افسردگی کلمه‌ای که زیاد به گوشمان میخورد و حتی خبر های خانه خرابکن زیادی از آن در اقوام وآشنایان می‌شنویم . این نام آشنا بودن و اتفاقات ناگوار طبیعتا نشانه هایی از جدی بودن و مهم بودن این بیماری به ما می‌دهد که باعث می‌شوند از کنار آن به راحتی نگذریم.
افسردگی انواع گوناگون ، دوز های مختلف و با مدت ابتلای مختلف دارد . بسیاری از ما در دوره هایی از زندگی دچار افسردگی کوتاه مدت (افسردگی موقعیتی) می‌شویم که کاملا طبیعی است و دارای دلایل منطقی و احساسی خاص است . اما اگر دلیل خاصی برای افسردگی خود پیدا نمی‌کنید و مدت زمانی بیشتر از دو هفته است که دچار بی‌تفاوتی، اندوه و بی‌انگیزگی شده اید وقت آن است که با مجله‌ی زیبا بمان همراه شوید و با افسردگی و تفاوت آن با ناراحتی،علائم،ریشه ها،انواع و درمان آن آشنا شوید .
فهرست مقالات
افسردگی چیست ؟
بهتر است به جای واژه افسردگی از اختلالات افسردگی استفاده کنیم و کلمات مناسب تری به کار ببریم.با توجه به ظاهر ساده‌ی این سوال شاید فکر کنید این سوال، جوابی ساده داشته باشد اما خوب است بدانید منابع مختلف تعاریف و ویژگی های مختلفی را برای اختلال افسردگی مطرح کرده‌اند.
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) تعریفی مختصر و ساده فهم مطرح کرده که به این ترتیب است : اختلالات افسردگی دارای ویژگی هایی مشترک شامل غمگینی، احساس تهی بودن یا زودرنجی است. همچنین به این شرایط تغییرات جسمی و ذهنی هم افزوده می‌شود. به طوری که تاثیر منفی بر زندگی روزمره و عملکرد طبیعی فرد می‌گذارند . تفاوت های اختلالات افسردگی در زمان و طول مدت این تجربه‌هاست و ریشه‌ی به وجود آمدن این اختلالات نیز می‌تواند متفاوت باشد.
افسردگی چه نشانه هایی دارد ؟
ممکن است شما فقط یکبار در طول زندگی خود دچار افسردگی شوید در حالی که بسیاری از افراد دفعات(دوره‌های) بیشتری اختلالات افسردگی را تجربه می‌کنند . علائمی که معمولا در این دوره‌ها و هر روز تکرار می‌شوند به شرح زیر است.
- اشک ریختن، احساس غم، پوچی یا ناامیدی
- طغیان های عصبی و تحریک پذیری، حتی در مورد مسائل کوچک
- لذت نبردن و بی‌تفاوتی احساسی نسبت به بسیاری از اعمال لذتبخش مانند ورزش و سرگرمی
- اختلالات خواب و موارد کم‌خوابی یا خواب زیاد و…
- خستگی و کمبود انرژی، که کمبود انرژی سبب فعالیت کم و خستگی زیاد می‌شود.
- اختلال در خوراک، کاهش اشتها و کاهش وزن یا افزایش میل به مواد غذایی و افزایش وزن
- اضطراب ، آشفتگی یا بی قراری
- تفکر آهسته و طولانی مدت، و در برخی موارد تفکر با صدای رسا و واضح
- احساس بی ارزشی یا گناه ، خود سرزنشی و یاد اشتباهات گذشته
- اختلال در تمرکز و تفکر، فراموشی و اختلال در توانایی تصمیم گیری
- افکار مکرر راجع به مرگ، فکر به خودکشی و یا اقدام به آن
- مشکلات جسمی مانند کمردرد یا سردرد
توجه داشته باشید که تشخیص این عارضه کار پیچیده‌ای است و بهتر است نسبت به آن خود داوری نکنید و اگر بخشی از نشانه‌های فوق را دارا می‌باشید به متخصص مراجعه کنید . علائم فوق زمانی می‌تواند نشانه‌هایی برای افسردگی باشد که باعث ایجاد اختلال عملکرد فرد در زمینه های اجتماعی و شغلی و یا سایر زمینه‌های مهم زندگی شود و ناشی از سوءمصرف موادمخدر یا وضعیت پزشکی دیگری نباشد.
