به خطوط باریک و بدون رنگ روی پوست «ترک پوستی» میگویند. این خطوط معمولاً به دلیل انقباض یا انبساط سریع پوست به وجود میآیند و خطرناک نیستند. شایعترین علت بروز ترک های پوستی بارداری است؛ اما این خطوط بیرنگ میتوانند به دلایل متعددی از جمله رشد سریع اندامها در دوره بلوغ، افزایش یا کاهش ناگهانی وزن و بدنسازی روی پوست ظاهر شوند. همچنین ترک پوستی در هر دو جنس زن و مرد یافت میشود و مختص به جنسیت خاصی نیست.
در این مقاله از مجله زیبا بمان، به بررسی علل بروز ترک پوستی و روشهای پیشگیری و درمان آن میپردازیم. با ما همراه باشید.
فهرست مقالات
ترک پوستی چگونه به وجود میآید؟
پوست از سه لایه اصلی اپیدرم (لایه بیرونی)، درم (لایه میانی) و هیپودرم (عمیقترین لایه) تشکیل شده است. کلاژن و الاستین نیز پروتئینهایی هستند که نقش بلوکهای سازنده پوست را ایفا میکنند. این پروتئینها در لایه میانی پوست (درم) قرار گرفتهاند.
هنگامی که اندامها با سرعت بیشتری نسبت به پوست رشد میکنند، کلاژن و الاستین نمیتوانند جوابگوی این تغییر ناگهانی باشند. در واقع، کشسانی پوست به حدی نیست که بتواند با این کشش سریع سازگار شود. به دنبال کشیدگی بیش از حد پوست، رگههایی با رنگ مایل به قرمز روی پوست شکل میگیرد. این خطوط نوعی زخم محسوب میشوند.
بدن پس از این اتفاق سعی میکند پوست را ترمیم کرده و به حالت عادی بازگرداند. در نتیجه، زخم به تدریج ترمیم شده و به رنگ نقرهای یا سفید در میآید. پس از مدتی جای زخم کمرنگتر شده و برجستگی آن نیز کاهش مییابد؛ اما به طور کامل محو نمیشود. این جای زخم یا اسکار، همان ترک پوستی است.
ترک پوستی ممکن است در هر ناحیهای از بدن ظاهر شود؛ اما به طور معمول این خطوط را در قسمتهایی که چربی بیشتری داشته و مستعد کشیدگی هستند بیشتر میتوان یافت. این نواحی شامل سینه، ران، شکم، بازو و باسن میباشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر موارد زیر را مشاهده کردید، به متخصص پوست یا پزشک مراجعه کرده و با وی مشورت نمایید:
- وجود ترک های پوستی در قسمت وسیعی از بدن
- افزایش بی دلیل و سریع ترک های پوستی
- خارش ترکها
چه عواملی موجب ایجاد ترک پوستی میشود؟
ترک های پوستی اغلب به دلایل زیر رخ میدهند:
افزایش وزن ناگهانی
بروز ترک های پوستی در افرادی که دارای اضافه وزن هستند بسیار شایع است. همانطور که گفتیم، گاهی اوقات خاصیت کشسانی پوست برای مهار کشیدگی ناشی از رشد اندام و اضافه وزن کافی نیست؛ در نتیجه در لایه میانی پوست پارگی رخ میدهد. اگرچه انعطاف پذیری پوست به میزان کلاژن و الاستین موجود در آن بستگی دارد، اما با افزایش وزن تدریجی میتوان از بروز ترک پوستی جلوگیری نمود.
کاهش وزن سریع
گاهی اوقات کاهش وزن سریع نیز میتواند منجر به ایجاد ترک پوستی شود. هنگامی که فرد به سرعت وزن کم میکند، ممکن است پوست نتواند با آن سرعت خود را کوچکتر و جمعتر کند. در نتیجه فرد با پوست اضافه روبهرو خواهد شد. از آنجایی که برای جای دادن پوست اضافه فضایی موجود نیست، ممکن است موجب فشرده شدن دیگر نواحی پوست شود. این تحت فشار قرار گرفتن میتواند به ایجاد ترک پوستی بیانجامد.
