عرق کردن یک عملکرد طبیعی بدن است که با ارسال سیگنالی از مغز به بیش از سه میلیون غده‌ی عرق در بدن به نام‌های غدد آکرین و غدد آپوکرین، با خروج مایعی شفاف (شامل آب، نمک و پروتئین) از غدد و تبخیر آن از پوست اتفاق می‌افتد و این امر به کاهش دمای بدن ما کمک می‌کند. اما عرق کردن زیاد در یک ناحیه از بدن و یا عرق کردن در خواب، می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری باشد؛ بیماری‌هایی مانند عفونت، دیابت و مشکلات تیروئیدی. بنابراین، اگر زیاد عرق می‌کنید به دنبال علت آن باشید تا در زمان مناسب، نسبت به درمان آن اقدام نمایید.
عوامل موثر در عرق کردن
- دمای زیاد محیط و رطوبت هوا
- فعالیت فیزیکی
- خوردن غذای داغ و تند
- مصرف بیش از حد الکل
- سیگار کشیدن
- احساسات عاطفی مانند اضطراب، عصبانیت
- بیماری همراه با تب
- افت قند خون
- عوارض جانبی بعضی از داروها
- تغییرات هورمونی مانند قاعدگی، بارداری و یائسگی
عرق کردن اعضای مختلف بدن و روش‌های درمان آن
عرق کردن سر و صورت
آیا از تعریق زیاد سر و صورت خود خسته شدهاید؟ این قضیه عموما به علت وضعیتی به نام هایپر هییدروزیس است، البته ممکن است علل دیگری نیز داشته باشد. تعریق بیش از حد ممکن است برای فرد خجالتآور باشد. می‌تواند به علت گرما و یا ورزش شدید این اتفاق بیفتد، اما اگر شخصی بدون هیچ دلیلی عرق کند، احتمالا با نوعی بیماری هیپرهیدروز مواجه خواهد بود.
زمانی که تعریق بیش از حد بر سر و صورت تاثیر بگذارد، به لحاظ پزشکی به عنوان هایپر هییدروز جمجمه‌ای صورت شناخته میشود. تعریق کرانیوفیال معمولاً بر پیشانی، پوست سر، بینی، چانه و گاهی چانه تأثیر می گذارد. این نوع تعریق تحت تأثیر میزان اضطراب و استرس است اما اغلب دلیل مشخصی ندارد.
سه نوع هایپرهیدروز وجود دارد که به دلیل تعریق صورت شناخته می شوند: هایپرهیدروز کانونی اولیه، هیپرهیدروز عمومی ثانویه و تعریق روده (سندرم فری (Frey’s syndrome)).
هایپرهیدروز کانونی اولیه: از جمله شرایطی است که باعث میشود افراد بیش از آنچه بدنشان نیاز دارد عرق کنند. نواحی خاص بدن معمولاً از جمله دست، پا، زیر بغل، صورت و بعضی اوقات قسمتهای دیگر بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
از كساني كه هيپرهيدروز موضعي اوليه دارند، تنها 8/22٪ از افراد مبتلا به هيپرهيدروز جمجمه صورت هستند، به اين معني كه به طور خاص مشكلاتي با تعريق صورت دارند. محققان دقیقاً مطمئن نیستند که چرا هیپرهیدروز کانونی اولیه رخ می دهد، اما آنها گمان می کنند که این بیماری ناشی از یک سیستم عصبی بیش فعال است.
سیستم عصبی غدههای عرق را تحریک می‌کند. هنگامی که سیستم سمپاتیک در مواقع نامناسب فعال می شود، می تواند باعث فعال شدن غدد عرق شود. به نظر می رسد که هایپرهیدروز تا حدودی ارثی است، گرچه محققان سایر عوامل ایجاد کننده آن را نمیدانند.
هیپرهیدروز عمومی ثانویه: هیپرهیدروز عمومی ثانویه معمولاً با تعریق انجام می شود که به علت یک عامل ایجاد کننده در تمام بدن اتفاق می افتد. این بیماری معمولاً در دوران بزرگسالی به طور ناگهانی شروع می شود، برخلاف هیپرهیدروز کانونی اولیه، به طور معمول در بزرگسالان بروز می کند.
