عفونت لثه یا پریودنتیت، یکی از بیماری‌های بخش دهان و دندان است که به علت رشد باکتری‌های مخرب و تجمع آن‌ها در بخش‌هایی از دهان، رخ می‌دهد. این بیماری در مراحل اولیه، هیچ درد یا نشانهای ندارد، اما در صورت پیشرفت، بافت اطراف دندان را دچار آسیب کرده و موجب لق شدن، پوسیدگی و حتی افتادن دندان‌ها می‌شود. در این مطلب در مورد دلایل ایجاد، علائم و راه‌های درمان عفونت لثه صحبت می‌کنیم.
دلایل ایجاد عفونت لثه
مهم‌ترین علت عفونت لثه، ایجاد پلاک بر روی دندان‌هاست. زمانی که غذا می‌خوریم، باقی مانده‌های غذا لابلای دندان‌ها مانده و باعث تجمع باکتری‌ها در آن نواحی می‌شوند. این باکتری‌های مخرب با بزاق دهان ترکیب شده و تشکیل پلاک دندان را می‌دهند. پلاک دندان معمولا با مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان به صورت روزانه از بین می‌رود، اما در صورت باقی ماندن بر روی دندان باعث ایجاد ماده‌ای با نام تارتار می‌شود. دقت داشته باشید که مسواک قابلیت تمیز کردن و از بین بردن تارتار را ندارد و این کار تنها توسط دندانپزشک قابل انجام است.
عفونت لثه، به غیر از پلاک دندان، دلایل دیگری نیز دارد که از بین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییرات هورمونی: این تغییرات اغلب در دوران قاعدگی، بلوغ، بارداری و یائسگی ایجاد می‌شوند. بروز این تغییرات باعث حساس‌تر شدن لثه‌ها و ایجاد عفونت در آن‌ها می‌شود.
- بیماری: برخی از انواع بیماری‌ها مانند سرطان یا ایذر که باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن می‌شوند، بر روی لثه ها تاثیر گذاشته و خطر عفونت را در آن افزایش می‌دهند. بیماران مبتلا به دیابت نیز در معرض انواع عفونت‌ها از جمله عفونت دهان و لثه قرار دارند.
- مصرف دارو: از دیگر موارد ایجاد عفونت لثه، استفاده از دارو است. مصرف برخی از داروها باعث کاهش میزان جریان بزاق دهان می‌شود که در نهایت کاهش اثر حفاظتی دهان و دندان را به دنبال دارد. علاوه بر این، تعدادی از داروها از جمله داروهای ضد تشنج و داروهای ضد آنژین، باعث رشد غیر طبیعی بافت لثه و آسیب جدی به آن‌ها می‌شوند.
- استعمال دخانیات: مصرف دخانیات، ترمیم بافت لثه را دچار مشکل کرده و ایجاد عفونت در آن‌ها را راحت و سریع تر می‌کند.
- عدم استفاده درست و به موقع از مسواک یا نخ دندان
- بیماری های ارثی دهان و دندان
علائم عفونت لثه
عفونت لثه ممکن است در مراحل اولیه نشانهای نداشته باشد و فرد متوجه آن نشود. در این صورت، پس از مدتی پیشرفت کرده و مشکلات جدی برای سلامتی فرد ایجاد می‌کند. برای جلوگیری از پیشرفت بیماری توصیه می‌شود به صورت مداوم هر 6 ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کرده و وضعیت دهان و دندان خود را مورد بررسی قرار دهید. با انجام این کار، در مراحل اولیه متوجه بروز مشکل شده و آن را برطرف خواهید نمود.
در برخی از موارد نیز عفونت لثه، دارای علائمی می‌باشد که فرد را متوجه این مشکل می‌کند. از جمله این علائم عبارتند از:
- خونریزی لثه پس از مسواک زدن
- ایجاد تورم یا لکه های قرمز بر روی لثه
- بو یا طعم بد دهان
- ایجاد شکاف بین دندان و لثه
- دندان لق
توصیه می‌کنیم پس از مشاهده این علائم به دندانپزشک مراجعه نموده و از پیشرفت بیماری پیشگیری کنید.
راه‌های پیشگیری از عفونت لثه
در بخش بالا موارد ایجاد عفونت لثه را بیان کردیم. همانطور که مشاهده کردید می‌توان با رعایت ساده‌ترین موارد بهداشتی از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد. راه‌های پیشگیری از عفونت لثه عبارتند از:
تمیز کردن دندان و از بین بردن پلاک‌ها با مسواک
همانطور که بیان شد، یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد عفونت لثه، تشکیل پلاک بر روی دندان است. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به صورت روزانه پلاک‌های ایجاد شده روی دندان را از بین برده و از ابتلا به این بیماری جلوگیری می‌کند. نکته مهمی که در این رابطه وجود دارد، چگونگی استفاده از مسواک و نخ دندان است. انتخاب جنس مناسب برای مسواک و استفاده درست از آن تاثیر بسیار زیادی در ابتلا به عفونت لثه دارد.
دقت داشته باشید که لثه‌ها بافت ظریفی دارند و باید به درستی و با دقت تمیز شوند. استفاده از مسواک‌های سفت و اعمال نیروی زیاد در حین انجام این کار، باعث آسیب به بافت ظریف لثه‌ها شده و آن قرمز و متورم می‌کند. در این حالت نه تنها امکان ابتلا به عفونت دندان افزایش می‌یابد، بلکه مینای دندان نیز آسیب خواهد دید. برای مسواک زدن حتما از مسواک‌هایی با برس پلاستکی و نرم استفاده کنید و این کار را به صورت ملایم و با حرکات دایره‌ای شکل انجام دهید.
استفاده از نخ دندان به صورت روزانه: برخی از پلاک‌ها در قسمت‌هایی ایجاد می‌شوند که امکان دسترسی به آن‌ها با استفاده از مسواک، وجود ندارد. استفاده نخ دندان را باید به صورت روزانه به تمیزتر شدن دهان و دندان و جلوگیری از تشکیل پلاک کمک می‌کند. برای انجام این کار، نخ را به آرامی و با دقت زیاد بین دندان‌ها حرکت دهید.
استفاده از دهان‌شویه‌های ضد باکتری: استفاده از دهان‌شوبه یکی از راه‌های از بین بردن باکتری‌های مخرب در دهان است. وجود این باکتری‌ها باعث ایجاد پلاک دندان می‌شود.
رژیم غذایی سالم و تغذیه مناسب
تغذیه درست و استفاده از مواد غذایی سالم در رژیم روزانه تاثیر بسیار زیادی در حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها دارد. یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌تواند در پیشگیری از عفونت به شما کمک کند، سیستم ایمنی بدن شماست. برای تقویت سیستم ایمنی، غذاهایی را مصرف کنید که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی هستند. مواد غذایی حاوی ویتامین E و ویتامین C را در رژیم غذایی خود بگنجانید. این مواد توانایی ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده را داشت و تا حد زیادی می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی را کاهش دهند.
عدم استعمال دخانیات: استعمال سیگار و سایر محصولات دخانیاتی بسیار مضر بوده و درصد ابتلا به بیماری‌ها و مشکلات لثه را بالا می‌برد. از جمله بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات می‌توان به عفونت لثه، خونریزی لثه و زخم لثه اشاره کرد.
کنترل استرس : استرس یکی از مهم‌ترین دلایل ضعف ایمنی بدن است. سیستم ایمنی قوی می‌تواند تا حد بسیار زیادی با عفونت مبارزه کرده و آن را از بین ببرد.
بر اساس تحقیقات انجام شده، آکادمی پریودنتولوژی آمریکا ژنتیک را یکی از علل اصلی بیماری‌های لثه عنوان کرده و گفته است 30 درصد آمریکایی‌ها از لحاظ ژنتیکی مستعد این بیماری هستند. به این معنی که اگر تمامی موارد پیشگیری را نیز به طور کامل رعایت نمایند، در صورت داشتن سابقه این بیماری در خانواده، به آن مبتلا خواهند شد. از این رو، اگر کسی در خانواده شما به این بیماری مبتلا شده است، توصیه می‌کنیم حتما تحت مراقبت دائم دندانپزشک باشید تا در صورت بروز علائم از پیشرفت آن جلوگیری کرده و درمان را در زمان مناسب شروع کنید.
درمان عفونت لثه
در صورت بروز عفونت دندان تا زمانی که هنوز در مراحل اولیه قرار دارد، می‌توانید با درمان‌های خانگی به سادگی آن را برطرف نمایید. دقت داشته باشید که درمان‌های خانگی زمانی پاسخگو هستند که مراقبت‌های دهان و دندان خود را به درستی انجام داده باشید. مراقبت درست از دندان‌ها شامل موارد زیر می‌باشد :
- دندان‌های خود را حداقل روزی دوبار مسواک کنید. بهتر است این کار پس از هر وعده غذایی انجام شود.
- می‌توانید از مسواک های برقی برای بالابردن کیفیت کار استفاده کنید.
- دقت داشته باشید که موهای مسواک باید نرم باشد تا به بافت لثه و مینای دندان آسیب نرسد.
- تعویض مسواک باید هر سه ماه یک بار انجام شود.
- استفاده از نخ دندان به صورت روزانه در کنار مسواک ضروری است.
- توصیه می‌شود از دهان‌شویه‌های طبیعی برای از بین بردن باکتری‌ها و تمیزی بیشتر محیط دهان استفاده شود.
- هر 6 ماه یک‌بار یا حداقل یک بار در سال به دندانپزشک مراجعه نمایید.
- استعمال دخانیات، مانند سیگار یا جویدن تنباکو می‌تواند آسیب بسیار جدی به دندان‌ها و لثه شما برساند.
- تا جایی که می‌توانید از خوردن مواد غذایی مضر، مانند قند، خودداری نمایید.
در صورتی که تمامی نکات و موارد را رعایت کردید و دچار مشکلات لثه شدید، در مراحل اولیه می‌توانید از درمان‌های خانگی و مواد طبیعی برای کاهش التهاب استفاده نمایید. برخی از دهان‌شویه‌های طبیعی که می‌توانند در رفع التهاب لثه موثر باشند، عبارتند از:
- ترکیب آب و نمک
- ترکیب آب با روغن لیموترش
- آب آلوئه ورا
- ترکیب آب و قطره روغن چای
- ترکیب آب و گیاه مریم گلی
- روغن نارگیل
- روغن آریامدی
موارد عنوان شده در بالا به صورت غرغره کردن در دهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کنار این موارد می‌توانید از درمان‌های موضعی مانند میخک یا ژل زردچوبه بر روی نقطه التهاب نیز استفاده نمایید.
دقت داشته باشید که عفونت لثه باید به موقع و در سریع‌ترین زمان ممکن درمان شود، در غیر این صورت صدمات جدی به دندان و دیگر نقاط بدن وارد خواهد کرد. در صورتی که به همراه التهاب با مواردی چون دندان‌درد شدید، نفس بدبو، خونریزی زیاد لثه و تورم شدید روبرو بودید، حتما به دندانپزشک مراجعه نمایید. در این مواقع پزشک با تمیز کردن دندان‌ها و تجویز دهان‌شویه و آنتی‌بیوتیک، درد و التهاب را کاهش داده و برای درمان‌های بعدی اقدام خواهد کرد.
دیدگاه کاربران