کرم یا پماد زینک اکساید یک داروی موضعی و ملایم است که می‌توان آن را بدون نسخه پزشک از داروخانه‌ها تهیه کرد. زینک اکساید یک محافظ پوست محسوب می‌شود؛ زیرا برای درمان و پیشگیری از مشکلات مختلف پوستی مانند خراش جزئی، سوختگی، جوش و آکنه، عفونت، حساسیت و گزش حشرات کاربرد دارد. اما زینک اکساید علاوه بر این موارد، خواص دیگری نیز برای حفظ زیبایی و جوانی پوست دارد.
در ادامه این مقاله از مجله زیبا بمان، به بررسی خواص زینک اکساید برای پوست می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
فهرست مقالات
پماد یا کرم زینک اکساید چه خواص و فوایدی برای پوست دارد؟
به طور کلی، زینک اکساید خواص زیادی برای پوست و حتی مو دارد. اگر بخواهیم نگاهی اجمالی به فواید پماد یا کرم زینک اکساید بیاندازیم، با موارد زیر رو به رو خواهیم شد:
- کمک به کاهش التهابات پوستی مانند آلرژی، حساسیت و بثورات پوستی
- محافظت از پوست در برابر سوختگی ناشی از نور خورشید (به خصوص در پوست‌های حساس به نور)
- محافظت از پوست در برابر سرطان پوست و نئوپلازی
- ترمیم سریع‌تر زخم
- پیشگیری از ایجاد عفونت‌های باکتریایی
- کمک به بهبود سوختگی
- از بین بردن جوش و آکنه
- جلوگیری از خشکی پوست و حفظ رطوبت
- کاهش شوره سر
- درمان زگیل
- تسکین درماتوزهای التهابی (از جمله روزاسه)
- درمان لک و اختلالات رنگدانه‌ای (ملاسما)
- جلوگیری از پیری پوست
- بهبود سنتز کلاژن و جوانسازی پوست
احتمالاً شما هم با دیدن موارد بالا غافل‌گیر شده‌اید. اما زینک اکساید چگونه می‌تواند این همه فایده برای پوستمان داشته باشد؟ در ادامه، 5 مورد از مهم‌ترین خواص زینک اکساید برای پوست را به طور مفصل بررسی خواهیم کرد.
1- محافظت از پوست در برابر آفتاب سوختگی و لک ناشی از نور خورشید
در طی سه دهه گذشته، خاصیت ضد آفتابی زینک اکساید مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته است. پژوهش‌ها نشان داده است که زینک اکساید از پوست در برابر اشعه ماوراءبنفش خورشید محافظت می‌کند. اما برتری زینک اکساید نسبت به سایر ضد آفتاب‌ها این است که در حالی که بیشتر کرم‌های ضد آفتاب شیمیایی موجود در بازار تنها اشعه UVB را مهار می‌کنند، زینک اکساید هم اشعه UVB و هم اشعه UVA را مهار می‌کند. این ویژگی باعث شده تا زینک اکساید به بسیاری از محصولات مراقبت از پوست مانند BB کرم‌ها، کرم پودرها، کانسیلرها و حتی مرطوب کننده‌ها افزوده شود.
2- درمان جوش و آکنه
اگر زینک اکساید با سایر مواد ضد التهابی یا ضد باکتریایی مانند آنتی اکسیدان‌ها، روی سولفات و … ترکیب شود می‌تواند در از بین بردن جوش و آکنه بسیار قوی عمل کند. این عناصر در کنار هم به کاهش قرمزی و برجستگی جوش کمک کرده و آن را سریع‌تر از حالت عادی از بین می‌برند. بعلاوه، از ماندن جای جوش روی پوست جلوگیری می‌کنند. اما زینک اکساید چگونه جوش و آکنه را از بین برده و مانع از ایجاد دوباره آن می‌شود؟
در واقع، زینک اکساید تأثیرات زیر را روی پوست می‌گذارد:
- مقابله با میکروب‌ها و باکتری‌های ایجاد کننده جوش و آکنه
- کاهش التهاب
- کاهش احتمال بروز مجدد جوش و آکنه
- تنظیم ترشح چربی پوست
- منقبض و کوچک کردن منافذ باز ( از طریق خشک کردن چربی اضافه پوست)
جالب است بدانید که پوست برخی افراد نسبت به برخی آنتی بیوتیک‌ها مقاوم می‌شود؛ در نتیجه پس از مدتی دیگر این داروها تأثیری روی جوش و آکنه نخواهند داشت. اما یک نکته ویژه درباره خواص ضد جوش و اکنه زینک اکساید این است که می‌تواند حتی به افرادی که پوستشان در برابر آنتی بیوتیک‌ها مقاوم شده است در درمان جوش و آکنه کمک کند.