فرق بین ناراحتی و افسردگی چیست ؟
تمایز ناراحتی از افسردگی کار آسوده‌ای محسوب نمی‌شود. با این حال در ادامه اطلاعاتی راجع تفاوت ناراحتی و افسردگی آورده شده است که می‌تواند این امر را تسهیل کند.
افسردگی فراتر از ناراحتی است و از عمق ناراحتی و درجه‌ی اندوه و غم جداست و الزاما ارتباط مستقیمی با احساس فقدان فرد ندارد. افسردگی به ترکیب مواردی مثل مدت زمان احساسات منفی ، سایر علائم ذکر شده و اثرات جسمی بستگی دارد که موجب تاثیر منفی در عملکرد فردی در زندگی می‌شود.
غم و اندوه یک احساس عادی است که هر کس در مقطعی از زندگی خود تجربه خواهد کرد. غم و اندوه معمولاً ناشی از یک موقعیت خاص ، شخص یا یک رویداد است. مانند از دست دادن شغل ، پایان یک رابطه یا فوت یک دوست عزیز و… اما وقتی افسردگی به وجود می آید ، نیازی به چنین محرکی نیست. فردی که از افسردگی رنج می برد از همه چیز ناراحت یا ناامید است. این فرد ممکن است هر دلیلی در دنیا برای خوشبختی داشته باشد اما در عین حال توانایی تجربه شادی یا لذت را از دست داده باشد.
با غم و اندوه ، شما ممکن است یک یا دو با مسائلی از زندگی مشکل داشته باشید، اما هنوز هم می‌توانید از چیزهای ساده ای مانند برنامه تلویزیونی مورد علاقه خود ، غذا یا گذراندن وقت با دوستان خود لذت ببرید. اما این اتفاق راجع به افرادی که با افسردگی روبرو هستند رخ نمی دهد. بلکه حتی فعالیتهایی که روزگاری از آنها لذت می بردند دیگر برای آنها جالب و لذت بخش نیست.
علاوه بر این ، وقتی شما غم و اندوه ناشی از چیزی خاص را تجربه می کنید ، هنوز هم می توانید به طور معمول بخوابید ، انگیزه خود را برای انجام کارها حفظ کنید و تمایل خود را برای خوردن حفظ کنید. اما افسردگی با اختلال جدی در الگوهای عادی خوردن و خوابیدن همراه است و تمایل فرد به خارج شدن از رخت خواب را تقریبا به صفر می‌رساند.
در زمان ناراحتی شما ممکن است از حرفی که زده‌اید یا کاری که انجام داده اید احساس پشیمانی کنید. ولی حس بی ارزش بودن و گناه کار بودن از احساسات دائمی و بی‌دلیل در زمان افسردگی است.
و در نهایت فکر به خودکشی و مرگ ناشی از حس اندوه و غم نیست بلکه تاثیر افسردگی در ذهن فرد است که به اشتباه و برای فرد افسرده به عنوان راه چاره ای برای فرار از احساسات ذکر شده شناخته می‌شود.
علل افسردگی چیست؟
علت بوجود آمدن افسردگی در افراد بر حسب سن، جنس و شرایط بیولوژیک آنها متفاوت است. شایع ترین علل افسردگی عبارتند از:
ساختار مغز ( بیوشیمی): تفاوت در برخی مواد شیمیایی در مغز ممکن است به علائم افسردگی کمک کند.
ژنتیک: اگر سابقه خانوادگی افسردگی و یا دیگر اختلالات خلقی وجود داشته باشد، فرد بیشتر در معرض ابتلاء به افسردگی است. به عنوان مثال ، اگر یک دوقلوی یکسان دارای افسردگی باشد ، دیگری 70 درصد احتمال دارد که بعضی اوقات در زندگی دچار این بیماری شود.
شخصیتی: افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند و به راحتی دچار فشار روانی می شوند ، یا معمولا بدبین هستند ، به نظر می رسد با احتمال بیشتری دچار افسردگی می شوند.
عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض مداوم خشونت ، غفلت ، سوءاستفاده یا فقر ممکن است برخی از افراد را در معرض افسردگی قرار دهد.
