شپش ها حشرات خونخواری هستند که به صورت انگل وار در قسمت هایی از بدن که دارای مو می باشد زندگی می کند. این حشره بسیار کوچک بدون بال بوده و در هر سن و سال و با هر درجه اقتصادی و اجتماعی می تواند شما را درگیر خود کند.
شپش ها به جای سر در نزدیکی قسمت های استخوانی و جمجمه زندگی می کند. منطقه ای که شامل گردن تا قسمت بالای سر و شقیقه ها می باشد بهترین محل برای زندگی شپش های سر هستند.
به طور کلی شپش ها بدون بال می باشد و طول آن حدود ۲ تا ۳ میلیمتر است. رنگ این حشره نیز نزدیک به صورتی نیمه شفاف یا سیاه رنگ می باشد.
تمامی شپش ها دارای سه جفت پا بوده و به وسیله ناخن های خاص خود در امتداد موها حرکت می کنند. برای تشخیص شپش سر آسانترین راه استفاده از شانه مخصوص است . بدون استفاده از این شانه نیز تشخیص دادن بسیار سخت نیست.
فهرست مقالات
محل های ابتلا به شپش ها
از مهمترین محله هایی که می توان از بروز شپش را در آن بالا دانست مدارس و مهد کودک ها می باشد. در این محلها به دلیل مراقبت نکردن کافی و عدم بهداشت درست، احتمال ابتلا به شپش بسیار بالا است.
در صورت ابتلا، عوارض و بیماریهای نیز به بدن شما منتقل می شود که می تواند باعث اختلالات جسمی و روحی گردد. به طور کلی کودکان حدود ۳ تا ۱۲ سال بیشتر از بقیه دچار حمله شپش می گردند.
اما فارغ از جایگاه اجتماعی و اقتصادی، احتمال ابتلا به شپش در تمامی افراد دارای مو در سر و بدن وجود دارد. شپش ها حتی در بدن حیوانات خانگی نیز می توانند به زندگی خود ادامه داده و از طریق آنها به بدن شما منتقل شود.
هر شپش بالغ ماده روزانه حداكثر هشت تخم می تواند بگذارد. بعد از جفت‌گیری توانایی تخم گذاری به 56 تخم در روز هم می‌رسد. اندازه تخم ها در حدود ۰/۳ تا ۰/۸ میلیمتر می باشند که بیشتر شبیه به دانه‌های شن هستند. این تخم ها به وسیله ماده ای چسبناک به ریشه مو متصل می گردند.
شپش ها معمولاً در چند سانتیمتری رگهای سر تخم گذاری میکند. این تخم ها بعد از ۶ الی ۸ روز باز شده و شپش های جدید متولد می گردند. بعد از گذشت سه هفته این شپش های جدید بالغ شده و می تواند تخم گذاری کند.
معمولاً عمر شپش ها حدود ۶ هفته می باشد و بعد از مردن خودشان از مو جدا می شوند. به تخم شپش كه بيضي شكل و دارای رنگ سفيد بوده و اندازه آن حدود ته سنجاق مي باشد رشک اطلاق می گردد.
منبع تغذیه شپش خون انسان می باشد، بزاق شپش دارای مواد ضد انعقاد می باشد که جلوی لخته شدن خون را می گیرد وباعث ایجاد خارش شدیدی می شود. شپش تن علاوه بر ایجاد مواد فوق، انتقال دهنده بیماری تیفوس وتب ناشی از گزش شپش نیز می باشد.
انواع شپش ها
به طور کلی شپش ها به سه دسته تقسیم می شود:
- شپش سر
- شپش تن یا بدن
- شپش شرم گاهی
شپش سر
شپش های سر دارای رنگ خاکستری و بدنی کشیده هستند. این حشرات معمولا در نواحی پشت گوش و در نقاطی که دارای آلودگی می باشد تخم گذاری می کنند.
در صورت وجود شرایط مناسب همچون دمای ۲۲ تا ۳۶ درجه و منبع غذایی خوب،بعد از هفت روز شروع به تخمگذاری میکنند. شپش سر نسبت به شپش بدن قدرت تحرک کمتری داشته و معمولا در یک محل ثابت می‌مانند.
میزان آلودگی به شپش سر، درمدارس دخترانه به خصوص مدارس ابتدایی و مهدکودک ها بسیار زیاد است. بنابراین باید در این مراکز کنترل بیشتری صورت گیرد.
شپش های تن
شپش های تن همانند شپش های سر می باشد اما تفاوت آنها در اندازه آنهاست. شپش های دارای اندازه کوچک تر و رنگ شفاف تری هستند. زیستگاه این شپش ها درزها و شکاف های لباس های زیر و چسبیده به بدن می باشد.
رشد این حشرات نسبت به شپش های سر بسیار بیشتر است و اگر شرایط محیطی مناسب باشد پس از ۵ تا ۷ روز تخم گذاری کرده و بعد از ۱۴ روز تخم بالغ می شوند. اگر این شپش را به مدت ۱۰ روز از بدن دور بمانند از بین خواهند رفت.
شپش شرم گاهی
شپش ها در ناحیه تناسلی یا شرمگاهی معمولا در محیط های مرطوب بدن زندگی می کند. این ها به رنگ خاکستری بوده و انتقال آن از طریق روابط جنسی اتفاق می افتد. یکی از راههای شناسایی وجود این نوع بروز نقاط آبی برای پوست در محلهای گفته شده می باشد.
راه های انتقال شپش ها
از اصلی ترین راههای انتقال شپش ها بین افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تماس مستقیم افراد سالم با افراد آلوده به شپش.
- استفاده از وسایل شخصی فرد آلوده به شپش مثل لباس، کلاه، روسری، برس، شانه، حوله، ملحفه، پتو و …
تشخیص وجود شپش ها
قطعی ترین راه تشخیص وجود شپش ، مشاهده تخم ها می باشد. استفاده از شانه تشخیص شپش نیز می تواند راهی آسان برای تشخیص وجود این نوع حشرات باشد.
نقاط تاریک و گرم نیز محل مناسبی برای رشد شپش ها می باشند در نتیجه با بررسی این مکان ها میتوان از وجود آنها مطلع شد.
راههای پیشگیری از ابتلا به شپش
راه های گوناگون برای جلوگیری ا وجود دارد. از اصلی ترین راه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رعایت بهداشت کامل فردی
- انجام استحمام و شستشو به طور منظم
- شانه کردن موهای سر به دفعات در روز
- شستن لباسها و ملحفه در آب جوش به مدت ۳۰ دقیقه و خشک کردن آن ها با استفاده از اتو در صورت ابتلا به شپش
- عدم استفاده از وسایل شخصی و لباس های فرد آلوده یا هر فرد دیگر
- بررسی کودکان بعد از خروج از مدرسه یا مهد کودک و شستشوی سر آنها
- معاینه کلیه افراد خانواده در صورت ابتلا یکی از آن ها به شپش
روش های درمان و رفع شپش
- رعایت اصول بهداشت فردی
- تعویض لباسهای فرد آلوده به طور منظم و صحیح
- شستشوی سر فرد آلوده با آب گرم
- استفاده کردن از شامپوي پرمترين.
برای استفاده از این شامپو ابتدا موها را با آب مرطوب کرده سپس به طور کامل به شامپو آغشته کنید. بعد از ده دقیقه با آب ولرم شستشو داده تا شامپوها کاملا پاک شود. بهتر از این رو این کار را هفته یکبار تکرار کرد تا نتیجه حاصل گردد.
درمان شپش تن
- لباس ها باید مرتب تعویض گردد.
- لباس های آلوده با آب داغ شسته شده و با اتو خشک گردند.
- استفاده از شامپو پرمترین و یا لوسیون گامابنزن برای شستشوی بدن
برای استفاده از لوسیون گامابنزن، ابتدا بدن را با استفاده از آب مرطوب کرده سپس بدن را به لوسیون آغشته نمایید. بعد از گذشت ۱۰ دقیقه با آب زیاد بدن را شسته و هفته یک بار این کار را انجام دهید.
برای تمیز کردن محیط نیز می توانید وسیله ها را به طور منظم شستشو دهید و یا از پودر های شیمیایی مانند پودرکوپکس طبق دستورالعمل شرکت سازنده برای وسایل خواب و باقی وسایلی که قابل شستشو نیستند استفاده نمایید.
دیدگاه کاربران