندازه گیری نمود. برای انجام این آزمایش میتوانید از روشهای زیر استفاده نمایید:

  • آزمایش قند خون:

این آزمایش در صبح و به صورت ناشتا انجام می شود. اگر سطح گلوکز در خون شما ۱۲۶ میلی گرم یا بالا‌تر از آن باشد، ممکن است به دیابت مبتلا شده باشید.

  • آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT):

در این آزمایش،پزشک یک نوشیدنی حاوی گلوکز به بیمار میدهد تا بنوشد. سپس پزشک سطح گلوکز خون در چند نوبت و به مدت ۳ ساعت بررسی می کند. اگر در مدت ۲ ساعت، میزان گلوکز خون ۲۰۰ میلی گرم  بیشتر باشد، ممکن است بیمار مبتلا به دیابت شده باشد.

  • آزمایش هموگلوبین‌:

برای انجام این آزمایش فقط کافی است یک تست خون ساده انجام دهید.با این آزمایش میتوان میانگین سطح قند را تا ۲ الی ۳ ماه گذشته بدست آورد. اگر سطح گلوکز بیشتر از  ۶.۵% باشد، پس احتمال ابتلا به دیابت بالاست.

انواع بیماری دیابت

به طور کلی این بیماری به سه دسته زیر تقسیم بندی می‌شود:

۱. دیابت نوع ۱

در این بیماری تولید انسولین در بدن متوقف شده و سلولهای انسولین ساز از بین می روند. در نتیجه بیمار باید روزانه تزریق انسولین انجام دهد. این نوع دیابت معمولاً در سنین زیر ۳۰ سال بروز می کند.

۲. دیابت نوع ۲

در این نوع دیابت، هورمون انسولین تولید شده کم اثر شده به خوبی عمل نمیکند. در واقع ممکن است پانکراس به اندازه کافی انسولین ترشح نکرده و یا بدن در برابر انسولین ترشح شده مقاومت میکند. دیابت نوع ۲، اکثرا در سنین بالای ۳۰ سال و افراد چاق دیده می‌شود.

۳. دیابت حاملگی

دیابت حاملگی نوعی است که در زمان بارداری برای برخی زنان رخ می دهد. این نوع دیابت معمولا موقتی است و بعد از اتمام دوران بارداری بهبود می یابد. اما در برخی از افراد خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ نیز  به وجود می آید.

علائم بیماری دیابت

دیابت نوع ۱ :

علائم و نشانه های دیابت نوع ۱ معمولاً ناگهان و شدید آغاز می‌شود. اصلیترین نشانه های این نوع دیابت، پر ادراری، تشنگی و عطش همیشگی است. دلیل آن نیز افزایش میزان گلوکز خون بوده و سبب شده تا کلیه ها بیشتر از قبل فعال شوند. در نتیجه مایعات بیشتری از طریق ادرار زیاد دفع شده و بدن دچار عطش می گردد.

همین امر باعث کاهش وزن شده بدون اینکه اشتهای شما کم یا قطع شود. از دیگر علائم بیماری دیابت نوع یک؛ ضعف، خستگی، سردرگمی، تهوع و استفراغ است. در صورت بروز این علائم بدن دچار حالت کتو اسیدوز شده و در این حالت سلول ها بجای گلوکز از مواد دیگر برای تغذیه استفاده میکنند. این حالت در طولانی مدت، مشکلات قلبی و سیستم عصبی را به همراه می آورد.

دیابت نوع ۲ :

این نوع دیابت بسیار. آهسته تر از نوع یک بروز خواهد کرد و علائم مشخصی از خود بروز نمی دهد. بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است تا سالها از بیماری خود باخبر نشوند. تنها راه تشخیص این بیماری نیز انجام آزمایش قند خون است.

