شاید تا به حال از داروی استامینوفن برای تسکین درد یا کاهش تب استفاده کرده باشید. این دارو با نام‌ها و برندهای مختلفی در داروخانه‌ها موجود بوده و حتی در بسیاری از داروهای بدون نسخه مانند داروهای سرماخوردگی نیز یافت می‌شود. به همین دلیل ممکن است حتی بدون اینکه بدانید، استامینوفن مصرف کرده باشید! اما از عوارض استامینوفن اطلاع دارید؟
اگرچه استامینوفن درد را تسکین داده و موجب آرامش فرد می‌شود، اما می‌تواند عوارضی را نیز به همراه داشته باشد. این عوارض در بیشتر افراد رخ نمی‌دهند، اما ممکن است موجب آزار عده‌ای از افراد شوند. در واقع، مصرف کوتاه مدت و به اندازه استامینوفن ضرر چندانی برای بدن ندارد و خطرناک نیست. بلکه زیاده روی در مصرف آن است که منجر به بروز عوارض می‌گردد.
در این مقاله از مجله زیبا بمان، به بررسی عوارض استامینوفن و دوز مناسب مصرف آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
عوارض مصرف بیش از اندازه استامینوفن
همانطور که گفته شد، داروی استامینوفن برای بیشتر افراد عوارض و خطری ندارد. اما این دارو در مواقع نادر می‌تواند به واکنش آلرژیک شدید پوست بیانجامد. مصرف استامینوفن در دوزهای بالا نیز ممکن است عوارضی همچون معده درد، حالت تهوع، آسیب کبدی، نارسایی کبد و مرگ را به همراه داشته باشد.
به طور کلی، عوارض استامینوفن عبارت‌اند از:
واکنش آلرژیک
در موارد بسیار نادر، برخی از افراد نسبت به استامینوفن واکنش آلرژیک نشان داده اند. اگر بعد از مصرف استامینوفن علائم زیر را مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه نمایید:
- مشکل در تنفس یا بلع
- تورم صورت، لب‌ها ، گلو یا زبان
- کهیر
- خارش شدید
- پوسته پوسته شدن یا تاول زدن پوست
آسیب به کبد
آسیب کبدی و نارسایی کبد ناشی از مصرف بیش از حد استامینوفن است. کبد داروی استامینوفن را تجزیه کرده و آن را به ماده دیگری تبدیل می کند. اگر مقادیر زیادی استامینوفن مصرف کنید، کبد شما مقدار بیشتری از آن ماده را تولید می‌کند. هنگامی که میزان ماده تولید شده بیش از حد مشخصی باشد، احتمال آسیب به کبد وجود دارد. در مقابل، اگر استامینوفن با دوز مناسب مصرف شود احتمال آسیب دیدن کبد از این دارو وجود ندارد.
علائم آسیب کبدی شامل موارد زیر است:
- زرد شدن پوست یا سفیدی چشم
- درد در ناحیه فوقانی و سمت راست شکم
- حالت تهوع یا استفراغ
- از دست دادن اشتها
- خستگی
- تعریق بیش از اندازه معمول
- رنگ پریدگی پوست
- کبودی یا خونریزی غیر طبیعی
- ادرار تیره رنگ
- مدفوع تیره رنگ
اگر بیش از حد استامینوفن مصرف کردید یا با هر یک از علائم بالا مواجه شدید، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که مطمئن هستید بیشتر از مقدار توصیه شده استامینوفن مصرف کرده اید، حتی اگر علائمی از آسیب کبدی ندارید نیز باید به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید. اگر با فردی مواجه شدید که استامینوفن مصرف کرده و حرف نمی‌زند یا بریده بریده نفس می‌کشد، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
پیشگیری از بروز عوارض استامینوفن
سوء مصرف استامینوفن از آنچه که فکر می‌کنید رایج‌تر است؛ چرا که استامینوفن یکی از پرکاربردترین مواد تشکیل دهنده داروهای بدون نسخه به شمار می‌رود. با این حال، دلیل برای نگرانی نیست. اگر میزان مصرف روزانه استامینوفن را کنترل کنید به عوارض آن دچار نخواهید شد. احتمال بروز آسیب شدید در افرادی با ویژگی‌های زیر بسیار بیشتر از سایرین است:
- بزرگسالانی که بیش از 3 گرم (3000 میلی گرم) استامینوفن در طول 24 ساعت مصرف می‌کنند.
- کودکانی که بیش از پنج دوز استامینوفن در طول 24 ساعت مصرف می‌کنند. دوز مورد نیاز کودکان با توجه به وزن آن‌ها توسط پزشک تعیین می‌گردد.
- افرادی که در حال حاضر به بیماری کبد مبتلا هستند.
- افرادی که روزانه و همزمان با مصرف استامینوفن داروهای دیگری را که می‌توانند به کبد آسیب برسانند، مصرف می‌کنند.
- افرادی که روزانه چندین بار نوشیدنی الکلی می‌نوشند (حتی اگر استامینوفن را به مقدار توصیه شده مصرف کنند).
به یاد داشته باشید که همواره قبل از دادن استامینوفن به فرزند خود، دستورالعمل داروی خریداری شده را بررسی نموده و دوز مورد نیاز فرزندتان را پیدا کنید. دوز مصرفی كودكان معمولاً به شکل یک نمودار بر اساس سن و وزن در دستورالعمل دارو مشخص گردیده است. اگر دوز مورد نیاز کودک را در دستورالعمل یا جعبه دارو نیافتید، پیش از مصرف آن از یک پزشک یا داروساز برای تعیین دوز کمک بگیرید. لازم به ذکر است که اگر سن فرزندتان کمتر از 2 سال است، باید قبل از دادن استامینوفن به او با پزشک مشورت کنید. همچنین هرگز به کودک خود استامینوفن مخصوص بزرگسالان ندهید.
جمع بندی
در مجموع می‌توان گفت تا زمانی که داروی استامینوفن با دوز مناسب استفاده شود، یک داروی ایمن و مؤثر خواهد بود. استامینوفن معمولاً عوارض جانبی ندارد؛ اما در صورتی که بیش از حد مصرف گردد ممکن است عوارض جانبی شدید و حتی کشنده‌ای را به همراه باشد. علاوه بر این‌ها، لازم است بدانید که آیا داروهای دیگری که مصرف می‌کنید حاوی استامینوفن هستند یا خیر. این به شما کمک می‌کند تا از دوز روزانه خود فراتر نروید و به عوارض استامینوفن دچار نشوید. اگر مصرف داروی استامینوفن بخشی از برنامه دارویی تجویز شده روزانه شما است، برای پی بردن به دوز ایمن آن با پزشک خود مشورت نمایید.
دیدگاه کاربران