گرفتگی بینی و بهترین روش های درمان خانگی آن

گرفتگی یا احتقاق بینی عارضه ای شایع است که می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد . اما بهتر است ابتدا به این بپردازیم که گرفتگی بینی دقیقا به چه حالتی گفته می‌شود. گرفتگی بینی حالتیست که در آن فرد احساس میکند راه تنفس از یک یا هردو حفره‌ی بینی اش مسدود شده و اصطلاحا دچار گرفتگی شده است. درنتیجه تنفس از طریق بینی در این حالت سخت شده و گاهی موجب مشکلاتی نظیر سردرد و فشار در اطراف بینی می‌شود.

به طور کلی التهاب بافت های درونی بینی و به دنبال آن رگ های خونی که معمولا به دلیل تجمع مایعات (مانند خون ) صورت میگیرد باعث بروز گرفتگی می‌شود.  به طور معمول دلایل اصلی  گرفتگی بینی را می‌توان در سه دسته قرار داد .

گرفتگی به عنوان عوارض بیماری های دیگر مانند سرماخوردگی و آنفولانزا و… ، گرفتگی به دنبال وجود محرک های محیطی مانند حساسیت ها و آلرژی و… ،گرفتگی به دنبال وجود اختلال و عملکرد غیر‌عادی اعضای دیگر بدن انسان مانند انحراف تیغه بینی و.. .

در این مقاله می‌خواهیم دلایل شایع و روش های درمان خانگی گرفتگی بینی را بررسی کنیم .

مهم ترین دلایل گرفتگی بینی

یافتن دلایل گرفتگی بینی تاثیر بسزایی در پیدا کردن بهترین روش درمان دارد. بنابراین ابتدا دلایل ایجاد گرفتگی در بینی را شرح دهیم.

عفونت‌های ویروسی

عفونت ویروسی، گسترش یک ویروس مضر در داخل بدن است.  یکی از انواع عفونت های ویروسی ، عفونت ویروسی تنفسی است . این عفونت ها بر ریه ها، بینی و گلو اثر می گذارند. و گسترش این ویروس ها اغلب توسط استنشاق قطرات حاوی ذرات ویروس صورت می‌گیرد.  رینوویروس (ویروس شایع که موجب سرماخوردگی می شود ) ،  ویروس سینسیتیال تنفسی  (RSV) و آنفلوآنزای فصلی می‌توانند منشا عفونت های ویروسی و به دنبال آن گرفتگی بینی باشند.

گرفتگی بینی در نتیجه سینوزیت

به التهاب مخاط درون سینوس‌ها سینوزیت گفته می‌شود. سینوس‌ها فضاها و حفره‌هایی در داخل صورت هستند که باعث تبادل هوا و تخلیه ترشحات و… می‌شوند اگر این ترشحات در داخل سینوس‌ها بمانند، به تدریج التهاب ایجاد کرده و در نتیجه ی آن عفونت ایجاد می‌شود. ماندن ترشحات در سینوس‌ها می‌تواند عللی چون آلودگی هوا، آلرژی، نقص ایمنی، بیماری‌های خونی و عفونی و …داشته باشد . همزمان با سیوزیت سطح مخاطی بینی (رینیت) نیز دچار التهاب می‌شود. در نتیجه همانطور که گفته شد التهاب بافت های درونی بینی منشا گرفتگی یا احتقاق بینی است.

حساسیت رینیت

حساسیت «رینیت» زمانی اتفاق میفتد که سیستم ایمنی بدن نسبت به ماده‌ای که معمولا خطرناک نیست، واکنش‌هایی شدید بروز می‌دهد . گردوخاک ، عطر گیاهان و موی بدن حیوانات از جمله محرک‌های بروز چنین حساسیتی هستند. گرفتگی بینی، عطسه‌کردن، آبریزش بینی و خارش چشم نیز از عارضه های این حساسیت است .

استفاده بی رویه از اسپری های بینی

برای رفع گرفتگی بینی اسپری‌ ها و قطره هایی (قطره و یا اسپری های دکونژستانت ) وجود دارد که گاها توسط پزشکان تجویز و یا به طور خودسر توسط افراد مصرف می‌شوند . اما مصرف بیش از حد و یا نادرست این داروها سبب بروز عارضه ای به نام رینیت برگشتی در فرد بیمار می شوند. که معمولا بعد از پنج روز استفاده‌ی مداوم از این دارو ها گرفتگی بینی صورت می‌گیرد.

حساسیت رینیت بارداری

بارداری تقریبا روی تمامی قسمت‌های بدن تاثیر می‌گذارد. و مجرای تنفسی و بینی هم ممکن است در برخی از خانم ها تحت تاثیر قرار بگیرد . طبق مطالعات برخی محققان ، بارداری در بعضی از خانم ها موجب التهاب بافت های درونی بینی شده و گرفتگی، عطسه و گاها خونریزی بینی ایجاد می کند. این التهاب بینی به دنبال افزایش جریان خون که منشا آن افزایش هورمون‌ استروژن و پروژسترون در دوران بارداری است اتفاق میفتد که از عواقب آن گرفتگی بینی است و به این مشکل رینیت بارداری گفته می‌شود .

انحراف تیغه بینی

انحراف بینی اغلب به صورت کجی تیغه بینی در قسمت داخلی بینی است. کجی تیغه ی بینی می‌تواند به دلیل رشد نامناسب و نابرابر با حد معمول مراکز غضروف‌سازی یا استخوان‌سازی و یا وارد شدن ضربه‌ی شدید به بینی به وجود بیاید. و می‌تواند در شکل ظاهری بینی تاثیر داشته باشد یا نداشته باشد .

از دیگر دلایل گرفتگی بینی می‌توان به آبسه و هماتوم تیغه بینی ، پولیپ بینی ، استرس ، مشکلات غده تیروئید و بزرگی آدنویید یا لوزه سوم اشاره کرد .

درمان های خانگی گرفتگی بینی

در ادامه شما را با موثرترین روش های درمان گرفتگی بینی در منزل و بدون مصرف دارو ها و آنتی بیوتیک ها آَشنا می‌کنیم .

دوش آب گرم ، بخار آب و رطوبت

در واقع هدف از دوش آب گرم برای درمان گرفتگی بیشتر از این که دوش گرفتن و گرمی آب باشد بخاری است که هنگام دوش آب گرم ایجاد می‌شود. این بخار می‌تواند التهاب و بافت تحریک شده را بهتر کند. همچنین در صورتی که گرفتگی بینی به دلیل وجود مخاط اضافی باشد ، ترشحات به کمک بخار نازک می‌شوند و باعث تخلیه آن‌ها می‌شود . علاوه بر بخار ، رطوبت ناشی از دوش آب گرم نیز روی گرفتگی تاثیر می‌گذارد.

اگر دوش گرفتن برای شما مقدور نیست ، استنشاق بخار آب به خصوص همراه نعناع و اسانس اکالیپتوس که سبب تحریک گیرنده های عصبی در بینی می شوند جایگزین مناسبی برای دوش گرفتن می‌باشد . همچنین شستشوی مداوم و مرطوب کردن بینی نیز راه بی‌دردسر تری است که می‌تواند بیرون از خانه و در محل کار نیز انجام شود . این رطوبت بر التهاب رگ های خونی تاثیر میگذارد و باعث بهبود گرفتگی می‌شود .

سرکه سیب

وجود پتاسیم بالا در سرکه باعث نتظیم فشار خون و در نتیجه کاهش التهاب رگ های خونی و وجود اسید اتیک مانع رشد باکتری ها و باعث افزایش سرعت بهبود می‌شوند . بنابراین سرکه سیب یکی از مفید ترین مواد غذایی برای درمان گرفتگی بینی است که می‌تواند به دو روش نوشیدن یا استنشاق بخار سرکه به این مهم کمک کند .

برای بهره بردن از هردو روش می‌توانید دو قاشق سرکه را در یک فنجان آب گرم اضافه کنید و آن را بنوشید و یا آن را بجوشانید و از بخار آن استنشاق کنید . همچنین برای خوشطعم تر شدن و اثرگذاری بیشتر نیز می‌توانید یک قاشق عسل را به این ترکیب اضافه کنید .  تکرار این کار دو بار در روز توصیه می‌شود .

سیر و زردچوبه

سير يکي از گياهان دارويي است که فوايد بي شماري براي سلامت انسان دارد. سير حاوي ماده اي طبيعي به نام آليسين است که داراي خاصيت ضد باکتري بوده و مانند يک پني سيلين ضعيف عمل مي کند و به عنوان يک آنتي بيوتيک طبيعي براي درمان بسياري از مشکلات از آلرژي گرفته تا التهاب لوزه کارايي دارد.

همچنین سير اثر کاهنده بر فشار خون دارد. این تاثیر بدلیل وجود آليسين موجود در سير است که  فعاليت پروتئيني بنام آنژيوتانسين  2را مهار مي کند که اين پروتئين مسئول افزايش فشار خون است، علاوه بر این سير حاوي ماده اي بنام پلي سولفيد است که توسط گلبول هاي قرمز خون به گازي بنام سولفيد هيدروژن تبديل و موجب گشاد شدن عروق خوني می‌شود که پیرو آن فشار خون نیز کاهش پیدا می‌کند .

در نتیجه سیر یکی از مفید ترین مواد در درمان گرفتگی بینی است . برای بهبود احتقاق ، می‌توان از دو روش آشامیدن جوشانده ی مخطوط سیر و آب (دو یا سه حبه سیر در یک فنجان) و یا استنشاق آن استفاده نمود . شما می‌توانید نصف قاشق چایخوری زردچوبه نیز قبل از جوشیدن به مخلوط آّب و سیر خود اضافه کنید . برای آشامیدن معجون خود تا خنک شدن آن صبر کنید .

انجام این کار دوبار در روز توصیه می‌شود.

آب نمک

شست‌وشوی روزانه بینی با آب نمک (یک قاشق چای خوری در یک لیوان آب ولرم) تا حد زیادی در پیشگیری و درمان سرماخوردگی، سرفه، التهاب چشم و بینی و گلو، التهاب سینوس‌های پیشانی، سردرد، خستگی و حتی بیخوابی موثراست.
مسیر بینی موهای ریزی دارد که برای گرفتن گرد و خاک ، باکتری ها، ویروس ها، و دیگر مواد مزاحم به جلو و عقب حرکت می کنند. مخاط یا ترشحات بینی مانند نوعی کاغذ فیلتر عمل می‌کند و ذرات تنفسی را می گیرد. زمانی که غلظت ترشحات بینی زیاد شوند موجب گرفتگی بینی می‌شود. شستشوی بینی با آب و نمک باعث می شود تا ترشحات نرم و رقیق شود و به موهای ریز بینی برای از بین بردن بهتر باکتری ها و دیگر مواد محرک کمک می کند.

از استفاده طولانی مدت این مخلوط پرهیز کنید چرا که ممکن است در طولانی مدت جواب عکس دهد و گرفتگی بینی را تشدید کند .

همچنین برخی دیگر از روش های درمان خانگی عبارتند از استفاده از ترب کوهی ، برگ بادرنجویه ، عصاره دانه گریپ فروت ،  آب گوجه فرنگی و زنجبیل .