تعریق می‌تواند بر اثر هیپرهاییدروز ثانویه که روی صورت ایجاد شود، اما اگر این دلیل تعریق فرد مبتلا باشد، معمولاً عرق کردن در سایر قسمتهای بدن را نیز تجربه می‌کند. اگر فکر می‌کنید دچار هیپرهیدروز عمومی ثانویه شدید تحت نظر پزشک قرار بگیرید. برخی بیماریها وجود دارد که باعث هیپریدروز ثانویه می شود، همچنین می‌تواند به دلیل عوارض جانبی داروها باعث هیپرهیدروز ثانویه شوید.
تعریق روده (سندروم فری): تعریق روده بسیار نادر است. تعریق روده هنگام تعریق و گرگرفتگی صورت است که فرد در حال خوردن است. حتی می تواند در نتیجه شخصی که به غذا فکر می‌کند رخ دهد. غالباً در اثر آسیب دیدگی به غده پاروتید و اعصاب مرتبط با آن ایجاد میشود.
پس از آسیب، این اعصاب تلاش می کنند تا در جای مناسب قرار بگیرند و سیگنالهای ارتباطی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در اصل، بدن پس از آسیب یا بیماری به اعصاب آسیب می زند، به طور نامناسب به محرک‌ها پاسخ می دهد. علائم در زمان استرس زیاد بدتر است.
در این حالات پیشنهاد میشود حتما به پزشک مراجعه کنید.
روش‌های درمان
استفاده از کرم های ضد عرق موضعی است. کرم‌های موضعی بدون نسخه برای هایپرهیدروز وجود دارد که حاوی کلرید آلومینیوم است، ماده‌ای که باعث کاهش میزان تولید غدد اکریژن عرق می شود. اگر این کار مؤثر نباشد، بیماران می توانند به یک کرم موضعی که حاوی آنتی کولینرژیک، معمولاً گلیکوپیرولات یا اکسی بوتینین است، منتقل شوند. طبق جدیدترین تحقیقات به نظر می رسد کرم گلیکوپیررولات 2٪ درمانی مؤثر برای تعریق بیش از حد صورت است.
نوعی از داروهای خوراکی برای هایپرهیدروز موسوم به آنتی کولینرژیک است که پزشکان آن را تجویز میکنند. این نوع دارو روی کل بدن کار می کند تا با تداخل در توانایی اتصال یک انتقال دهنده عصبی به نام استیل کولین ، تولید عرق را کاهش دهد. مطالعاتی که وجود دارد نشان می دهد که داروی خوراکی به شما کمک می کند اما می تواند با عوارض جانبی همراه باشد.
عرق کردن زیر بغل و کشاله‌ی ران‌ها
غده‌ی آپوکرین در نواحی مودار بدن مثل زیربغل و کشاله‌ی ران‌ها متمرکز است و مسئول بوی بد بدن است؛ به همین دلیل، عرق زیربغل و کشاله‌ی ران بیش از سایر نقاط بدن بوی بد می‌دهد. این غدد در برخی از افراد بسیار فعال است و صرفه‌نظر از درجه‌ی حرارت، سطح استرس و یا هر عامل خارجی دیگری فعالیت شدیدی دارند. در این صورت فرد، مشکوک به ابتلا به هایپرهیدروزیس است که در این حالت، باید به پزشک مراجعه کرد.
