اگر زوجین بعد از یک سال تلاش برای باردار شدن، نتوانند بارداری را تجربه کنند، ناباروری رخ داده است. در واقع، بارداری شامل فرآیندهای بسیار پیچیده ای است. برخی از مراحل ممکن است در طول این فرآیندها به خطا بروند و منجر به ناباروری شوند. ناباروری می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. اما علت ناباروری در زنان و مردان چیست؟
در ادامه این مقاله از مجله زیبا بمان، با ما همراه باشید تا علت های مختلف ناباروری در زنان و مردان را بررسی کنیم.
علت ناباروری در زنان چیست؟
ناباروری در زنان، معمولاً در پی مشکلات مربوط به تخمک گذاری (آزاد شدن ماهانه تخمک از تخمدان ها) ایجاد می شود. برخی از این مشکلات آزاد شدن تخمک را به طور کامل متوقف می کنند؛ در حالی که برخی دیگر، مانع از آزاد شدن تخمک در طی برخی از چرخه ها می شوند.
اختلال در تخمک گذاری می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- مشکلات تیروئید (هم پرکاری غده تیروئید و هم کم کاری آن)
- نارسایی زودرس تخمدان (تخمدان ها قبل از 40 سالگی از کار می افتند)
سایر علت های ناباروری در زنان عبارت اند از:
جای زخم ناشی از جراحی
جراحی لگن می تواند به لوله های فالوپ که تخمدان ها را به رحم متصل می کنند، آسیب برساند و زخم ایجاد کند. جراحی دهانه رحم نیز گاهی اوقات ممکن است باعث ایجاد زخم یا کوتاه شدن گردن رحم (دهانه رحم) شود.
مشکلات مخاطی دهانه رحم
هنگامی که بدن در حال تخمک گذاری است، مخاط دهانه رحم نازک تر می شود تا اسپرم راحت تر در طول آن شنا کند. اگر مشکلی در مخاط وجود داشته باشد، ممکن است باردار شدن دشوارتر شود.
فیبروم
رشد غیر سرطانی سلول ها در داخل یا اطراف رحم، فیبروم نام دارد که می تواند بر باروری تأثیر بگذارد. در برخی موارد، فیبروم ممکن است از چسبیدن تخمک بارور شده به رحم جلوگیری کند یا حتی لوله فالوپ را مسدود کند.
اندومتریوز
آندومتریوز عارضه ای است که در آن قطعات کوچکی از بافت پوششی رحم (آندومتر) در مکان های دیگر (مانند تخمدان ها) شروع به رشد می کنند. این اتفاق می تواند به تخمدان ها یا لوله های فالوپ آسیب برساند و باعث اختلال در باروری شود.
بیماری التهاب لگن
بیماری التهاب لگن (PID) نوعی عفونت دستگاه تناسلی فوقانی است که شامل رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها می شود. این عارضه اغلب به دلیل یک عفونت مقاربتی ایجاد می شود. بیماری التهاب لگن می تواند به لوله های فالوپ آسیب رسانده و آن ها را زخمی کند. در نتیجه‌ی این اتفاق، حرکت تخمک به داخل رحم دشوار یا غیرممکن خواهد شد.
استفاده از روش های عقیم سازی
برخی از زنانی که دیگر نمی خواهند بچه دار شوند، به سراغ روش های عقیم سازی می روند. عقیم سازی شامل انسداد لوله های فالوپ است تا تخمک نتواند به رحم برسد. مشکل این است که این روش قابل برگشت نیست و اگر نظرتان عوض شود و بخواهید دوباره باردار شوید، احتمال باروری بسیار کم خواهد بود.
مصرف برخی داروها
عوارض جانبی برخی از داروها می تواند بر باروری تأثیر بگذارد. این داروها شامل:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): مصرف طولانی مدت یا دوز بالای داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، مانند ایبوپروفن و آسپرین، می تواند باردار شدن را دشوارتر کند.
- شیمی درمانی: داروهایی که برای شیمی درمانی استفاده می شوند، گاهی اوقات می توانند باعث نارسایی تخمدان شوند؛ به این معنا که تخمدان ها دیگر نمی توانند به درستی کار کنند.
- داروهای اعصاب: داروهای اعصاب که اغلب برای درمان روان پریشی استفاده می شوند، گاهی اوقات می توانند باعث پریود نشدن یا ناباروری شوند.
- اسپیرونولاکتون: اسپیرونولاکتون نوعی دارو است که برای درمان احتباس مایعات (ادم) استفاده می شود. باروری حدود 2 ماه پس از قطع مصرف اسپیرونولاکتون بهبود می یابد.
