چربی خون بالا | عوارض و علائم و راه های کنترل آن

افراد زیادی سالیانه به دلیل عوارض چربی خون بالا دچار حمله قلبی و مرگ می‌گردند! این جمله، جمله‌ای است اغراق‌آمیز ولی واقعی! چربی خون یکی از دلایل اصلی بروز سکته‌های قلبی و مغزی در جهان می‌باشد. چربی خون بالا عارضه مرموزی است که اغلب هیچ علامتی ندارد و وقتی متوجه آن می‌شوید که خیلی دیر شده است. در این مقاله می‌خواهیم با یکی از دلایل مرگ‌ومیر عصر حاضر یعنی عوارض چربی خون بالا آشنا شویم. اگر شما هم به سلامتی خود اهمیت می‌دهید، در ادامه ما را همراهی کنید.

چربی خون بالا چیست ؟

چربی خون (Blood lipids) به مجموعه مولکول‌های لیپیدی در خون اطلاق می گردد که در دو گروه عمده جای می‌گیرند که شامل کلسترول و تری گلیسیرید می‌باشد. طبیعتا اگر این مولکول‌های طبیعی جریان خون از حد نرمال و مورد نیاز بدن فراتر روند بدن دچار چربی خون بالا و عوارض چربی خون بالا می‌گردد.

چربی خون بالا یا Hyperlipidemia می‌تواند علل مختلفی ازجمله علل ژنتیکی و اکتسابی داشته باشد که در ادامه در مورد عوارض چربی خون بالا بیشتر صحبت خواهیم نمود.

علل چربی خون بالا

عوارض چربی خون بالا مرهون مصرف بیش‌ازحد مواد چرب است. یکی از کارهای کبد تولید کلسترول است. وقتی شما هم از رژیم غذایی با کلسترول بالا استفاده می‌کنید نتیجه آن می‌شود چربی خون بالا و البته عوارض چربی خون بالا!
اگر دارای اضافه وزن هستید و همچنین زندگی بی تحرکی دارید شما در معرض بالا رفتن کلسترول و عوارض چربی خون بالا قرار دارید. اضافه وزن بالا نتیجه تری گلیسیرید بالا و فعال نبودن نیز باعث کاهش کلسترول خوب خون یا HDL می‌گردد.
اگر در خانواده و بستگان شما هستند کسانی که دارای کلسترول بالا هستند این موضوع می‌تواند روی شما هم تأثیر بگذارد. استعمال دخانیات نیز از دیگر موارد علل چربی خون بالا می‌شود و مشخصا باعث افزایش کلسترول بد و کاهش کلسترول بد خون میشود.

نحوه تشخیص کلسترول بالا

اینکه هرکسی ادعا کند که سطح کلسترول خون او بالاست باید بررسی شود چراکه علائم و نشانه‌های آن از شخصی به شخص دیگر می‌تواند متفاوت باشد و نشانه‌های آن در هر فردی با توجه به شرایط بدنی فرد ظاهر می‌گردد.
مردان در سن 35 و بالاتر و زنان در سن 45 و بالاتر در خطر ابتلا به عوارض چربی خون بالا قرار دارند. همچنین مردان و زنان 20 ساله و جوان که دارای سابقه بیماری‌های قلبی و کلسترول هستند نیز لازم است چربی خون خود را بررسی کنند. همچنین برخی داروهای خاص نیز می‌تواند مسبب این موضوع باشند.

جلوگیری از چربی خون بالا

یکی از سؤالاتی که با خواندن این مقاله ممکن است برای شما پیش بیاید این است که خب برای جلوگیری از عوارض چربی خون بالا چه کنیم؟ آیا راهی برای پیشگیری وجود دارد؟ پاسخ به این سؤالات و سؤالات مشابه صد در صد مثبت است.
یکی از دلایل بروز عوارض چربی خون بالا سبک زندگی ناسالم و اشتباه است. به‌طورکلی دقت در انتخاب مواد غذایی سالم و همچنین داشتن تحرک و ورزش کافی خطر ابتلا به کلسترول بالا را کاهش می‌دهند. در زیر به تعدادی از پارامترهای جلوگیری کننده در این مورد اشاره خواهیم نمود:

_ اجتناب از مصرف بیش‌ازحد غذاهای دارای چربی‌های اشباع (گوشت قرمز و لبنیات پر چرب)

_ اجتناب از مصرف تنقلاتی مانند انواع اسنک‌ها و چیپس و…

_ اجتناب از مصرف غذاهای سرخ کرده و سعی در استفاده از روغن‌های سرخ‌کردنی به جای روغن‌های معمولی

_ مصرف کمتر غذاهای فراوری شده صنعتی مانند انواع سوسیس و کالباس و همبرگر و…

_ استفاده از انواع میان وعده های سالم مانند آجیل‌های کم چربی

_ استفاده از روغن‌های گیاهی سالم مانند روغن زیتون، کنجد و…

_ مصرف غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مانند ماهی سالمون و شاه ماهی، گروه و بادام

_انجام ورزش روزانه به سادگی می‌تواند از بروز کلسترول بالا پیشگیری کند. پیاده‌روی، دوچرخه، طناب، یوگا ازجمله ورزش‌هایی است که می‌تواند در این زمینه مؤثر باشند. بهتر است روزانه به مدت 30 دقیقه فعالیت کافی داشته باشید چراکه هم سطح کلسترول بد خون را کاهش داد و همچنین باعث افزایش سطح کلسترول خوب خون می‌گردد.

میزان مصرف روزانه چربی‌ها

در بزرگ‌سالان، کلسترول کل کمتر از 200 میلی‌گرم در هر میلی‌لیتر (میلی‌گرم در دسی لیتر) سالم تلقی می‌شود. میزان کلسترول LDL باید کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی لیتر باشد. سطح HDL باید بالاتر نگه داشته شود. قرائت مطلوب برای میزان HDL از 60 میلی‌گرم در دسی لیتر یا بالاتر است.