بدنسازی
تمرینات بدنسازی به منظور افزایش حجم عضلات طراحی میگردند. معمولاً افرادی که به طور مرتب بدنسازی را دنبال میکنند، به سرعت دچار افزایش حجم ماهیچه میشوند. اگر پوست نتواند با این تغییر سریع سازگار شود، دچار پارگی شده و ترک پوستی به وجود میآید.
افراط در استفاده از کرمهای کورتیزون
استفاده بیش از حد از کرمهای حاوی استروئید میتواند به ساختار پوست آسیب برساند. هرچه مقدار بیشتری از کرم روی پوست بمالید، احتمال آسیبرسانی آن نیز بیشتر خواهد شد. آتروفی یا نازک شدن پوست یکی از رایجترین عوارض کرمهای حاوی استروئید است. پوست نازک آسیبپذیرتر شده و به راحتی دچار پارگی و ترک میگردد.
بارداری
بروز ترک پوستی در دوران بارداری بسیار شایع است. بدن مادر طی چند ماه دستخوش تغییرات زیادی میشود. شکم به شدت و سرعت منبسط شده و دیگر نواحی بدن نیز وزن اضافه میکنند. این تغییرات منجر به کشش پوست و ایجاد ترک های پوستی میشوند. احتمال بروز ترک پوستی در سه ماهه آخر بارداری و در مادران جوان بیشتر است.
نوسانات هورمونی
در دوران بلوغ و بارداری و همچنین در اثر برخی بیماریها، بدن انسان دچار نوسانات هورمونی میگردد. برای مثال، در دوران بلوغ و بارداری ترشح هورمونی به نام کورتیزون در بدن افزایش مییابد. این هورمون انعطافپذیری پوست را کاهش میدهد. در نتیجه، پوست در برابر کشیدگی حساستر شده و زودتر پاره میشود.
عوامل ژنتیکی
احتمال بروز ترک پوستی در افرادی که سابقه خانوادگی این عارضه را دارند بیشتر است. این سابقه خود را بیشتر در دوران بارداری نشان میدهد. در حقیقت اگر از خویشاوندتان خانمی در حین بارداری دچار ترک های پوستی شده، احتمال اینکه این اتفاق برای شما هم بیافتد زیاد است. گاهی اوقات عوامل ژنتیکی در افراد، تولید کلاژن را سرکوب میکنند. پوست این افراد خاصیت کشسانی کمی داشته و بیشتر در معرض ایجاد ترک پوستی قرار میگیرد.
ترک های پوستی را چگونه درمان کنیم؟
اگرچه اغلب ترک های پوستی خطرناک نیستند، اما ممکن است حضور آنها برای برخی افراد آزاردهنده باشد. گاهی اوقات این خطوط بیرنگِ روی پوست به منبع اضطراب و کاهش اعتماد به نفس فرد تبدیل میگردند.
در بیشتر موارد، ترک های پوستی خود به خود کمرنگ و تا حدودی محو میشوند. اما روشهای درمانی موثری نیز وجود دارد که میتوان از آنها برای از بین بردن ترکها استفاده کرد. جالب توجه است که اگر یک روش درمانی برای رفع ترک های پوستی برخی افراد موثر بوده است، به این معنا نیست که شما هم دقیقاً همان جواب را خواهید گرفت. همچنین اگر باردار هستید حتماً پیش از درمان ترک های پوستی با پزشک مشورت نمایید.
درمان موضعی
کرمها و پمادهای حاوی ویتامین A:
معمولاً در مسائل مرتبط با پوست و زیبایی، از ویتامین A با نام رتینوئید یاد میشود. رتینوئید شکلی از ویتامین A بوده که در افزایش لطافت و شادابی پوست بسیار موثر میباشد. اگر توجه کرده باشید، در اغلب کرمها و پمادهای درمان ترک پوستی (مانند ترتینوئین) رتینوئید به کار رفته است. تحقیقات متخصصان در سال 1996 میلادی نشان داد که ویتامین A در محو کردن ترک های پوستی تاثیر بسزایی دارد. البته نحوه تاثیر و عملکرد آن هنوز به اثبات نرسیده است.