داروهای غیرقانونی مخدر مانند ماری جوانا و کوکائین نیز می توانند به طور جدی بر باروری تأثیر بگذارند و تخمک گذاری را دشوارتر کنند.
دلیل ناباروری در مردان چیست؟
ناباروری در مردان نیز درست مانند زنان، می تواند دلایل متعددی داشته باشد. از جمله:
مشکلات مرتبط با منی و اسپرم
یکی از علل شایع ناباروری در مردان، بی کیفیت بودن مایع منی است. منی، مایع حاوی اسپرم است که در حین رابطه جنسی انزال می شود.
دلایل احتمالی غیر طبیعی بودن ترکیبات منی عبارت اند از:
- کمبود اسپرم: ممکن است تعداد اسپرم بسیار کم باشد یا اصلاً اسپرمی وجود نداشته باشد.
- درست حرکت نکردن اسپرم ها: این اتفاق شنا کردن اسپرم به سمت تخمک را سخت تر می کند.
- اسپرم غیر طبیعی: اسپرم گاهی اوقات می تواند شکل غیر طبیعی داشته باشد؛ که بارور کردن تخمک را برای آن سخت تر می کند.
- کاهش کیفیت مایع منی: بین افزایش دمای کیسه بیضه و کاهش کیفیت مایع منی ارتباط مستقیم وجود دارد. از این رو، بهتر است آقایان لباس زیر گشاد بپوشند.
مشکلات مرتبط با بیضه ها
بیضه ها اسپرم را تولید و ذخیره می کنند. اگر بیضه ها آسیب ببینند، این اتفاق می تواند به طور جدی بر کیفیت مایع منی تأثیر بگذارد.
آسیب دیدن بیضه می تواند به علت موارد زیر رخ دهد:
- عفونت بیضه
- سرطان بیضه
- جراحی بیضه
- نقص مادرزادی بیضه
- نزول نکردن یک یا هر دو بیضه به داخل کیسه بیضه
- آسیب فیزیکی به بیضه
استفاده از روش های عقیم سازی
برخی از مردانی که نمی خواهند دیگر بچه دار شوند، وازکتومی را انتخاب می کنند. این روش شامل بریدن و بستن لوله هایی است که اسپرم را از بیضه ها خارج می کنند؛ تا منی دیگر حاوی اسپرم نباشد. وازکتومی معمولاً قابل برگشت نیست.
اختلالات انزال
برخی از مردان مشکلات انزال را تجربه می کنند که می تواند ترشح مایع منی را در حین رابطه جنسی (انزال) دشوار کند.
هیپوگنادیسم
به کمبود تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) هیپوگنادیسم گفته می شود. این هورمون در ساخت اسپرم نقش دارد. کمبود تستوسترون ممکن است ناشی از وجود تومور، مصرف مواد مخدر یا سندرم کلاین فلتر (یک سندرم نادر شامل یک کروموزوم اضافی زنانه) باشد.
مصرف برخی داروها
گاهی اوقات مصرف برخی داروها می تواند باعث ناباروری شود. مانند:
- سولفاسالازین: سولفاسالازین یک داروی ضد التهابی است که برای درمان بیماری هایی مانند کرون و آرتریت روماتوئید استفاده می شود. سولفاسالازین می تواند تعداد اسپرم ها را کاهش دهد؛ اما اثرات آن موقتی است و با قطع مصرف آن، تعداد اسپرم ها به حالت عادی برمی گردد.
- استروئیدهای آنابولیک: استروئیدهای آنابولیک اغلب به طور غیرقانونی برای ساخت عضله و بهبود عملکرد ورزشی استفاده می شود. سوء مصرف طولانی مدت از استروئیدهای آنابولیک می تواند تعداد اسپرم و قدرت تحرک اسپرم را کاهش دهد.
- شیمی درمانی: داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی، گاهی اوقات می توانند تولید اسپرم را به شدت کاهش دهند.
- برخی داروهای گیاهی: برخی از داروهای گیاهی، مانند عصاره ریشه گیاه چینی Tripterygium wilfordii، می توانند بر تولید اسپرم تأثیر بگذارند یا اندازه بیضه ها را کاهش دهند.
داروهای غیرقانونی مخدر مانند ماری جوانا و کوکائین نیز می توانند بر کیفیت مایع منی تأثیر بگذارند.
کلام آخر
علت حدود 1 مورد از هر 4 مورد ناباروری ، قابل تشخیص نیست. اگر دلیلی برای ناباروری در شما پیدا نشد، در مورد مراحل بعدی با پزشک خود صحبت کنید.
برگرفته از: nhs.uk
دیدگاه کاربران