همچنین داشتن برخی از مشکلات جسمی مانند مشکلات زیر ممکن است فرد را در معرض خطر ابتلاء به افسردگی قرار دهد.
- بیماری مزمن (سرطان، ام اس، مشکلات تیروئید)
- بی خوابی
- درد مزمن (میگرن، درد های مفصلی)
- اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD)
- استفاده از مواد مخدر، داشتن سابقه استفاده از مواد مخدر و الکل
افسردگی چگونه درمان می شود؟
خوشبختانه افسردگی یکی از قابل درمان ترین اختلالات روانی است و بین 80 تا 90 درصد افراد مبتلا به افسردگی در درمان این اختلال موفق بوده‌اند. برای تشخیص یا معالجه این اختلال باید به یک متخصص بهداشت و درمان مراجعه شود که معمولا از طریق برخی مصاحبه‌ها و معاینه‌های جسمی این امر میسر می‌شود. در بعضی موارد ،آزمایش خون نیز انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که افسردگی ناشی از شرایط پزشکی دیگری مانند تیروئید و… نیست.
درمان دارویی
همانطور که گفته شد ساختار مغز و بیوشیمی مغز می‌تواند یکی از دلایل بروز ا فسردگی باشد درنتیجه اصلاح این ساختار و کمک در واکنش های شیمیایی به کمک قرص های ضد افسردگی به درمان این اختلال کمک می‌کند.این دارو ها جزو داروهای آرامش‌بخش و انرژی دهنده نیستند. و روی افرادی که اختلال افسردگی ندارند تاثیر منفی ندارند.
داروهای ضد ا فسردگی ممکن است در مدت یک هفته یا دو هفته پس از استفاده اثر گذار باشند. اگر بیمار بعد از گذشت چند هفته احساس بهبود نداشته باشد ، روانپزشک وی می تواند دوز دارو را تغییر داده یا یک داروی ضد ا فسردگی دیگر را اضافه یا جایگزین کند. توجه داشته باشید که فرد بیمار قبل از مصرف داروهای مصرفی تجویز شده توسط روانپزشک خود از تاثیرات دارو و عوارض جانبی آن آگاه باشد.
روانپزشکان معمولاً توصیه می کنند که بیماران پس از بهبود علائم ، شش یا بیشتر از شش ماه به مصرف دارو ادامه دهند. زیرا درمان طولانی مدت ممکن است خطر ابتلای دوباره‌ی بیمار به افسردگی را کاهش دهد.
روان درمانی
روان درمانی یا “گفتاردرمانی” گاهی اوقات به تنهایی برای درمان ا فسردگی خفیف کافی است در حالی که برای درمان افسردگی متوسط تا شدید ، روان درمانی اغلب همراه با داروهای ضد افسردگی استفاده می شود. درمان شناختی رفتاری (CBT) یکی از روش های موثر در درمان اختلال ا فسردگی است. درمان شناختی رفتاری (CBT) نوعی روان درمانی است که به بیماران کمک می‌کند تا افکار و احساساتی که رفتارها را تحت تاثیر قرار می‌دهند، درک کنند. در این روش در طول دوره درمان، افراد یاد می‌گیرند که چگونه الگوهای فکری مخرب یا پریشانی که بر رفتار و احساسات، تاثیر منفی می‌گذارند، را شناسایی کرده و تغییر دهند.
روان درمانی ممکن است فقط خود فرد را تحت الشعاع قرار دهد اما معمولا دیگران را نیز در بر می‌گیرد. به عنوان مثال وجود اعضای خانواده و پشتیبانی آنها در طول درمان بسیار کمک کننده است. در برخی موارد نیز گروه درمانی و درمان گروهی برای حل مشکلات خاص صورت می‌گیرد.
بسته به شدت ا فسردگی ، درمان می تواند چند هفته یا بیشتر طول بکشد. در اکثر مواقع، در 10 تا 15 جلسه پیشرفت قابل توجهی ایجاد می شود.
