بی اختیاری ادرار زمانی است که روند طبیعی ذخیره و ریزش ادرار مختل شود. بی اختیاری ادرار انتقال غیر عمدی ادرار است که احساس بسیار ناخوشایندی در فرد ایجاد میکند و گاها زندگی فردی را دچار مشکل میکند. یک مشکل شایع است که تصور می شود میلیون ها انسان را تحت تأثیر قرار دهد. انواع مختلفی از بی اختیاری ادرار وجود دارد ، از جمله:
بی اختیاری ناشی از فشار : بیاختیاری ادرار در مواقعی که مثانه شما تحت فشار است ایجاد میشود.مثلاً وقتی سرفه می کنید یا می خندید.
بی اختیاری فوری و اضطراری : این نوع بی اختیاری به محض این که فرد دچار اضطراب ناگهانی و شدید میشود رخ میدهد. بیاختیاری فوری زمانی است که احساس میکنید نیاز شدیدی به دفع ادرار دارید وقادر به تاخیر در رفتن به توالت نیستید اغلب فقط چند ثانیه بین نیاز به ادرارکردن وترشح ادرار وجوددارد. نیاز شما به دفع ادرار ممکن است با تغییر ناگهانی موقعیت یا حتی صدای آب در حال جاری شدن تحریک شود. ممکن است در هنگام رابطه جنسی ادرار کنید ، به خصوص در هنگام رسیدن به ارگاسم. همچنین ممکن است هنگام بارداری این نوع بی اختیاری ادرار را تجربه کنید.
بیاختیاری ادرار اضافی : هنگامی که نمی توانید مثانه خود را به طور کامل خالی کنید ،و احساس میکنید مثانه شما هرگز خالی نمیشود این باعث نشت مکرر ادرار شده و مثانه کمی متورم میشود.
بیاختیاری کامل و مطلق : بی اختیاری ادراری که شدید و مداوم است ، گاهی اوقات به عنوان بی اختیاری کامل شناخته می شود.بی اختیاری کامل ممکن است باعث شود که شما به طور مداوم مقادیر زیادی ادرار را حتی در شب دفع کنید در این نوع بی اختیاری مثانه شما به هیچ وجه نمی تواند ادرار را ذخیره کند ، این باعث می شود که شما دچار نشت مکرر ادرار نیز شوید.
فهرست مقالات
علل بی اختیاری ادرار
بیاختیاری ادراری میتواند به چند دلیل اتفاق بیفتد. بعضی از عوامل ممکن است احتمال ابتلا به بی اختیاری ادرار را افزایش دهند.برخی از دلایل احتمالی منجر به بی اختیاری ادرار کوتاه مدت می شود ، در حالی که برخی دیگر ممکن است باعث یک مشکل طولانی مدت شود. اگر علت مشخص شود ، راحت تر میتوان مشکل بی اختیاری شما را درمان کرد.
علل بیاختیاری ناشی از فشار
بیاختیاری ناشی از فشار وقتی است که فشار داخل مثانه بیشتر از قدرت مجرای پیشاب شما باشد . مجرای پیشاب شما مجرایی است که ادرار از آن عبور میکند تا بدن را ترک کند. هرگونه فشار اضافی ناگهانی بر مثانه , مانند خندیدن یا عطسه کردن میتواند باعث نشت ادرار از مجرای پیشاب شما شود.یا اگر مجرای ادرار شما (حلقه عضله ای که مجرای ادرار را بسته نگه می دارد) آسیب دیده باشد مجرای پیشاب شما قادر به بسته ماندن نیست و ادرار ریزش میکند. مشکلات وارد شده به این عضلات ناشی از :
- آسیب به هنگام زایمان به ویژه اگر نوزاد شما به جای سزارین، طبیعی به دنیا آمده باشد.
- آسیب در حین عمل جراحی مانند حذف رحم ( هیسترکتومی ) و یا خارج کردن حفره پروستات
- بیماری هایی که بر مغز و نخاع تاثیر میگذارد مانند بیماری پارکینسون و ام اس (مالتیپل اسکلروزیس).
علل بیاختیاری فوری و اضطراری
نیاز فوری و مکرر به ادرار می تواند ناشی از مشکلی در عضلات دفع کننده در دیواره مثانه شما باشد. ماهیچه های این بخش درحال استراحت هستند تا مثانه با ادرار پر شود ، سپس وقتی به دستشویی می روید منقبض میشوند تا ادرار خارج شود.گاهی اوقات ماهیچهها ناخواسته منقبض می شوند و نیاز فوری به دستشویی احساس میشود. این نشان دهندهی داشتن یک مثانه پیش فعال است.دلیل منقبض شدن ماهیچهها اغلب مشخص نیست، ولی دلایل احتمالی عبارتند از:
- نوشیدن بیش از حد الکل و یا نوشیدن زیاد مایعات که میتواند منجر به تجمیع ادرار قوی و غلیظ در مثانه شود که میتواند مثانه را تحریک کند.
