زایمان زودرس به نوزادی گفته می‌شود که قبل از هفته 37 بارداری به دنیا بیاید. بسته به زمان تولد، نوزادان دارای اندام‌های توسعه نیافته‌ای هستند که می‌توانند خارج از رحم به درستی عمل نکنند. خطر زایمان زودرس را می‌توان با زایمان زودرس قبلی، زایمان‌های متعدد، تغذیه نامناسب در دوران بارداری، مراقبت‌های دیرهنگام دوران بارداری، عفونت‌ها، روش‌های لقاح مصنوعی (مانند لقاح آزمایشگاهی) و فشار خون بالا افزایش داد. از آنجایی که بسیاری از اندام‌ها در نوزادان نارس توسعه نیافته‌اند. به همین علت اغلب آنها در تنفس و شیردهی مشکل خواهند داشت و مستعد خونریزی مغزی، عفونت‌ها و سایر اختلالات هستند.
نابالغ‌ترین و کوچک‌ترین نوزادان نارس در معرض خطر بسیار بیشتری از چنین اختلالاتی از جمله ناتوانی‌های رشدی هستند. در حالی که برخی از نوزادان نارس در مراحل بعدی زندگی دچار مشکلات پایداری می‌شوند، اکثریت کسانی که زنده می‌مانند به طور طبیعی رشد می‌کنند. مراقبت‌های اولیه قبل از زایمان می‌تواند خطر زایمان زودرس را کاهش دهد. گاهی اوقات زایمان زودرس می‌تواند برای مدت کوتاهی به تعویق بی‌افتد. برای این کار به مادر دارویی داده می‌شود که انقباضات را کند یا کاملاً سرکوب می‌کند. اگر انتظار می‌رود نوزاد خیلی زودتر به دنیا بیاید، پزشکان به مادر یک کورتیکواستروئید تزریق می‌کنند که باعث تسریع رشد ریه‌های جنین و جلوگیری از خونریزی در مغز (خونریزی داخل بطنی) می‌شود.
سن حاملگی به مدت زمان بلوغ جنین در رحم اشاره دارد. سن حاملگی تعداد هفته‌هایی است که از اولین روز آخرین قاعدگی مادر تا روز زایمان سپری شده است. این بازه زمانی اغلب بر اساس اطلاعات دیگری که پزشک دریافت می‌کند، از جمله نتایج اسکن‌های اولتراسوند اولیه، که سرنخ‌های بیشتری از سن حاملگی ارائه می‌دهد، تنظیم می‌شود. تولد نوزاد در سن حاملگی 40 هفته (تاریخ مقرر) تخمین زده می‌شود.
فهرست مقالات
طبقه بندی نوزادان نارس
اگر نوزادان قبل از هفته 37 بارداری به دنیا بیایند، به عنوان نارس طبقه بندی می‌شوند. نوزادان نارس بیشتر به این دسته تقسیم می‌شوند
- خیلی زودرس: اگر قبل از هفته بیست و هشتم بارداری زایمان کرده باشند.
- زودرس: اگر بین هفته‌های 28 تا 32 بارداری زایمان کرده باشند.
- نسبتاً زودرس: اگر بین هفته‌های 32 تا 34 بارداری زایمان کرده باشند.
- نارس بودن دیررس: اگر بین هفته‌های 34 تا 37 بارداری به دنیا آمده باشند.
تقریباً از هر 10 نوزاد متولد شده یک نفر قبل از موعد مقرر متولد می‌شود. هر چه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، خطر عوارض جدی یا حتی تهدید کننده زندگی بیشتر می‌شود.
نارسی شدید علت اصلی مرگ و میر نوزادان است. کودکانی که خیلی زودتر از موعد به دنیا می‌آیند نیز در معرض خطر ابتلا به اختلالات مزمن از جمله تاخیر در رشد، فلج مغزی و ناتوانی‌های یادگیری هستند. با این حال، بیشتر نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند، بدون اختلالات مزمن رشد می‌کنند.
علت زایمان زودرس
علت زایمان زودرس اغلب ناشناخته است. با این حال، عوامل خطر بسیاری شناخته شده است که منجر به زایمان زودرس می‌شود. دختران نوجوان و زنان مسن‌تر، زنان با وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین‌تر، زنان با تحصیلات کمتر و مادران مجرد در معرض خطر بیشتری برای زایمان زودرس هستند.
عوامل خطر بارداری
- زایمان زودرس قبلی (بزرگترین عامل خطر)
- چندین بارداری قبل
- قبلا چندین سقط جنین خود به خودی وجود داشته باشد.
عوامل خطر قبل و حین بارداری در زایمان زودرس
- حاملگی با روش لقاح مصنوعی (مانند لقاح آزمایشگاهی)، به ویژه در بارداری با جنین‌های متعدد (دوقلو، سه قلو، چهار قلو)
- سیگار کشیدن
- عفونت‌های درمان نشده در دوران بارداری، مانند عفونت‌های دستگاه ادراری، بیماری‌های مقاربتی، یا عفونت رحم (عفونت مایع آمنیوتیک)
- جراحی قبلی روی دهانه رحم ویا دهانه رحم ضعیف (نارسایی دهانه رحم)
- بیماری قلبی
- فشار خون بالا
- بیماری کلیوی
- دیابت
- پره اکلامپسی یا اکلامپسی
- جدا شدن زودرس جفت (جفت شدن زودرس جفت)
- پارگی زودرس غشاها
در هر صورت اکثر زنانی که زایمان زودرس دارند هیچ یک از عوامل خطر شناخته شده را ندارند. مراقبت‌های اولیه قبل از زایمان می‌تواند خطر زایمان زودرس را کاهش دهد.
نوزادان نارس چقدر باید در بیمارستان بمانند؟
نوزادان نارس معمولاً کمتر از 2.5 کیلوگرم وزن دارند و برخی از آنها به 0.5 کیلوگرم نیز می‌رسند. علائم اغلب به عدم بلوغ اندام‌های مختلف بستگی دارد. نوزادان بسیار نارس به احتمال بیشتری نیاز به بستری شدن در بیمارستان در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) برای مدت طولانی‌تری دارند تا اندام‌های آنها به تنهایی کار کنند. از سوی دیگر، نوزادان نارس دیررس احتمالاً دارای اندامی اندکی هستند که نیاز به بالغ شدن دارند. معمولا نوزادان دیررس در بیمارستان می‌مانند تا زمانی که بتوانند دمای بدن و سطح قند خون (گلوکز) خود را تنظیم کنند، به اندازه کافی غذا بخورند و وزن اضافه کنند. سیستم ایمنی نوزاد نارس نیز توسعه نیافته است، بنابراین نوزادان نارس مستعد ابتلا به عفونت هستند.
مشخصات فیزیکی نوزاد نارس
- اندازه بدن کوچک
- سر نسبتا بزرگ در مقایسه با بقیه بدن
- چربی زیر جلدی کمی
- پوست نازک، براق، صورتی
- سیاهرگ‌هایی که از طریق پوست نمایان می‌شوند
- خطوط پوستی کمی در کف پا
- موهای کم پشت
- گوش‌های نرم با غضروف کم
عوارض زایمان در نوزادان نارس
بیشتر عوارض زایمان زودرس ناشی از توسعه نیافتگی و نارسایی اندام‌ها و سیستم‌های اندام است. خطر عوارض با درجه نابالغی افزایش می‌یابد. خطر عوارض نیز تا حدی با محرک‌های خاصی برای زایمان زودرس مرتبط است، مانند: عفونت، دیابت، فشار خون بالا یا پره اکلامپسی. هنگامی که یک نوزاد قبل از رشد کامل مغزش متولد می‌شود، چندین اختلال رخ می‌دهد. این اختلالات عبارتند از؛ تنفس نامنظم، مشکل در هماهنگی تغذیه و تنفس، خونریزی در مغز، آسیب روده و هیپربیلی روبینمی.
دیدگاه کاربران