تشنج درمانی الکتریکی یا الکتروشوک درمانی (ECT)
یک روش درمانی است که بیشتر برای بیماران مبتلا به ا فسردگی شدید یا اختلال دو قطبی استفاده می شود که به درمان های دیگر پاسخ نداده اند. در این روش بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته و جریان های ضعیف عبوری از مغز باعث ایجاد تشنج های ضعیف شده که می تواند در درمان برخی از بیماری های روانی موثر باشد الکتروشوک درمانی را معمولاً به صورت دو سه بار در هفته تجویز می کنند؛ اگر دوبار در هفته انجام شود، اختلال حافظه کمتری در مقایسه با 3 بار در هفته می دهد. به طور کلی سیر درمان اختلال افسردگی می تواند 12-6 جلسه طول بکشد. این بیماری معمولاً توسط تیمی از متخصصین آموزش دیده پزشکی شامل روانپزشک ، متخصص بیهوشی و یک پرستار یا دستیار پزشک اداره می شود.
انواع اختلالات افسردگی
افسردگی انواع مختلفی دارد که بهتر است فرد بیمار قبل از شروع به درمان با انواع افسردگی آشنا شود و روش درمان مناسب تر و با عوارض جانبی کمتر را انتخاب کند . در ادامه برخی از شایع ترین انواع افسردگی معرفی شده اند.
افسردگی اساسی : تقریبا تمامی علائمی که در این مقاله ذکر شد در این نوع از افسر دگی مشاهده می‌شود و شایع ترین نوع اختلال محسوب می‌شود. افسردگی اساسی معمولا به روش‌های دارودرمانی و روان‌درمانی جواب مثبت می‌دهد و بهترین شیوه‌ی درمان این نوع از افسردگی محسوب می‌شود.
اختلال افسردگی مداوم : نوعی از افسردگی بلند مدت است که به دیستایما نیز شناخته می‌شود دیستایما به شدت افسردگی اساسی نیست و علائم ذکر شده به صورت خفیف و در طول مدت طولانی تا نزدیک به دو سال به طول می‌انجامد . مبتلایان این بیماری عملکرد کافی در زندگی روزمره دارند اما این عملکرد بهینه نیست. همچنین این افراد در معرض ابتلا به افسردگی اساسی هستند. روان درمانی معمولا روش کم عوارض‌تر و مناسب تری برای درمان این بیماری است . هرچند ترکیب روان‌درمانی و دارودرمانی می‌تواند مدت زمان درمان را تسهیل بخشد اما توصیه می‌شود از داروهای شیمیایی کمتر استفاده شود.
اختلال دو قطبی : اختلال دو قطبی که در قدیم با نام شیدایی شناخته می‌شد از انواع شایع و خطرناک است. همانطور که از نام آن پیداست در این بیماری دو وضعیت بحرانی وجود دارد و به عبارتی بیمار تعادل روانی ندارد و در یکی از دو حالت پر انرژی و شاد و یا کم انرژی و غمگین نوسان دارد. این بیماری نیز طول مدت طولانی دارد. و احتمال خودکشی در مبتلایان به این بیماری بسیار بالاست. این بیماری در صورت عدم درمان بدتر می‌شود و درمان آن از طریق داروهای کنترل کننده‌ی خلق و خو امکان پذیر است. صحبت درمانی نیز کمک کننده و موثر است.
افسردگی روان‌پریشی یا سایکوتیک : برخی از افراد روان پریشی را تجربه می کنند. این اتفاق معمولا زمانی رخ می‌دهد که شدت دوره های افسردگی برای افراد بسیار بالا باشد. روان پریشی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن فرد از واقعیت فاصله گرفته است و دچار توهمات و هذیان گویی می‌شود. این بیماری نیز می‌تواند با ترکیب داروهای ضدروان‌پریشی و ضد افسردگی بهبود یابد.
افسردگی پس از زایمان : تغییر ناگهانی سبک زندگی، تغییر در هورمون‌های بدن، احساس مسئولیت سنگین و… از دلایل تغییر خلق و خوی تازه مادران است که ممکن است به اختلال در روان خانم‌ها شود. اما هیچ علت واحدی برای این نوع وجود ندارد .این اختلالات معمولا چند هفته تا یک سال بعد از زایمان ممکن است بروز کند. که در این صورت فرد مبتلا باید تحت نظارت دکتر قرار بگیرد و از طریق روش‌های روان درمانی و دارو درمانی بهبود بیابد.
دیدگاه کاربران