3- مبارزه با راش پوستی و حساسیت
تحقیقات زیادی نشان داده است که زینک اکساید به تولید سلول‌های جدید و جوان و همچنین ترمیم پوست کمک می‌کند. این امر موجب می‌شود تا زینک اکساید برای بهبود موارد زیر مفید باشد:
- سوختگی ناشی از پوشک
- تبخال
- زخم‌های پوستی
- خراش یا سایش پوست
- سوختگی
- تحریک ناشی از محصولات شیمیایی
کرم‌ها و پمادهای حاوی زینک اکساید با تشکیل یک لایه محافظ در برابر مواد تحریک کننده و باکتری روی پوست، از آن محافظت می‌کنند. خوشبختانه از این ویژگی می‌توان برای نوزادان و افراد دارای پوست حساس نیز استفاده کرد؛ به طوری که در مشهورترین کرم‌های سوختگی نوزادان زینک اکساید به کار رفته است.
4- جلوگیری از عفونت باکتریایی
زینک اکساید باعث می‌شود تا باکتری‌های مضر باعث ایجاد عفونت در پوست نشوند. زینک به عنوان یک ماده معدنی ضروری، نقش مهمی در تنظیم عملکرد آنزیم‌هایی دارد که در ترمیم زخم‌های اپیدرمی پوست و تولید کلاژن نقش دارند. یک پژوهش که در سال 2003 منتشر شد نشان داد که زینک اکساید به کاهش عفونت‌های باکتریایی کمک می‌کند؛ اما نه با از بین بردن باکتری‌ها، بلکه با مهار چسبندگی و تکثیر باکتری‌ها. پمادها و کرم‌های حاوی زینک اکساید به کاهش قرمزی، تورم، درد و التهاب ناشی از تجمع باکتری‌ها کمک می‌کنند.
5- خاصیت ضد پیری و بهبود سریع تر آسیب های بافتی
زینک اکساید نه تنها از پوست در برابر آسیب خورشید محافظت می‌کند، بلکه از بروز چین و چروک و لکه‌های تیره نیز جلوگیری می‌کند. در واقع، زینک اکساید با افزایش کلاژن سازی پوست، آن را جوان نگه می‌دارد. اما چگونه؟ جالب است بدانید که بدن برای تولید کلاژن به روی (انگلیسی: Zinc) و یک سری ماده معدنی دیگر نیاز دارد. در نتیجه، ما با استفاده از کرم‌ها و پمادهای حاوی زینک اکساید می‌توانیم پوست را به تولید کلاژن بیشتر تحریک کرده و ظاهری جوان‌تر داشته باشیم.
یکی دیگر از خواص زینک اکساید بهبود آسیب‌های پوستی است. پژوهش‌ها نشان داده است که اگر زینک اکساید بعد از عمل جراحی روی پوست استفاده شود، بعد از 48 ساعت بهبود چشمگیری در آسیب دیدگی، خشکی، التهاب و قرمزی پوست ایجاد خواهد کرد.
آیا می‌توان از پماد یا کرم زینک اکساید به جای ضد آفتاب استفاده کرد؟
بله؛ و شاید بزرگ‌ترین دلیل شهرت زینک اکساید همین باشد. در واقع، زینک اکساید می‌تواند جایگزین مناسبی برای مواد شیمیایی موجود در محصولات پوستی باشد. برای اینکه اهمیت این موضوع را بفهمید، به شما یک حقیقت علمی را می‌گوییم: آیا می‌دانستید که بیش از 75 درصد ضد آفتاب‌های موجود در بازار سمی و شیمیایی بوده و می‌توانند در بدن اختلالات هورمونی ایجاد کنند؟! پس با توجه به مراقبتی که زینک اکساید از پوست در برابر آسیب نور خورشید می‌کند، بهتر است که کرم‌های حاوی زینک اکساید را جایگزین ضد آفتاب‌های شیمیایی کنیم.
در ادامه، برتری‌های زینک اکساید نسبت به ضد آفتاب‌های شیمیایی را بیشتر بررسی می‌کنیم:
- از آنجایی که روی (یا Zinc) یک ماده معدنی است، می‌تواند با اشعه ماوراءبنفش خورشید را دفع و بازتاب کند. این به این معناست که شما با استفاده از زینک اکساید به جای ضد آفتاب‌های تجاری، به جای «مواد شیمیایی» از یک «مانع فیزیکی» استفاده می‌کنید که قادر است اشعه‌های مضر را دفع کند.
