دیفتریا (dif-THEER-ehh) یک عفونت جدی باکتریایی است که معمولاً بر غشاهای مخاطی بینی و گلو شما تأثیر می‌گذارد. به لطف واکسیناسیون گسترده علیه این بیماری، دیفتری در ایالات‌متحده و سایر کشورهای توسعه یافته بسیار نادر است. دیفتری را می‌توان با داروها درمان کرد؛ اما در مراحل پیشرفته، دیفتری می‌تواند به قلب، کلیه‌ها و سیستم عصبی شما آسیب برساند. حتی با درمان، این بیماری خصوصاً در کودکان می‌تواند کشنده باشد. این بیماری که یک بیماری باکتریایی با اثرات سوء بر دستگاه تنفس است یکی از دلایل مرگ‌ومیر به ویژه در کودکان می‌باشد. در این مقاله با ما همراه شوید در مورد بیماری دیفتری بیشتر بدانید.
بیماری دیفتری یک عفونت حاد با منشأ باکتریایی است که بر روی غشاهای مخاطی گلو و بینی بیمار تأثیر می‌گذارد. اگرچه از یک شخص به راحتی به فرد دیگر سرایت می‌کند، اما با استفاده از واکسن‌ها از بیماری دیفتری پیشگیری می‌شود. diphtheria می‌تواند در 3 درصد مواقع کشنده باشد ضمن اینکه اگر درمان نشود می‌تواند اثرات سوئی بر کلیه‌ها، سیستم عصبی و قلب شما بگذارد.
فهرست مقالات
عوامل ایجاد بیماری دیفتری
همان‌طور که در بالا اشاره شد عامل ایجاد دیفتری باکتری‌ها هستند و مسبب آن باکتری به نام Corynebacterium diphtheria است. این بیماری می‌تواند از طریق تماس شخص آلوده و یا تماس با اشیاء آلوده منتقل شود. همچنین اگر در نزدیک فردی که بیماری دیفتری داشته و عطسه و سرفه نموده و یا تنفس کرده است احتمالاً دچار دیفتری شده‌اید.
افراد آلوده می‌توانند تا 6 هفته ناقل بیماری دیفتری باشند و می‌توانند آن را به دیگران انتقال دهند. باکتری مسبب دیفتری معمولاً گلو و بینی شما را آلوده می‌کند. وقتی بدن به این باکتری آلوده شد سم باکتری در بدن آزاد شده و سموم از راه جریان خون در کل بدن پخش می‌شود؛ و باعث ایجاد یک پوشش ضخیم در برخی از مناطق بدن مانند:
- بینی
- گلو
- زبان
- مجاری هوایی
در برخی موارد، این سموم همچنین می‌توانند به ارگان‌های دیگر ازجمله قلب، مغز و کلیه آسیب برساند. این می‌تواند منجر به عوارض بالقوه تهدیدکننده زندگی شود، مانند:
- میوکاردیت یا التهاب عضله قلب است
- فلج
- نارسایی کلیه
عوامل خطر
کودکان در ایالات‌متحده و اروپا به‌طور مرتب علیه دیفتری واکسینه می‌شوند، بنابراین این بیماری در این مناطق نادر است. بااین‌حال، دیفتری هنوز هم در کشورهای درحال‌توسعه که در آن نرخ ایمن‌سازی کم است، بسیار رایج است. در این کشورها، کودکان زیر 5 سال و افراد بالای 60 سال به‌ویژه در معرض خطر این بیماری هستند. اگر جزء افراد زیر هستید ممکن است خطر این بیماری در شما وجود داشته باشد:
- در مناطقی زندگی می‌کنید که در مورد واکسیناسیون آن‌ها به روز نیستند
- کشورهایی که علیه این بیماری مردم خود را واکسینه نمی‌کنند
- یک اختلال سیستم ایمنی مانند ایدز دارید
- در شرایط غیر بهداشتی یا شلوغ زندگی کنید
علائم این بیماری
علائم بیماری دیفتری اغلب دو تا پنج روز از وقوع عفونت و ورود باکتری به بدن ظاهر می‌شود. برخی از افراد هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر علائم خفیف مشابه با سرماخوردگی را دارند. بارزترین و شایع‌ترین علامت دیفتری ، پوشش ضخیم و خاکستری روی گلو و لوزه‌ها است. سایر علائم شایع عبارت‌اند از:
- تب
- لرز
- غدد متورم در گردن
- سرفه بلند
- گلو درد
- کبودی پوست
- احساس کلی ناراحتی یا ناراحتی
علائم اضافی ممکن است با پیشرفت عفونت ایجاد شود، ازجمله:
- در تنفس یا بلع مشکل دارد
- تغییر در بینایی
- لکنت زبان
- علائم شوک مانند پوست کم رنگ و سرد، تعریق و ضربان قلب سریع
اگر بهداشتی ضعیف دارید یا در یک منطقه گرمسیری زندگی می‌کنید، ممکن است دچار بیماری دیفتری یا بیماری دیفتری پوست شوید. بیماری دیفتری پوست معمولاً نوعی از بیماری دیفتری است که باعث ایجاد زخم و قرمزی در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود.
تشخیص بیماری دیفتری
برای تشخیص این بیماری پزشک شما ممکن است برای بررسی گره‌های لنفاوی متورم، معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد. همچنین از شما در مورد تاریخچه پزشکی و علائمی که به وجود آمده از شما سؤال خواهد کرد.
پزشک ممکن است در صورت دیدن روکش خاکستری روی گلو یا لوزه شما معتقد باشد که شما دیفتری دارید. اگر پزشک شما نیاز به تائید تشخیص دارد، نمونه‌ای از بافت آسیب‌دیده را گرفته و برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستد. در صورت شک پزشک به بیماری دیفتری پوست، ممکن است کشت خلط گلو نیز انجام شود.