شکر
شکر یک لایه بردار طبیعی و در دسترس برای پوست محسوب میشود. لایه برداری یکی از روشهای موثر در از بین بردن ترک های پوستی میباشد. برای ساخت اسکراب و لایه برداری آسان پوست با شکر، مراحل زیر را انجام دهید:
- یک فنجان شکر را با ¼ فنجان روغن زیتون، نارگیل یا بادام مخلوط کنید.
- کمی آبلیمو به ترکیب حاصل اضافه کنید.
- اسکراب به دست آمده را به نواحی دارای ترک پوستی بمالید.
این لایه برداری را چند بار در هفته تکرار کنید. فراموش نکنید که هر بار 8 الی 10 دقیقه این اسکراب را روی ناحیه مورد نظر ماساژ دهید.
آلوئه ورا
آلوئه ورای طبیعی علاوه بر آبرسانی و نرم کنندگی پوست، میتواند به عنوان ترمیم کننده پوست نیز عمل کند. گیاه آلوئه ورا با دارا بودن آنزیمهای مفید، مواد معدنی و کلاژن، پوست را شاداب کرده و جای زخم و ترک پوستی را از بین میبرد.
میتوانید با استفاده از گیاه آلوئه ورا در خانه، یک ترکیب ساده و ایدهآل برای محو کردن ترک های پوستی داشته باشید. ابتدا گیاه آلوئه ورا را شکافته و سپس ژل خارج شده از آن را روی نواحی دارای ترک بمالید. این ژل را حدود دو دقیقه روی پوست ماساژ دهید. توجه داشته باشید که لزومی به شستن ژل آلوئه ورا از روی پوست نیست. این عمل را روزی دو بار انجام دهید.
برای دو برابر کردن اثر آلوئه ورا میتوانید آن را با کپسول ویتامین E ترکیب کنید. ویتامین E نیز به نرم کنندگی پوست و درمان اسکار زخم و لک شهرت دارد. برای استفاده از آلوئه ورا به همراه ویتامین E، میتوانید به روش زیر عمل کنید:
- ¼ فنجان ژل طبیعی آلوئه ورا تهیه کنید.
- ده عدد کپسول ویتامین E را باز کرده و مایع درون آن را با ژل آلوئه ورا ترکیب کنید.
- ترکیب به دست آمده را به مدت چند دقیقه روی ترکهای پوستی ماساژ دهید.
این عمل را به مدت یک ماه و روزی دو بار تکرار کنید. پس از استفاده از ژل آلوئه ورا به همراه ویتامین E پوست را بشویید.
هیالورونیک اسید
هیالورونیک اسید به طور طبیعی در پوست موجود بوده و آن را به تولید کلاژن بیشتر تحریک میکند. با افزایش سن، تولید کلاژن در پوست کمتر شده و احتمال بروز ترک پوستی نیز افزایش پیدا میکند. هیالورونیک اسید را میتوان به صورت خوراکی و موضعی مصرف کرد. پوست هیالورونیک اسید را جذب کرده و کلاژن جدید تولید میکند. در نتیجه، مقاومت پوست در برابر کشیدگی و پارگی افزایش مییابد.
روغن نارگیل
روغن نارگیل یکی از موثرترین روشهای طبیعی برای محو کردن ترکهای پوستی است. این روغن در التیام پوست و از بین بردن انواع اسکارها معجزه میکند. در صورتی که به نارگیل حساسیت ندارید، هر روز مقداری روغن نارگیل را به ترکهای پوستی خود بمالید. این کار پس از مدتی موجب کمرنگ یا حتی محو شدن ترکهای پوستی میگردد. همچنین بهتر است قبل از استفاده از روغن نارگیل پوست خود را کمی مرطوب کنید تا جذب بهتری صورت بگیرد.