در صورت پیشرفت این بیماری در بدن ممکن است علائم زیر برای بیمار نمایان گردد:

  • عفونتهای مکرر در مثانه و مجاری ادراری و پوست
  • تاری دید
  • طولانی شدن بهبودی زخم‌ ها
  • احساس سوزش
  • بی حسی در انگشتان پا
عوارض بیماری دیابت

عوارض بیماری

از رایجترین عوارض ابتلا به دیابت عبارتند از:

۱. آسیب چشم (رتینوپاتی):

رگهای خونی با بالا رفتن قند خون آسیب دیده و باعث خون ریزی داخلی و در نهایت کوری می شوند. از این عارضه میتوان با کنترل شدید قند خون و لیزر درمانی جلوگیری نمود.

۲. آسیب عصبی (نوروپاتی):

قند خون بالا می‌تواند به اعصاب آسیب رسانده و منجر به درد یا بیحسی در اعضای بدن شود. معمولاً آسیب عصبی در پا‌ها و دستها و عملکرد‌های سیستم گوارش و ادرار کردن بسیار رایج است.

۳. ایجاد زخم و تاول:

زخم‌ها و تاول‌ها معمولا روی پا‌های افراد مبتلا به دیابت ایجاد می گردند. این نواحی معمولاً دارای بیحسی بوده و فرد متوجه زخم ها نشده و در نهایت بیماری دیابت باعث عفونت میشود. اگر به موقع عفونت برطرف نگردد میتواند سبب بروز قانقاریا شده و عضو مربوطه را باید قطع کرد.

۴. بیماری کلیه نفروپاتی :

قند خون بالا ممکن است به کلیه ها آسیب رسانده باعث نارسایی کلیه شود.

۵. بیماری قلب و عروقی:

در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ احتمال بروز بیماری قلبی، سکته مغزی و مشکلات خونی بسیار بالاست.

6. اختلال شنوایی:

مشکلات شنوایی نیز یکی دیگر از عوارض قند خون بالاست.

7. بیماری آلزایمر:

در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ خطر ابتلا به بیماری آلزایمر به دلیل مصرف داروهای کنترل کننده، بسیار بالاست.

راه های کنترل بیماری دیابت

همانطور که میدانید، افراد مبتلا به این بیماری به منظور تنظیم قند خون مجبور به تزریق انسولین هستند. برای این کار نیز باید چندین بار در روز میزان قند خون خود را انجام تست بررسی کرده تا در صورت نیاز تزریق را انجام دهند.

دستگاههای خانگی متفاوتی برای اینکار وجود دارد. این دستگاهها با استفاده از سوزن و سوراخ کردن پوست نمونه گیری را انجام می دهند. در برخی از آنها باید نمونه را بوسیله نوار تست درون دستگاه وارد کرده تا قند را اندازه بگیرد.

در نوع دیگر نیز خون به طور مستقیم وارد دستگاه شده و اندازه گیری انجام میگردد. با استفاده از این دستگاه میتوان تست را درقسمتهای مختلف بدن انجام داد.

 برای تزریق روزانه انسولین و کنترل بیماری دیابت نوعی سرنگ ساخته شده که به آن قلم انژکتور گفته می شود. با این سرنگ نیمه خودکار میتوان مقدار دقیقی انسول را به دفعات تزریق نمود.

برای کنترل قند خون، بهتر است افراد مبتلا به دیابت تمرینات ورزشی منظمی داشته باشند. انجام ورزش و فعالیتهای بدنی از مشکلات قلب و عروق جلوگیری می کند. همچنین ورزش منظم برای کنترل قند خون مفید بوده و سبب میشود عضلات از گلوکز استفاده کنند. در این صورت قند خون کنترل شده و وزن را نیز در حالت ایده آل نگه میدارند.

همچنین میتوان با رعایت اصولی نظیر داشتن رژیم غذایی سالم، فعالیت جسمانی و مصرف منظم دارو دیابت را کنترل نمایند. برای انجام موارد ذکر شده و انجام ورزش حتما با پزشک خود مشوت داشته باشید.

Stethoscope

معرفی پزشکان و کلینیک ها

دیدگاه کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *