از سرطان خون چه می دانید ؟علائم ، انواع و روش های درمان

سرطان خون

با شنیدن کلمه سرطان قطعا ترس همه وجودتان را فرا می گیرد. خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی بسیاری از این بیماری ها قابل کنترل و درمان هستند. سرطان خون یکی از این بیماری هایی است که بسیار برای فرد بیمار و خانواده های آن نگران کننده است . با مجله زیبا بمان همراه باشید تا درباره این بیماری و روش های درمان آن اطلاعات کافی به دست آورید.

سرطان بیماری است که طی آن رشد یک یا مجموعه‌ای از سلول‌ ها از کنترل بدن خارج می شود وتوده های سرطانی ایجاد می شود .سرطان خون در واقع سرطان بافت های خون ساز بدن از جمله مغز استخوان و سیستم لنفاوی است. اصلی ترین مراکزی که باعث آغاز سرطان خون می شوند مغز استخوان و گره های لنفاوی هستند که این مراکز وظیفه تولید و تمایز سلول های خونی را به عهده دارند.

متاسفانه دلایل اصلی ابتلا به بیماری سرطان خون تاکنون مشخص نشده است اما بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است گفته می شود که ژنتیک و محیط تاثیر بسیار زیادی در ایجاد سرطان خون دارند. چند مورد از نشانه های این بیماری خستگی و بی حالی ،خون ریزی های غیر معمول، عفونت های مکرر و مداوم، به وجود آمدن کبودی در قسمت های مختلف بدن و تورم غدد لنفاوی هستند که شخص مبتلا شده در ابتدا با این نشانه ها رو به رو می شود.

به طور کلی 2 نوع سرطان داریم.این 2 نوع عبارتند از :،لنفوم(سرطان سلول های لنفاوی) و لوسمی (سرطان سلول های مغز استخوان)،که هر نوع زیر مجموعه های دیگری نیز دارند. در ادامه به بررسی هر یک از آن ها می پردازیم. 

علت ایجاد هر یک نوع از سرطان ها با یک دیگر فرق دارند به همین دلیل طبیعتا راه درمان متفاوتی از یکدیگر دارند اما اگر بخواهیم به طور کلی بگوییم برای درمان این بیماری از شیمی درمانی و همچنین پرتو درمانی استفاده می کنند.باید گفت که هر کدام از این روش ها انواع مختلفی دارند که بر اساس سن ،شرایط، نوع بیماری و بیمار تحت درمان مورد استفاده قرار می گیرد.

تاریخچه سرطان خون

در سال 1827 برای اولین بار لوسمی توسط آناتومیست و جراح آلفرد ولپی توصیف شد.تقریبا حدود 10 سال بعد از این توصیف ،پاتولوژیست ارنست نویمان فهمید که مغز استخوان فرد مبتلا به لوسمی برخلاف داشتن رنگ قرمز، رنگ کثیف سبز_زرد دارد،که از این قضیه می توان به این نتیجه رسید که مشکل مغز استخوان باعث می شود افرادی که مبتلا به لوسمی هستند خون غیر طبیعی داشته باشند.

آسیب‌شناسان بوستون سیدنی در سال 1974 بر اساس تجربیاتی که در گذشته به دست آمده بود به این باور رسیدند که آمینوپترین می تواند برای کودکانی که دچار لوسمی هستند باعث درمان شود. محققان امیل جی فریایریم، جونیور و امیل فربی سوم در سال 1962 برای این که کمکی به درمان لوسمی کنند از شیمی درمانی استفاده کردند.

علائم سرطان خون

عوامل ایجاد کننده سرطان خون

همچنان دلیل اصلی سرطان خون بعد از گذشت این همه سال شناخته نشده است اما بسیاری از پزشکان و دانشمندان معتقد هستند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد این بیماری نقش زیادی دارند.تعداد کمی از علت های این بیماری که شناخته شده اند متاسفانه تحت کنترل عمومی فرد نیستند.

لوسمی مثل بقیه سرطان ها ناشی از جهش دی ان دی است. این جهش‌ ها می‌توانند با غیرفعال کردن ژن های سرکوب کننده تومور یا فعال کردن آنکوژن ،موجب ایجاد اختلال در سلول‌های سرطانی شوند، در نتیجه باعث اختلال در تنظیم مرگ ، تمایز و تقسیم سلول‌ها شوند.

افرادی که در خانواده خود کسانی را دارند که به این بیماری دچار شده اند خطر ابتلا به بیماری سرطان خون در این افراد بیش تر است، همچنین استفاده از تنباکو در بزرگسال خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد به طور کلی تحقیقات نشان می دهد که زمانی که در معرض برخی از مواد پتروشیمی و رنگ مو قرار گیرید باعث ایجاد لوسمی می شود و رژیم غدایی مانند مصرف سبزیجات یا هیچ اثری ندارد و حتی اگر داشته باشد ممکن است باعث حفاظت از بدن اما برای مدت بسیار کوتاهی می شود.

متاسفانه کودکانی که مادرانشان از داروهای باروری برای تخمک گذاری استفاده می کرده اند دو برابر امکان دارد که در دوران کودکی خود دچار سرطان خون شوند.

علائم سرطان خون

نشانه های ظاهری در افرادی که مبتلا به سرطان خون شده اند شامل موارد زیر می باشد :

  • احساس ناراحتی و بیماری در کل بدن
  • کم خونی که با رنگ پریدگی و خستگی همراه باشد
  • کبودی و زخم در پوست
  • لثه های خونین و متورم
  • سرگیجه
  • غده های لنفاوی متورم
  • داشتن تپش قلب
  • درد در استخوان ها
  • خونریزی های شدید غیر معقول 

کبودی های غیرعادی، رنگ پریدگی ،تب ، طحال، یا داشتن کبد بزرگ از شایع ترین علائم این بیماری در کودکان می باشد.کمبود پلاکت خون در افراد دچار شده به این بیماری باعث لخته شدن خون می شود و این امر باعث می شود تا افرادی که به لوسمی مبتلا شده اند دچار خون ریزی های بیش از حد شوند و بدنشان سریع و به راحتی کبود شود.

در مبارزه با بیماری ها سلول های سفید خون نقش به سزایی دارند که در این بیماری سرکوب می شوند که این امر باعث می شود تا سیستم ایمنی بدن بسیار ضعیف شود و دیگر قادر به مبارزه حتی با یک عفونت ساده نباشند.

امکان دارد در این بیماری سیستم عصبی مرکزی مورد حمله ی سلول‌های لوسمی قرار گیرند، در این هنگام علائم عصبی مانند سردرد های شدید می تواند بروز دهد.حتی ممکن است به دلیل فشار به ساقه ی مغز ، میگرن، تشنج و حتی کما رخ دهد.

تشخیص سرطان خون

برای تشخیص سرطان خون معمولا بر اساس مشاهدات به دست آمده از آزمایش های کامل خون به تکرار و یک معاینه از مغز استخوان استفاده می کنند. آزمایش خون ،گاهی اوقات ممکن است نشان دهد که فرد مبتلا به لوسمی،مخصوصا در مراحل اولیه بیماری یا در زمان بهبودی است نمونه برداری از بافت گره لنفاوی می تواند برای تشخیص نوع خاصی از لوسمی در شرایط خاص کمک کند.

تنها تشخیص درست می تواند با تکرار آزمایش خون  در فواصل زمانی مشخص انجام شود و با مشاهده و شمارش تعداد زیادی سلول‌های سفید خون می توانند بیماری لوسمی را تشخیص دهند.

انواع سرطان خون

انواع سرطان خون

ما به طور کلی دو نوع سرطان خون داریم که عبارتند از لوسمی و لنفوم.

لنفوم

سرطان سیستم لنفاوی ، لنفوم نامیده می شود.غدد های لنفاوی بدن شامل گره های لنفاوی گردن، تیموس،گره های لنفاوی زیر بغل، طحال، دیافراگم، گره های لنفاوی کشاله ران هستند که می توانند به این بیماری دچار شوند.

معمولا غدد های لنفاوی در این نوع بیماری بدون داشتن دردی بزرگ تر از حد معمول می شوند و باعث تعرق بخصوص در شب، کاهش وزن، احساس خستگی ،تب و خارش می شوند. بیماری لنفوم خود به 4 نوع تقسیم می شود:

  • لنفوم هاجکین
  • لنفوم غیر هاجکین
  • میلوم
  • بیماری های نئوپلاسم بیش تکثیری مغز استخوان

لنفوم هاجکین :  همانطور که می دانید علت این بیماری مشخص نیست. امکان دارد عواملی از محیط، خصوصیات ژنتیک فرد و عوامل عفونی در بروز این نوع بیماری نقش داشته باشند. هاجکین می تواند ریه ، اعضا داخل شکم و استخوان هارا درگیر این بیماری کند اما اگر بیماری پیشرفته شده باشد و سلول های بدخیم به جریان خون وارد شوند ممکن است طحال، کبد و مغز استخوان نیز درگیر شوند.

لنفوم غیر هاجکین : این نوع سرطان در برگیرنده همه انواع لنفوم به جز هاجکین می باشد. عملکرد ضعیف سیستم ایمنی بدن، بیماری‌های خود ایمنی، عفونت هلیکوباکتر پیلوری، فربهی و چاقی، عفونت  ویروسی عوامل خطرزای لنفوم غیر هاجکین می باشند.

برای تشخیص این سرطان باید مغز استخوان یا بیوپسی از غدد لنفاوی مورد بررسی قرار گیرد.همچنین برای تعیین و مرحله بندی سرطان باید تصویر برداری پزشکی انجام شود.

میلوم : به طور کلی 5 نوع میلوم داریم که معمولا نوع میلوم تاثیری بر روی روش درمان ندارد اما چگونگی تاثیر آن بر روی بدن فرد مبتلا شده بسیار متفاوت است.

در این نوع سرطان خون با افزایش پیدا کردن سلول‌های سرطانی به دلیل رشد بی‌رویه باعث می شوند سلول‌های خونی کاهش پیدا کنند و در نهایت باعث کم خونی می شوند. درد شدید در استخوان های درگیر، نارسایی کلیه، عفونت، کم خونی، کاهش وزن، علایم کم‌خونی نظیر ضعف، رنگ پریدگی، خستگی و تنگی نفس می توانند از علائم این بیماری باشند.

مغز همه ی استخوان ها می توانند در این بیماری در گیر شوند اما شایع ترین قسمت های بدن که امکان ابتلا و درگیری را دارند عبارتند از :ران، کمر، لگن و بالای بازو. بیماری ملیوم در مردانی که در سنین ۷۰–۵۰ سال می باشند بسیار شایع‌تر است.

نئوپلاسم بیش تکثیری مغز استخوان : در سال 1951 میلادی نخستین بار ویلیام دیمشک خون شناس آمریکایی عبارت بیماری های بیش تکثیری مغز استخوان را مطرح کرد.اما با گذشت زمان این عبارت به خاطر نشان دادن اهمیت تغییرات ژنتیکی کلونال موجود در این دسته از بیماری‌ها توسط سازمان بهداشت جهانی به عبارت نئوپلاسم بیش تکثیری مغز استخوان تغییر پیدا کرد.

این نوع از سرطان خون شامل :

پلی سیتمی ورا که بیماری نادر می باشد و در افراد مسن و سن بالا شایع تر می باشد این نوع بیماری نوعی پر خونی است که بیش از یک سوم افراد مبتلا به آن از خارش فراوان رنج می برند.

ترومبوسیتمی اولیه که یک بیماری نادر مزمن خونی می باشد.که بدون علائم است و برای تشخیص بیماری ترومبوسیتمی اولیه ، آزمایش خون ویژه‌ای باید انجام می‌شود. در این آزمایش تغییرات ژنی که منجر به این بیماری شده است، مشخص خواهد شد. همچنین ممکن است علاوه بر آزمایش خون یک آزمایش مغز استخوان انجام شود.

میلوفیبروز سرطان مغز استخوان نسبتا نادر می باشد که در آن طحال بزرگ، درد استخوان، کبودی و خونریزی آسان به علت تعداد نامناسب پلاکت‌ها، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، خستگی، نقرس و سطوح اسید اوریک بالا، افزایش حساسیت به عفونت، تنگی نفس به علت کم‌خونی اتفاق می افتد.

لوسمی

در این نوع سرطان معمولا ابتدا مغز استخوان را درگیر می کند و باعث تشکیل و ایجاد تعداد زیادی گلبول سفید غیر طبیعی می شود.این سلول ها به طور کامل تشکیل نشده اند و با سلول های خون نرمال تفاوت دارند که در نتیجه باعث می شوند تولید سلول های عادی متوقف شوند و دیگر فرد توانایی برای مقابله با بیماری ها ندارد به این سلول های کامل تشکیل نشده لوسمی می گویند. یکی از شایع ترین نوع سرطان در کودکان سرطان لوسمی است.

درمان سرطان خون

درمان سرطان خون

معمولا بعد از اینکه گروه درمانی بر اساس سلامت کلی بیمار و نوع سرطان درمان را انتخاب کردند ابتدا آن را به بیمار و همراهان بیمار مطرح می کنند.باید بدانید که بسیاری از درمان ها بر روی باروری تاثیر می گذارد و ممکن است براساس نوع درمان باروری خود را به طور دائم یا موقت از دست بدهید پس در این مورد با پزشک خود صحبت نمایید.

با پیشرفت روز افزون علم پزشکی و استفاده از داروهای ضد سرطان دکتر ها موفق شده اند بیماری را تا حدی کنترل یا درمان کنند و طول عمر بیمار را افزایش دهند. امروزه در روش های جدید برای اینکه درمان زودتر پیش برود و جواب بهتری بگیرند در کنار شیمی درمانی و پرتو درمانی از پیوند مغز استخوان و درمان‌های هدفمند و مکمل استفاده می کنند.

بیماری که تحت درمان بیماری سرطان خون قرار می گیرد بر اساس نوع بیماری و درمان ممکن است با چالش هایی چون عوارض جانبی دارو های استفاده شده در درمان قرار گیرد و برای زمانی از زندگی عادی که داشته است فاصله بگیرد و دور شود.

از عوارض هایی که ممکن است پیش بیاید می توانیم به ریزش مو، خشکی پوست، خستگی و همچنین تاثیراتی که داروها بر روی مغز استخوان و دستگاه عصبی میگذارد اشاره کرد.گاهی ممکن است بیماری که دچار سرطان خون می شود باردار باشد اما باید به شما بگوییم با پیشرفت چشمگیر علم در صورت رعایت نکات مربوط به بیماری ،مادران می توانند فرزندان خود را سالم و بدون عوارض جانبی در آغوش بگیرند.

تأثیر شیمی درمانی در درمان سرطان خون

با استفاده از برخی از داروهای خاص پزشکان می توانند باعث درمان سرطان یا کاهش پیشرفت آن شوند که در پزشکی به این نوع درمان شیمی درمانی گفته می شود.در این روش علاوه بر اینکه سلول های بیمار بدون آسیب زدن به سلول های مجاور از بین می رود اثراتی هم بر روی سلول ها و بافت های بدن دارد که این اثرات شامل ریزش مو، لاغری و خشکی پوست می شوند.

به دلیل این که داروهای استفاده شده در  درمان سرطان خون باید بیش ترین آسیب را به سلول های سرطانی بزنند و کم ترین عوارض را برای سلول های عادی بدن نیز داشته باشند پس باید دارای ویژگی‌های خاصی باشند که این ویژگی‌ها عبارتند از:

  • داروهای ضد سرطان برای سلول‌های سرطانی حساس به دارو به کار بروند.
  • دارو حتما باید به سلول های بدخیم برسد
  • برای این که دارو موثر باشد باید حتما در مرحله سیکل سلولی تجویز و استفاده شود.
  • سلول های سرطانی پیش از ایجاد مقاومت دارویی از بین برود.

تأثیر پرتو درمانی در درمان سرطان خون

توسط مهندسان پزشکی ابزارهای مختلف و دستگاه‌ها برای درمان و توانبخشی بیمار ساخته شده است. دستگاه هاس رادیوتراپی یا پرتو درمانی از مهم ترین این دستگاه می باشند که در اختیار پزشکان قرار گرفته اند.

در این روش با استفاده از پرتو های نافذ مانند پرتو های ایکس ،آلفا، گاما و بتا که این اشعه ها یا از دستگاه تابیده می شود یا از طریق دارو ساطع می شوند به درمان بیماری می پردازند.

پیوند مغز استخوان برای درمان سرطان خون

در این روش مغز استخوان سالم جایگزین مغز استخوان فرد بیمار می شود تا با این کار بیمار بتواند مقدار زیادی داروهای شیمی درمانی یا پرتو درمانی را دریافت کند.

Stethoscope

معرفی پزشکان و کلینیک ها

دیدگاه کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *