ویتامین B12 یک ویتامین بسیار مهم است؛ چرا که در بسیاری از فرآیندهای بدن از جمله سلامت بافت عصبی، عملکرد مغز و تولید گلبول های قرمز نقش دارد. نام دیگر این ویتامین، «کوبالامین» است. کمبود آن زمانی رخ می دهد که میزان ویتامین B12 برای پاسخگویی به نیازهای بدن، بسیار کم باشد. این اتفاق می تواند علائمی را به همراه داشته باشد و در صورت عدم درمان، حتی ممکن است به مشکلات عصبی برگشت ناپذیر تبدیل شود.
در ادامه این مقاله از مجله زیبا بمان با خواص ویتامین B12، منابع آن و خطرات کمبود این ویتامین آشنا می شویم. با ما همراه باشید.
فهرست مقالات
فواید ویتامین B12 چیست؟
ویتامین B12 مانند سایر ویتامین های گروه B، یک ویتامین محلول در آب است. به این معنا که می تواند در آب حل شود و از طریق جریان خون حرکت کند. بدن می تواند این ویتامین را تا 4 سال ذخیره کند و مقادیر اضافه آن را از طریق ادرار دفع کند.
B12 از نظر ساختاری، پیچیده ترین و بزرگ ترین ویتامین است. می توان آن را در محصولات حیوانی مانند گوشت و تخم مرغ یافت. به علاوه، متخصصان می توانند آن را از طریق سنتز تخمیر باکتریایی نیز تولید کنند.
وجود ویتامین B12 کافی در بدن برای انجام فرآیندهای مختلف بسیار مهم است. مانند:
- عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی
- عملکرد شناختی (توانایی تفکر)
- تولید گلبول های قرمز و پیشگیری از کم خونی
- کمک به ایجاد و تنظیم DNA
- جلوگیری احتمالی از ناهنجاری های مادرزادی
- کمک به محافظت از چشم در برابر دژنراسیون ماکولا
- تولید انرژی
ویتامین B12 برای سالم ماندن خون ضروری است. وقتی بدن B12 کافی نداشته باشد، دچار کاهش تولید طبیعی گلبول های قرمز خون (کم خونی) شده و در اکسیژن رسانی به سلول ها اختلال ایجاد می کند.
کم خونی مگالوبلاستیک نوعی کم خونی است که در اثر کمبود B12 یا فولیک اسید ایجاد می شود. کم خونی مگالوبلاستیک عوارضی مانند اختلال در سنتز DNA و تشکیل گلبول های قرمز بزرگ، غیر طبیعی و نابالغ ایجاد می کند.
بدن به چه اندازه ویتامین B12 احتیاج دارد؟
نوجوانان و بزرگسالان بالای 14 سال، باید روزانه 2.4 میکروگرم (mcg) ویتامین B12 مصرف کنند. افراد باردار باید 2.6 میکروگرم و افراد شیرده باید 2.8 میکروگرم مصرف کنند.
برخی از داروها ممکن است جذب B12 را از غذا کاهش دهند. این داروها عبارت اند از:
- متفورمین
- مهارکننده های پمپ پروتون
- آگونیست های گیرنده H2 (اغلب برای بیماری زخم پپتیک استفاده می شود)
منابع غذایی ویتامین B12 کدامند؟
ویتامین B12 به طور طبیعی در بسیاری از مواد غذایی حیوانی وجود دارد؛ در حالی که معمولاً در غذاهای گیاهی یافت نمی شود.
منابع غذایی سرشار از این ویتامین عبارت اند از:
- گوشت گاو
- طیور
- گوشت بره
- ماهی
- محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست
- برخی از محصولات مخمر تغذیه ای
- تخم مرغ
علاوه بر این، برخی از انواع شیر و غلات صبحانه با ویتامین B12 غنی می شوند.
اگرچه B12 در انواع غذاها یافت می شود، اما همچنان برخی از افراد در معرض کمبود آن هستند. این افراد شامل:
- بزرگسالان مسن تر
- کسانی که از رژیم های محدود مانند رژیم غذایی وگان پیروی می کنند
- افراد مبتلا به بیماری های خاص مانند بیماری سلیاک، گاستریت، کرون و …
- افرادی مبتلا به مشکلات روده کوچک و کسانی که روده شان را با جراحی، کوتاه تر کرده اند
- افراد مبتلا به اختلال مزمن مصرف الکل
- افراد مبتلا به دیابت که تحت درمان با متفورمین هستند
چنین افرادی باید با مشورت پزشک، از مکمل های خوراکی یا تزریقی استفاده کنند.
علائم کمبود B12 چیست؟
کمبود B12 می تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود؛ که برخی از آن ها می توانند جدی و خطرناک باشند. به عنوان مثال، کمبود شدید این ویتامین ممکن است آسیب غیرقابل برگشت و شدید به مغز را به همراه داشته باشد. با این حال، این اتفاق چندان رایج نیست.
برخی از علائم کمبود ویتامین B12 عبارت اند از:
- افسردگی
- گیجی
- مشکلات حافظه
- خستگی
- سردرد
- تغییرات خلق و خو
- مشکل در تمرکز
کمبود B12 با افزایش ریسک ابتلا به اختلالات شناختی و افسردگی مرتبط است. علائم شدیدتر می توانند شامل تغییرات عصبی مانند بی حسی و گزگز در دست و پا باشند. برخی افراد ممکن است در حفظ تعادل نیز مشکل داشته باشند.
نوزادانی که کمبود ویتامین B12 دارند، ممکن است علائم زیر را نشان دهند:
- حرکات غیر معمول، مانند لرزش صورت
- مشکلات رفلکس
- مشکلات تغذیه
- تحریک
- مشکلات مرتبط با رشد (در صورت عدم درمان)
کمبود B12 همچنین می تواند منجر به کم خونی شود. شایع ترین علائم کم خونی شامل خستگی، تنگی نفس و ضربان قلب نامنظم است. افراد مبتلا به کم خونی ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:
- درد دهان یا زبان
- کاهش وزن
- رنگ پریدگی یا زرد شدن پوست
- اسهال
- مشکلات قاعدگی
کم خونی و کمبود B12، هردو با مصرف مکمل های خوراکی و تزریقی قابل درمان هستند.
آیا مصرف این ویتامین عوارض جانبی دارد؟
پزشکان ویتامین B12 را حتی در صورت مصرف مقادیر بالا، سمی یا خطرناک نمی دانند. با این حال، زیاده روی در مصرف هر چیزی می تواند مضر باشد و به اندام های بدن آسیب برساند. از این رو، توصیه می شود فقط با مشورت پزشک از مکمل های ویتامین استفاده کنید.
منبع: medicalnewstoday
دیدگاه کاربران