روش‌های درمان
- استفاده از دئودورانت
- تزریق بوتاکس زیر بغل
- ایجاد فاصله‌ی زمانی بین دوش گرفتن و لباس پوشیدن برای خشک و خنک شدن بدن فرد
- استفاده از لباس سبک، شل بافت و ساخته شده از مواد طبیعی مانند نخ
- اصلاح زیربغل
- عدم استفاده از غذاهای فرآوری شده، مشروبات الکلی، سیر و پیاز، غذاهای پرچرب، کافئین
- استفاده از مواد غذایی با کلسیم بالا مانند لبنیات، بادام، موز، کشک، سبزیجات و میوه‌هایی دارای آب فراوان مانند هندوانه، انگور،اسفناج
درمان سنتی
- نصف فنجان سرکه‌ی سیب و یک قاشق غذاخوری روغن اسطوخودوس را درون یک ظرف مخلوط کرده، درب آن را بسته و پس از 12 ساعت، این محلول را به کمک پنبه به زیربغل بمالید.
- دو قاشق غذاخوری جوش شیرین و یک قاشق چایخوری روغن لیمو را مخلوط کرده و به مدت 20 دقیقه این محلول را به آرامی در محل موردنظر ماساژ دهید.
- دو قاشق غذاخوری نمک دریا و سه قاشق غذاخوری آب لیمو را مخلوط کرده تا ماده‌ای خمیری بدست آید. این ماده را به مدت 2 تا 3 دقیقه بروی محل موردنظر ماساژ دهید. بعد از 10 دقیقه بشویید.
- دو قاشق غذاخوری ذرت و یک قاشق غذاخوری جوش‌شیرین را به همراه دو قاشق غذاخوری روغن نارگیل طبیعی مخلوط کرده تا خمیر یکنواختی بددست آید. این خمیر را به مدت سی دقیقه به محل مکوردنظر مالیده و سپس دوش بگیرید.
- شش برگ مریم گلی را ریز ریز کرده، به همراه یک عدد گوجه فرنگی رسیده، درون مخلوط‌کن ریخته و ماده‌ی بدست آمده را به مدت 20 دقیقه در ناحیه‌ی موردنظر قرار داده و سپس بشویید.
عرق کف دست‌ها و پاها
عرق کردن در این نواحی می‌تواند زمینه‌ی ارثی و ژنتیک داشته باشد ولی در برخی از افراد، اختلالات غده‌ی تیروئید، دیابت، یائسگی،قند خون پایین، عفونت و مشکلات سیستم عصبی از علت‌های بروز چنین مشکلی می‌باشند. همچنین، مشکلات هورمونی در بروز عرق کف دست موثر است. در این حالت، حتا در دمای محیط مناسب و بدون هیچ فعالیت فیزیکی، باز هم کف دست‌ها یا پاهای شما عرق خواهد کرد.
راههای درمان
- جلوگیری از استرس
- شستن دست‌ها و پاها و دوش گرفتن مکرر
- خودداری کردن از مصرف غذاهای چرب، الکل، قهوه و مواد غذایی مانند کلم بروکلی، پیاز سفید، سیر و کاری
- تزریق بوتولینوم (بوتولینوم توکسین) که باید توسط پزشک متخصص صورت بگیرد. همچنین در موارد بسیار شدید و با نظر پزشک متخصص، از روش جراحی و قطع کردن اعصاب مسئول غدد عرقی می‌توان استفاده کرد که روشی متداول برای درمان نیست!
درمان سنتی
- به کف دست و پا حنا بزنید.
- روزی دو قاشق غذاخوری سرکه‌ی سیب به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- دو فنجان جوش شیرین را درون یک کاسه‌ی بزرگ پر از آب ریخته و هر روز به مدت یک هفته، دست و پای خود را در آن قرار دهید.
- چند لیوان آب گوجه فرنگی را در یک ظرف آب ولرم ریخته و دست‌ها و پاهای خود را به مدت نیم ساعت در آن قرار دهید و سپس بشویید.
- چند عدد چای کیسه‌ای را در یک لیوان آب جوش قرار داده، اجازه دهید تا آب سرد شود. سپس آن را در یک ظرف پر از آب ریخته و به مدت نیم ساعت، دست‌ها و پاهای خود را در آن قرار داده و سپس بشویید.
- هر روز صبح و با معده‌ی خالی، یک لیوان چای مریم گلی بنوشید، اما در نوشیدن این چای زیاده‌روی نکنید زیرا موجب سردرد میشود.
دیدگاه کاربران