موسیقی همواره بخشی از زندگی روزمره انسان بوده است. ساز و آواز تنها به عصر حاضر محدود نمیشود؛ بلکه نیاکان ما نیز با آواز خواندن، دست زدن، پایکوبی و نواختن سازها از موسیقی لذت میبردند. مغز انسان موسیقی و ریتم آن را از صداهای معمولی تشخیص میدهد، و این یک قابلیت دائمی است. آیا این قابلیت نوعی اتفاق زیستی است یا برعکس، برای هدف مشخصی در انسان نهاده شده؟ پاسخ به این سوال مشکل است؛ اما دانشمندان توانسته اند برخی فواید موسیقی برای بدن انسان را شناسایی کنند.
در این مقاله از مجله زیبا بمان، به بررسی فواید موسیقی میپردازیم. با ما همراه باشید.
تاثیر موسیقی بر مغز
موسیقی نیز مانند هر صدای دیگر به شکل امواج صوتی وارد گوش میشود. این امواج توسط بخش خارجی گوش جمعآوری شده و سپس از طریق مجرای آن به پرده گوش منتقل میشوند. فشار ناشی از امواج صوتی پرده گوش را میلرزاند. این لرزش از تمام بخشهای گوش عبور کرده و در نهایت به حلزون گوش در اعماق جمجمه میرسد. حلزون گوش لرزش و تغییر فشار را به محرکهای الکتریکی تبدیل کرده و از طریق عصب شنوایی به مغز میفرستد تا شناسایی شود.
دانشمندان با کمک اسکن MRI و توموگرافی، سفر موسیقی در مغز را کشف کرده اند. شبکههای عصبی در قسمتهای مختلف مغز مسئولیت رمزگشایی و تفسیر خصوصیات مختلف موسیقی را بر عهده دارند. به عنوان مثال، بخشی کوچک در لوب تمپورال مغز مسئول درک زمینه موسیقی است. این بخش ملودی، آکورد و هماهنگی ملودیها را تشخیص میدهد.
یکی دیگر از بخشهای اطراف لوب گیجگاهی مغز مسئول شناسایی تیمبر یا آهنگ صدا است. این قابلیت باعث میشود که انسان برای صداها و سازهای متفاوتی که یک نت را اجرا میکنند تمایز قائل شود. بخش دیگری از مغز به نام مخچه، ریتم موسیقی را شناسایی میکند و لوب پیشانی نیز محتوای عاطفی موسیقی را تفسیر میکند. موسیقیهایی که به نظر فرد فوق العاده و دلپذیر باشند، میتوانند «مرکز پاداش» مغز را روشن کنند. مرکز پاداش مغز، مسئول احساس لذت است. تأثیر این نوع موسیقیها بر مغز درست مانند محرکهای دلپذیر مانند شکلات بوده و موجب ترشح هورمون لذت و شادی در بدن میشوند.
همچنین جالب است بدانید که مغز هر انسان سالمی میتواند پردازش اطلاعات موسیقیایی را به طور کامل انجام دهد، اما معمولاً موسیقی دانها توانایی بهتری در این امر دارند.
فواید موسیقی برای بدن انسان
افزایش تمرکز
پژوهشها نشان داده است که گوش دادن به موسیقی در حین انجام کارهای نیازمند تمرکز، تسلط فرد را به موضوع بالا برده و موجب افزایش تمرکز میشود. هر دو موسیقی تند و ملایم در بهبود تمرکز نقش دارند؛ اما تأثیر موسیقیهای تند در افزایش تمرکز کمی بیشتر است. انتخاب موسیقی مناسب بسیار اهمیت دارد، زیرا گوش دادن به آهنگهایی با اشعار پیچیده نتیجه عکس داشته و منجر به حواس پرتی میشود. بنابراین دفعه بعدی که روی موضوعی کار میکنید، به موسیقی نیز گوش دهید. این کار سبب افزایش تمرکز شما خواهد شد.
مبارزه با استرس
پژوهشهای متعدد اثبات کرده است که موسیقی میتواند در کاهش استرس و اضطراب موثر باشد. بهترین نوع موسیقی برای کاهش استرس، موسیقی آمیخته با صداهای طبیعت است. بدن در حین گوش دادن به موسیقی هورمون کورتیزول کمتری ترشح میکند. این هورمون به هورمون استرس شهرت دارد.
کاهش وزن
یکی از اعجاب انگیز ترین فواید موسیقی کمک به کاهش وزن است. در یک پژوهش مشخص شد که افرادی که در رستورانهای کمنور و دارای موسیقی ملایم غذا میخورند، غذای مصرفی آنها حدود 20 درصد کاهش مییابد. آهنگ ملایم و نور کم به فرد آرامش میدهد، به همین دلیل فرد غذا را آرامتر میخورد و بهتر متوجه احساس سیری میشود. در نتیجه زودتر از غذا خوردن دست میکشد. بنابراین اگر قصد کاهش وزن دارید، گوش دادن به موسیقی ملایم و کاهش نور اتاق میتواند شما را در رسیدن به وزن ایدهآلتان یاری نماید.
افزایش حافظه
بسیاری از دانش آموزان از گوش کردن به موسیقی در حین درس خواندن لذت میبرند. اما آیا این ایده مناسبی است؟ مطالعات نشان داده است که موسیقی میتواند قدرت حافظه و یادگیری را افزایش دهد. با این حال، این یک قانون همگانی نیست و به عوامل متعددی مانند نوع موسیقی، مهارت و علاقه فرد و… بستگی دارد.