درمان بیماری دیفتری
این بیماری یک بیماری جدی است، بنابراین پزشک شما، شما را سریع و تهاجمی درمان می‌کند. اولین قدم درمانی تزریق آنتی اکسین است. این مورد برای خنثی کردن سموم تولید شده توسط باکتری‌ها استفاده می‌شود. اگر گمان می‌کنید به آنتی اکسین حساسیت دارید حتماً به پزشک خود بگویید. ممکن است پزشک شما ابتدا مقدار دوز آنتی اکسین را کم کند ولی به‌تدریج مقدار آن را افزایش دهد. همچنین پزشک برای کمک به پاک‌سازی عفونت، آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند اریترومایسین یا پنی‌سیلین تجویز می‌کند.
در طول درمان ممکن است پزشک شما را در بیمارستان نگه دارد تا از انتقال عفونت به دیگران جلوگیری شود و همچنین ممکن است برای نزدیکان شما هم آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
جلوگیری از بیماری دیفتری
قبل از در دسترس بودن آنتی‌بیوتیک‌ها، این بیماری یک بیماری شایع در کودکان خردسال بود. امروزه این بیماری نه‌تنها با واکسن قابل‌درمان است بلکه قابل پیشگیری است.
واکسن diphtheria معمولاً با واکسن‌های مربوط به کزاز و سیاه‌سرفه همراه است. واکسن سه در یک به واکسن دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه معروف است. آخرین نسخه این واکسن به‌عنوان واکسن DTaP برای کودکان و واکسن Tdap برای نوجوانان و بزرگ‌سالان شناخته شده است.
واکسن دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه یکی از واکسیناسیون‌های دوران کودکی است که پزشکان در دوران نوزادی توصیه می‌کنند. واکسیناسیون که به‌طورمعمول در بازو یا ران انجام می‌شود و در این سنین به کودکان داده می‌شود:
- دو ماه
- چهار ماه
- شش ماه
- پانزده تا هجده ماه
- چهار تا شش سال
واکسن بیماری دیفتری در جلوگیری از diphtheria مؤثر است؛ اما ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. برخی از کودکان ممکن است بعد از تزریق DTaP، تب خفیف، بی‌قراری، خواب‌آلودگی یا حساسیت به محل تزریق را تجربه کنند. از پزشک خود بپرسید که چه کاری می‌توانید برای فرزندتان انجام دهید تا این اثرات را به حداقل برساند یا برطرف کند.
بندرت واکسن DTaP باعث ایجاد عوارض جدی اما قابل‌درمان در کودک مانند واکنش آلرژیک (کهیر یا بثورات در عرض چند دقیقه از تزریق) می‌شود. برخی از کودکان – مانند کودکانی که صرع یا بیماری سیستم عصبی دیگر دارند – ممکن است کاندیدای واکسن DTaP نباشند.
تزریق‌های تقویت‌کننده
پس از سری اولیه واکسیناسیون در دوران کودکی، به تزریق‌های تقویت‌کننده واکسن diphtheria نیاز دارید تا به شما در حفظ ایمنی کمک کند. به این دلیل که مصونیت از این بیماری با گذشت زمان از بین می‌رود.
کودکانی که قبل از 7 سال تمام واکسیناسیون‌های توصیه شده را دریافت کرده‌اند، باید در 11 یا 12 سالگی اولین تزریقات تقویت‌کننده خود را دریافت کنند. تزریق تقویت‌کننده بعدی 10 سال بعد توصیه می‌شود، سپس در فواصل 10 ساله تکرار می‌شود. تزریق‌های تقویت‌کننده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند به‌خصوص اگر به مناطقی بروید که diphtheria شایع است.
تقویت‌کننده دیفتری با تقویت‌کننده کزاز – واکسن کزاز-دیفتری (Td) ترکیب شده است. این واکسن ترکیبی با تزریق، معمولاً در بازو یا ران انجام می‌شود.
Tdap یک واکسن کزاز، دیفتری و سیاه سرفه (سرفه بزرگ) است. این واکسن یک بار جایگزین برای بزرگ‌سالان 11 تا 18 ساله و بزرگ‌سالانی است که قبلاً تقویت‌کننده Tdap نداشته‌اند. صرف‌نظر از واکسیناسیون‌های قبلی نیز یک بار در دوران بارداری توصیه می‌شود.
در صورت عدم اطمینان از واکسیناسیون خود، در مورد واکسن‌ها و تزریق‌های تقویت‌کننده با پزشک خود مشورت کنید. Tdap همچنین ممکن است به‌عنوان بخشی از سری Td برای کودکان 7 تا 10 ساله توصیه شود که با برنامه واکسیناسیون به‌روز نیستند.
جمع‌بندی بیماری دیفتری
بیماری دیفتری یک بیماری عفونی است که منشأ آن باکتری‌ها هستند. این بیماری دارای واکسن بوده و همچنین تزریق‌های تقویت‌شده‌ای نیز برای دوران بزرگ‌سالی برای آن در نظر گرفته می‌شود. همچنین این بیماری قابل‌پیشگیری است و می‌توان با رعایت یکسری نکات از آن پیشگیری نمود. افرادی که به این بیماری مبتلا شده‌اند توسط آنتی اکسین ها و آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شوند و همچنین در مورد افرادی که با بیمار در تماس هستند لزوم خانواده درمانی و قرنطینه برای پیشگیری و درمان توصیه می‌شود.
دیدگاه کاربران