درمان غیر موضعی
معمولاً بیشتر این روشها توسط متخصص پوست انجام میشوند. با این حال، باز هم ضمانتی برای درمان کامل ترک های پوستی نیست.
میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن یا لایه برداری مکانیکی، پوست را به گونهای لایه برداری میکند که با دستورالعملهای خانگی ممکن نیست. در این روش پودر کریستال سخت اکسیدآلومینیوم با فشار روی پوست پاشیده میشود. سپس دستگاه به پوست فشار منفی وارد کرده و عملی شبیه بادکش انجام میدهد. تجربیات افراد نشان داده است که میکرودرم ابریژن در درمان ترکهای پوستی تاثیر فوق العادهای دارد.
نیدلینگ
نیدلینگ یکی دیگر از روشهای درمان ترک پوستی میباشد. در این روش با سوزنهای بسیار کوچک، کلاژن را در اعماق لایه اپیدرم (لایه بالایی) پوست تزریق میکنند. کلاژن نیز به ترمیم و جوانسازی پوست پرداخته و از بروز ترک های پوستی جلوگیری مینماید.
لیزر تراپی
درمان ترک های پوستی با لیزرتراپی نیز انجام میشود. لیزر ممکن است پوست را به طور کامل لایه برداری کرده یا اینکه بدون لایه برداری تولید کلاژن را تحریک کند. انتخاب مناسبترین روش لیزرتراپی، بر اساس عمق و ظاهر ترک پوستی شما صورت میگیرد و بر عهده شما و پزشکتان است.
میکرونیدلینگ
در روش غیرتهاجمی میکرونیدلینگ، به کمک سوزنهای ریز سوراخهایی کوچک در پوست ایجاد میگردد. در پی این عمل پوست به تولید کلاژن و الاستین بیشتر تحریک میشود. با افزایش تولید کلاژن و الاستین، جای زخم و جای جوش و دیگر عارضههای پوستی به مرور زمان از بین خواهد رفت.
چگونه از بروز ترک پوستی پیشگیری کنیم؟
اگرچه روش کاملاً قطعی برای درمان ترک های پوستی وجود ندارد، اما میتوان با انجام یک سری مراقبتها ریسک بروز آنها را به حداقل رساند. این موارد مراقبتی به شرح زیر است:
- آب فراوان بنوشید. مصرف مایعات باعث آبرسانی به پوست شده و آن را مرطوب نگه میدارد. احتمال بروز ترک پوستی در افراد دارای پوست خشک بیشتر است، پس به آبرسانی پوست خود اهمیت دهید. توصیه میشود روزانه و در فواصل منظم 8 لیوان آب بنوشید.
- وزن خود را در حد متعادلی نگه دارید. همانطور که گفتیم، افزایش و کاهش وزن ناگهانی یکی از مهمترین دلایل ایجاد ترک روی پوست است. در صورتی که به بدنسازی میپردازید نیز برنامه متعادلی را در پیش بگیرید؛ تا افزایش سریع حجم عضلات به ترک پوستی منجر نشود.
- آفتاب نگیرید. اشعه فرابنفش خورشید پوست را خشک کرده و به کلاژن موجود در آن آسیب میرساند. در نتیجه، احتمال ایجاد ترک پوستی افزایش مییابد. استفاده از کرم ضد آفتاب، کلاه و لباسهای آفتابگیر را هرگز فراموش نکنید.
در مجموع، ایجاد ترک پوستی امری طبیعی و بیخطر است. این خطوط بیرنگ میتوانند هر فردی را با هر سن و جنسیتی گرفتار کنند. اگرچه این خطوط به طور طبیعی و به مرور زمان کمرنگ میشوند، اما در اغلب موارد به طور کامل از بین نمیروند. در این مقاله روشهای درمانی خانگی و پزشکی موثری را برایتان ذکر کردیم. در صورتی که باردار هستید، پیش از آغاز هرگونه درمان و یا کاهش وزن، با پزشک مشورت کنید.
دیدگاه کاربران