- علائمی نظیر عفونت مجاری ادراری یا تومورهای دستگاه ادراری تناسلی.
علل بی اختیاری ادرار اضافی
بی اختیاری ادرار اضافی، که به آن احتباس مزمن ادرار نیز گفته می شود ، اغلب به دلیل انسداد در مثانه شما ایجاد می شود.مثانه ممکن است طبق معمول پر شود ، اما به دلیل انسداد ، حتی در صورت فشار، قادر به خالی کردن کامل آن نخواهید بود.در عین حال ، فشار ادرار موجود در مثانه شما در اثر انسداد بالا می رود و باعث نشت مکرر می شود. مثانه شما می تواند مسدود شود اگر:
- غده پروستات بزرگ شده (در آقایان) یا سنگ مثانه داشته باشید.
- بی اختیاری ادرار اضافی نیز ممکن است به دلیل عدم انقباض عضلات بدن شما باشد.صدماتی که به اعصاب شما وارد می شود، جراحی بخشی از روده، آسیب نخاعی یا استفاده از داروهای خاص دلایل عدم انقباض عضلات مجاری ادراری است.
علل بی اختیاری کامل و مطلق
بی اختیاری کامل وقتی است که مثانه شما به هیچ وجه قادر به ذخیره ادرار نیست. این به معنای آن است که یا مقادیر زیادی ادرار را مرتباً دفع میکنید یا نشت مکرر ادرار صورت میگیرد. علل بیاختیاری ادرار کامل شامل:
- مشکل مثانه در بدو تولد
- آسیب به نخاع که می تواند سیگنال های عصبی بین مغز و مثانه را مختل کند
- یک سوراخ کوچک و تونل مانند(فیستول مثانه) که می تواند بین مثانه و منطقه مجاور آن مانند واژن تشکیل شود.
داروهایی که ممکن است باعث بیاختیاری شوند
برخی داروها میتوانند روند طبیعی ذخیرهسازی و دفع ادرار را مختل کرده و یا میزان ادرار شما را افزایش دهند. این داروهاشامل :
- آنزیم مبدل آنژیوتانسین ( ace )
- داروی افزاینده ادرار(دیورتیک ها )
- داروهای ضد افسردگی
- داروی هورمون درمانی
- مسکن و آرامبخش ها
توقف این داروها در صورت توصیه به پزشک میتواند به رفع بیاختیاری شما کمک کند.
عوامل خطرساز
علاوه بر دلایل معمول , برخی چیزها میتوانند خطر ابتلا به بیاختیاری ادراری را بدون اینکه مستقیماً علت مشکل باشند، افزایش دهند به همین دلیل به عنوان عوامل خطر شناخته میشوند . برخی از عوامل خطر عمده برای بیاختیاری ادرار عبارتند از:
چاقی: چاق بودن می تواند خطر بی اختیاری ادرار را افزایش دهد. برای حفظ وزن ایده آل از طریق ورزش منظم و خوردن مواد غذایی میتوانید خطر ابتلا به بی اختیاری ادرار را کاهش دهید.
سابقه فامیلی : ممکن است یک پیوند ژنتیکی برای بیاختیاری ادرار وجود داشته باشد , بنابراین اگر افراد دیگر در خانواده شما مشکل بی اختیاری ادرار داشته باشند، احتمال ابتلا افزایش مییابد.
افزایش سن: بیاختیاری ادراری در افراد مسن شایعتر میشوداگرچه بی اختیاری ادرار بخشی اجتناب ناپذیر از پیری است.
افت دستگاه ادراری تحتانی: مجرای ادراری تحتانی شامل مثانه و لولهای است که ادرار از آن عبور میکند .علائم ادراری تحتانی در افراد مسن شایع است. این علائم شامل :
مشکلات مربوط به ذخیرهسازی ادرار , تلاش برای ریزش ادرار، توقف ادرار هنگام ریزش قبل از خالی شدن کامل مثانه و احساس اینکه به طور کامل مثانه خود را خالی نکردهاید یا چند قطره ادرار دارید .