نتیجه یک پژوهش نشان داد که دانش آموزانی که علاقه و ذوق موسیقیایی داشتند، با گوش کردن به موسیقی بیکلام نمره بهتری در آزمونهای یادگیری کسب کردند. همچنین دانش آموزان زبان خارجه نیز با استفاده از ترانههای ریتمیک کلمات و جملات را بهتر یاد میگیرند.
کنترل درد
یکی دیگر از فواید موسیقی کنترل درد است. تحقیقات نشان داده است که بیمارانی که روزانه 1 ساعت موسیقی گوش میکنند، درد در بدن آنها کاهش قابل توجهی مییابد. به همین دلیل روش «موسیقی درمانی» توجه افراد بسیاری را برای کاهش دردهای مزمن به خود جلب کرده است.
در سال 2015 پژوهشهایی درباره تأثیر موسیقی بر کنترل درد انجام شد. نتایج نشان داد که بیمارانی که قبل، حین یا حتی بعد از عمل به موسیقی گوش میدهند، نسبت به افرادی که به موسیقی گوش نمیدهند درد و اضطراب کمتری را تجربه میکنند. محققان خاطرنشان کردند که گوش دادن به موسیقی در هر مقطع زمانی برای کاهش درد موثر بوده است، اما گوش دادن به موسیقی قبل از جراحی نتایج بهتری را به دنبال داشته است. همچنین در این پژوهش اطلاعات بیش از 7000 بیمار بررسی گردید و مشخص شد که شنوندگان موسیقی برای مدیریت درد خود به داروهای مسکن کمتری نیاز دارند.
درمان بیخوابی
بیخوابی مشکلی است که میتواند هر فردی را در هر گروه سنی درگیر کند. در حالی که روشهای بسیاری برای رفع این مشکل وجود دارد، اما تحقیقات نشان داده است که گوش دادن به موسیقی نیز روشی آسان و ارزان برای درمان بیخوابی به شمار میرود.
طی پژوهشی که بر روی تعدادی دانشجو صورت گرفت، مشخص شد که افرادی که به مدت 45 دقیقه موسیقی ملایم گوش میکنند نسبت به افرادی که چیزی گوش نمیکنند یا کتاب صوتی گوش میکنند، راحتتر و سریعتر به خواب میروند. بنابراین اگر با بیخوابی دست و پنجه نرم میکنید، میتوانید روی موسیقی به عنوان راه حلی برای این مشکل حساب کنید.
افزایش انگیزه
افزایش انگیزه نیز یکی دیگر از فواید موسیقی است. محققان دریافته اند که گوش دادن به موسیقی تند و شاد موجب افزایش انگیزه افراد و بیشتر کار کردن آنها میشود. به همین دلیل است که ورزشکاران در حین ورزش به موسیقی تند گوش میدهند.
در آزمایشی که بر روی 12 دانش آموز پسر انجام شد، از آنها خواسته شد که به مدت 25 دقیقه دوچرخه سواری کنند. پس از اتمام زمان مشخص شده، محققان دریافتند که افرادی که به موسیقی گوش میکردند نسبت به افرادی که به موسیقی گوش نمیکردند مسافت بیشتری را طی کرده و سرعت بیشتری داشتند.
مقابله با افسردگی و غم
یک منبع پژوهشی در سال 2017 به این نتیجه دست یافت که گوش دادن به موسیقی (به خصوص موسیقی جاز کلاسیک) تأثیر مثبتی در درمان افسردگی دارد. اگر علاقهای به موسیقی جاز و کلاسیک ندارید نگران نباشید، بیشتر موسیقیهای حاوی سازهای شاد مانند تنبک نیز اثرات ضد افسردگی دارند. با این حال، برخی موسیقیهای غمگین نیز میتوانند نتیجه عکس داشته باشند و منجر به تشدید افسردگی شوند. بنابراین در انتخاب موسیقی دقت کنید.
بهبود عملکرد اندامهای بدن
موسیقی میتواند انسان را به رقص و حرکت وادارد؛ و فواید رقص به خوبی اثبات شده است. همچنین دانشمندان پی برده اند که گوش دادن به موسیقی بسته به شدت و سرعت موسیقی میتواند میزان تنفس، ضربان قلب و فشار خون فرد را تغییر دهد. از این رو، از دیگر فواید موسیقی میتوان به حفظ سلامت قلب اشاره کرد.
علاوه بر آن، در سال 2015 محققان دانشگاه شانگهای دریافتند که هنگامی که افراد درگیر انجام یک کار تکراری هستند، گوش دادن به موسیقی آرامش بخش میتواند به کاهش خستگی و حفظ استقامت عضلات کمک کند. شاید شما هم تجربه رانندگی طولانی مدت را داشته باشید؛ و بدانید که گوش دادن موسیقی در خودرو چقدر در رفع خستگی موثر است.
همانطور که آموختیم، موسیقی میتواند تأثیر قدرتمندی بر روی انسان داشته باشد. فواید موسیقی برای بدن متعدد و باورنکردنی است؛ از افزایش حافظه و تمرکز گرفته تا کاهش خستگی. جالب است بدانید که اگر با مشکل خاصی دست و پنجه نرم میکنید، مراجعه به یک متخصص موسیقی درمانی ممکن است حلال مشکلتان باشد. با گنجاندن موسیقی در زندگی روزمره خود میتوانید زندگی شادتری را تجربه کنید.
دیدگاه کاربران