- ضد آفتاب‌های شیمیایی اشعه ماوراءبنفش را جذب کرده و در سطح پوست محبوس نگه می‌دارند تا مانع از نفوذ آن به لایه‌های عمیق‌تر شوند. یکی از موادی که برای این کار استفاده می‌شود اکسی بنزون است؛ که سمی و تحریک کننده پوست است. در حالی که زینک اکساید هیچ یک از این ضررها را برای پوست ندارد.
- یکی دیگر از مشکلات اکثر ضد آفتاب‌های شیمیایی و تجاری این است که یا UVA یا UVB را جذب می‌کنند؛ نه هر دو را. این به این معناست که تولید کنندگان ضد آفتاب‌های شیمیایی برای مقابله با آسیب نور خورشید باید چندین فرمول مختلف را در یک محصول ترکیب کنند. هرچه مواد شیمیایی موجود در محصول بیشتر شود، احتمال آلرژی و واکنش‌های منفی پوست مانند کهیر، آکنه، تورم و … بیشتر خواهد شد. اما زینک اکساید بدون اینکه حاوی فرمولاسیون مضر و شیمیایی باشد هر دو اشعه UVA و UVB را دفع می‌کند.
روش استفاده از زینک اکساید چگونه است؟
از آنجایی که زینک اکساید محلول در آب نیست، بهتر است با یک ماده دیگر ترکیب شود تا بهترین تأثیر را داشته باشد. این ماده معمولاً به کرم‌های آرایشی، ضد آفتاب‌های معدنی، مرطوب کننده‌ها و … اضافه می‌شود. برخی از لوسیون‌های بدن نیز حاوی زینک اکساید هستند؛ چرا که چربی موجود در لوسیون باعث تأثیر بهتر زینک اکساید شده و ظاهر آن را هم طبیعی‌تر می‌کند. فایده دیگری که اضافه کردن زینک اکساید به محصولات پوستی دارد این است که با ایجاد کردن یک سد محافظتی روی پوست، از تبخیر شدن رطوبت جلوگیری کرده و باعث ماندگاری اثر محصولاتی مانند مرطوب کننده‌ها می‌شود.
آیا زینک اکساید در کنار خواص و فواید بینظیر، عوارض هم دارد؟
اگرچه زینک اکساید به عنوان یک ماده ایمن و بی‌خطر شناخته شده است، اما ممکن است برای برخی افراد عوارضی را به همراه داشته باشد. برخی از عوارض احتمالی پماد و کرم زینک اکساید عبارت‌اند از:
- اگرچه روی (یا Zinc) برای اکثر مردم بی‌خطر و غیر حساسیت‌زا است، اما نگرانی‌هایی در مورد اثرات احتمالی ذرات زینک نانونیزه شده وجود دارد. این ماده در ضد آفتاب‌های حاوی زینک اکساید یافت می‌شود.
- اگرچه زینک اکساید بسیار کمتر از محصولات شیمیایی باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک می‌شود، اما مواردی از تحریک پوستی گزارش شده است. اگر علائمی از جمله تورم، خارش یا سوزن سوزن شدن پوست را مشاهده کردید استفاده از زینک اکساید را متوقف کنید.
- افرادی که پوستشان به آفتاب سوختگی بسیار حساس است باید در انتخاب محصولات حاوی زینک اکساید دقت کنند. چرا که دوز به کار رفته از این ماده در پمادها و کرم‌ها متفاوت است و استفاده از دوزهای پایین این ماده ممکن است کارایی لازم را نداشته و باعث آفتاب سوختگی شود.
- معمولاً زینک اکساید برای استفاده نوزادان و کودکان بی‌خطر است؛ اما اگر کودکتان حساسیت پوستی دارد بهتر است از قبل از استفاده از محصولات حاوی زینک اکساید با پزشک مشورت کنید.
به عنوان توصیه نهایی، باید در نظر داشته باشید که اگر به لانولین، وازلین، دی متیکون، روی (یا Zinc)، پارابن، روغن‌های معدنی و موم حساسیت دارید نباید از زینک اکساید استفاده کنید. بعلاوه، بانوان باردار و شیرده نیز باید قبل از استفاده از این ماده با پزشک مشورت کنند.
دیدگاه کاربران