چه زمانی به دنبال مشاوره پزشکی باشیم؟
در صورت وجود هر نوع بی اختیاری ادرار ، به پزشک معالج مراجعه کنید. بی اختیاری ادرار یک مشکل شایع است که بسیاری از افراد با همین مشکل مواجه شدهاند بنابراین نباید از صحبت کردن در مورد علائم خود خجالت بکشید.مراجعه به پزشک می تواند اولین قدم برای یافتن راهی برای مدیریت مؤثر مسئله باشد. پزشک عمومی سوالاتی در مورد علائم و تاریخچه پزشکی شما خواهد پرسید از جمله:
- آیا بیاختیاری ادرار زمانی اتفاق میافتد که سرفه میکنید یا میخندید؟
- چند بار در طول روز و شب به توالت نیاز دارید؟
- هنگام رفتن به توالت چه مشکلاتی دارید؟
- چه میزان مایعات، الکل و کافئین مصرف میکنید؟
همچنین ممکن است نیاز به آزمایش داشته باشید تا پزشک بتواند چیزهایی که باعث بیاختیاری میشود، را تایید یا رد کند.
معاینه فیزیکی
یک پزشک عمومی ممکن است شما را معاینه کند تا سلامت سیستم ادراری شما را ارزیابی کند. اگر واژن داشته باشید, معاینه لگنی را انجام خواهد داد که معمولاً شامل لخت شدن از کمر میشود. میتوانید سرفه کنید تا ببیند آیا ادرار وجود دارد یا نه. پزشک ممکن است انگشت خود را درون مهبل قرار دهد و از شما بخواهد ماهیچه های تحتانی لگن خود را فشار دهید.
اگر آلت تناسلی دارید، ممکن است سلامتی غده پروستات شما را که بین آلت تناسلی و کیسه مثانه قراردارد بررسی کند. گاهی اوقات ممکن است نیاز به معاینه رکتال داشته باشید .. اگر غده پروستات بزرگی داشته باشید احتمال دارد بیاختیاری ادرار ایجاد کرده باشد.
اگر پزشک عمومی فکر کند که علائم شما ممکن است ناشی از عفونت مجاری ادراری باشد، نمونه ادرار شما برای وجود باکتری را تست میکند. اگر علت بیاختیاری ادرار شما مشخص نباشد انجام تستهای بیشتر ضروری است. پزشک شروع به درمان شما میکند و اگر درمان موثر نباشدآزمایشهای بیشتری را پیشنهاد میکند. درمان شما به نوع بیاختیاری ادراری شما و شدت علائم شما بستگی دارد.
اگر بیاختیاری ادرار ناشی از بیماری زمینهای باشد, درمان بی اختیاری ادرار در کنار درمان بیماری صورت میگیرد.
درمان های غیر جراحی بیاختیاری ادرار
در ابتدا ، یک پزشک معالج ممکن است اقدامات ساده ای را ارائه دهد تا ببیند آیا به بهبود علائم شما کمک می کند یا خیر.این اقدامات شامل موارد زیر است:
تغییرات سبک زندگی مانند کاهش وزن و کاهش مصرف کافئین و الکل.اگر مجبور به تکرار ادرار در طول شب هستید ، سعی کنید در ساعاتی قبل از اینکه به رختخواب بروید کمتر مایعات بنوشید. با این حال ، اطمینان حاصل کنید که هنوز مایعات به اندازه کافی در طول روز مصرف میکنید.
تمریناتی که عضلات کف لگن و مثانه را تقویت می کند زیرا تحقیقات نشان داده است که تمرین عضلات کف لگن می تواند در افراد از بی اختیاری ادرار جلوگیری کند.
همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد از محصولات بی اختیاری مانند پدهای جاذب، سوند (لوله نازکی که برای تخلیه ادرار در مثانه شما وارد می شود).در ابتدا استفاده از سوند می تواند کمی دردناک یا ناراحت کننده باشد ، اما ناراحتی به مرور زمان کاهش مییابد. و دستگاه هایی که برای جلوگیری از نشت ادرار در داخل واژن یا مجرای ادرار قرار می گیرند، استفاده کنید.
اگر موفق نشوید علائم خود را مدیریت کنید، ممکن است دارو توصیه شود.
درمان دارویی بی اختیاری ادرار :
دارو برای بیاختیاری ناشی از فشار:
اگر شما داری بی اختیاری ادرار ناشی از فشار باشید پزشک داروی ضد افسردگی به نام دولوکستین تجویز میکند.این دارو میتواند به بسته ماندن ماهیچههای مجاری ادرار کمک کند. شما باید دو بار در روز قرص دولوکستین مصرف کنید و پس از 2 تا 4 هفته ارزیابی مورد ارزیابی قرار بگیرید تا پزشک متخصص بفهمد که آیا این دارو مفید است یا عوارض جانبی ایجاد می کند. (مصرف این دارو بدون تجویز پزشک به هیچ عنوان توصیه نمی شود) عوارض جانبی احتمالی دولوکستین می تواند شامل موارد زیر باشد:
- حالت تهوع
- خشکی دهان
- خستگی شدید
- یبوست
به طور ناگهانی مصرف دولوکستین را متوقف نکنید ، زیرا این مسئله همچنین می تواند عوارض جانبی ناخوشایندی ایجاد کند.با مشاهده روند بهبودی پزشک به تدریج دوز مصرفی شما را کاهش می دهد.دولوکستین برای همه مناسب نیست، و این را پزشک تعیین میکند که از آن استفاده کنید یا خیر.
داروهایی برای بی اختیاری فوری و اضطراری:
برای بی اختیاری فوری پزشک معالج ممکن است دارویی ضد قارچ تجویز کند. در صورت ابتلا به سندرم مثانه بیش فعال ، تجویز آنتی باکتریال می تواند با بی اختیاری ادرار را متوقف کند. متداول ترین انواع داروهای ضد قارچی که برای درمان بی اختیاری ادرار مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:
- اکسی بوتینین
- تولترودین
- داریفناسین
این داروها معمولاً به صورت قرص های خوراکی و 2 یا 3 بار در روزمصرف میشوند.بعد از 4 هفته ارزیابی می شوید که آیا دارو کمک می کند یا خیر. 6 تا 12 ماه بعد اگر دارو همچنان مؤثر باشد،مصرف آن را باید ادامه دهید.(مصرف این دارو ها بدون تجویز پزشک به هیچ عنوان توصیه نمی شود) . عوارض جانبی احتمالی داروهای ضد قارچ شامل موارد زیر است:
- خشکی دهان
- یبوست
- تاری دید
- خستگی شدید
درمان های جراحی بی اختیاری ادرار
جراحی نیز ممکن است به عنوان یکی از روش های درمان در نظر گرفته شود. روش هایی که برای شما مناسب است بستگی به نوع بی اختیاری شما دارد. درمان جراحی برای بی اختیاری ناشی از فشار ، مانند روش سورتینگ ، برای کاهش فشار روی مثانه یا تقویت عضلات کنترل کننده ادرار استفاده می شود. مشکلاتی که ممکن است بعد از آن اتفاق بیفتد شامل مشکل در تخلیه کامل مثانه هنگام ادرار، عفونت مجاری ادراری و ناراحتی در هنگام رابطه جنسیپ است.
جراحی برای درمان بی اختیاری ادرار مطلق شامل بزرگ کردن مثانه یا کاشت وسیله ای است که باعث تحریک عصب کنترل کننده عضلات دفع کننده می شود . در این روش اندازه دیواره های مجرای ادرار را افزایش مییابد و اجازه می دهد مجرای ادرار با نیروی بیشتری بسته شود.
یکی دیگر از روش های جراحی انحراف ادرار است که در آن لوله هایی که از کلیه های شما به مثانه شما (مجرای ادرار) منتهی می شوند به قسمت بیرونی بدن هدایت می شوند.سپس ادرار در یک کیسه جمع می شود ، بدون اینکه به مثانه شما جاری شود.انحراف ادرار فقط درصورتی انجام می شود که سایر درمان ها ناموفق بوده یا مناسب نباشند. این نوع جراحی عارضه های مختلفی مانند عفونت مثانه ایجاد میکند و گاهی اوقات مشکلاتی را به وجود میآورد که نیاز به جراحی های بیشتری است.
پیشگیری از ابتلا به بیاختیاری ادرار
بسیاری از افراد در زندگی خود دچار مشکل بیاختیاری ادرار میشونداگر این اختلال در دوران پیری دور از انتظار نیست اما با چند راهکار ساده میتوان از ابتلا به آن پیشگیری کرد:
۱- سیگار نکشید
۲- ورزش کردن به خصوص ورزش های مخصوص لگن
۳-ا گر دچار یبوست هستید سریعا به درمان آن اقدام کنید
۴- کاهش مصرف مشروبات الکلی
۵- رژیم غذایی مناسب
۶- داشتن وزن ایده آل
۷- کاهش مصرف کافئین و قهوه
دیدگاه کاربران