عوارض چربی خون بالا چیست ؟

کلسترول برای انواع مختلف عملکرد بسیار مهم است. برخی از این عملکردها شامل ساختن هورمون‌ها، کمک به ساختمان سلولی و متابولیسم برخی ویتامین‌ها است. بااین‌حال، کلسترول بالا به طور مداوم می‌تواند اثرات مضر برای سلامتی شما داشته باشد و یک عامل خطر برای روند بیماری به نام آترواسکلروز است.

آترواسکلروز شامل ایجاد کلسترول، چربی‌ها و کلسیم با سایر مواد درون شریان‌های شما است. این شامل رگ‌های خونی است که خون، اکسیژن و مواد مغذی را برای کل بدن شما تأمین می‌کند. درنتیجه، این رگ‌های مهم باریک و سفت می‌شوند و جریان خون را کاهش داده و یا کاملاً مسدود می‌کنند. این درنهایت می‌تواند منجر به درد، کاهش عملکرد و حتی مرگ شود.

آترواسکلروز شدید یا لخته خون همراه با پلاک منجر به سکته مغزی یا حمله قلبی خواهد شد و می‌تواند کشنده باشد. ممکن است پیشرفت آترواسکلروز در سایر شریان‌های بدن به این اندازه خطرناک نباشد، اما می‌تواند بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد.

نحوه درمان چربی خون بالا

چندین روش برای درمان کلسترول بالا وجود دارد. این شامل:

لیپید درمانی

برای فردی که میزان کلسترول بالایی دارد، درمان دارویی به میزان کلسترول آن‌ها و سایر عوامل خطر بستگی دارد. توصیه‌ها معمولاً با رژیم و ورزش شروع می‌شوند، اما ممکن است افرادی که خطر حمله قلبی بیشتری دارند، از استاتین یا داروهای دیگر استفاده کنند.

استاتین ها گروه اصلی داروهای کاهش دهنده کلسترول هستند. استاتین موجود در نسخه در ایالات متحده شامل موارد زیر است:

• آتورواستاتین (نام تجاری با نام Lipitor)
• فلوواستاتین (لسکول)
• لوواستاتین (Mevacor، Altoprev)
• پرواستاتین (پراواچول)
• کلسیم روزوواستاتین (کرستور)
• سیمواستاتین (Zocor)

به غیر از استاتین ها، پزشک موارد زیر را ممکن است تجویز کند:

•  مهارکننده های انتخابی جذب کلسترول
•  رزین
•  فیبرات
•  نیاسین

تفاوت بین کلسترول “خوب” و کلسترول “بد”

لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) اغلب به‌عنوان کلسترول “بد” خوانده می‌شود. کلسترول را به بدن انتقال می‌دهد. لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) اغلب به‌عنوان کلسترول “خوب” خوانده می‌شود. کلسترول را از جریان خون خارج می‌کند.

با این مثال توضیح می‌دهیم که چرا بیش‌ازحد کلسترول LDL برای بدن بد است و به همین دلیل سطح بالای کلسترول HDL خوب است. به‌عنوان‌مثال، اگر کل کلسترول خون شما به دلیل سطح بالای LDL زیاد باشد، ممکن است در معرض خطربیماری قلبی یا سکته قلبی باشید؛ اما، اگر کل کلسترول شما فقط به دلیل سطح بالای HDL بالا باشد، احتمالاً در معرض خطر زیادی نیستید.

تری گلیسیرید ها نوع دیگری از چربی‌ها در خون شما هستند. هنگامی‌که کالری بیشتری ازآنچه بدن شما می‌تواند استفاده کند، می‌خورید، کالری اضافی را به تری گلیسیرید تبدیل می‌کند.

تغییر سبک زندگی (رژیم غذایی و ورزش) می‌تواند سطح کلسترول شما را بهبود بخشد، LDL و تری گلیسیرید را کاهش داده و HDL را افزایش دهد.

علائم کلسترول بالا

غالباً هیچ علائمی وجود ندارد که به طور خاص به عوارض چربی خون بالا مربوط باشد؛ بنابراین می‌توانید کلسترول بالایی داشته باشید و آن را نمی‌دانید.

اگر کلسترول بالایی دارید، بدن ممکن است کلسترول اضافی را در شریان‌های شما ذخیره کند. شریان‌های شما رگ‌های خونی هستند که خون را از قلب شما به بقیه بدن منتقل می‌کنند. ایجاد کلسترول در شریان‌های شما به‌عنوان تشکیل پلاک شناخته می‌شود. با گذشت زمان، پلاک می‌تواند سخت شود و شریان‌های شما باریک شود. رسوبات زیاد پلاک می‌تواند شریان را به‌طور کامل مسدود کند. پلاک‌های کلسترول همچنین می‌توانند به صورت شکاف تقسیم شوند و منجر به تشکیل لخته خون شود که جریان خون را مسدود می‌کند.

اگر شریانی که خون را در عضلات قلب شما تأمین می‌کند مسدود شود، می‌توانید دچار حمله قلبی شوید. اگر شریانی که خون را برای مغز شما تأمین می‌کند مسدود شود، می‌توانید سکته مغزی کنید. بسیاری از مردم متوجه نمی‌شوند که کلسترول بالایی دارند تا زمانی که یکی از این رویدادهای خطرناک را تحمل کنند.

جمع‌بندی عوارض چربی خون بالا

در مقاله پیش رو در مورد چربی خون و عوارض چربی خون بالا صحبت کردیم. به انواع مولکول‌های زیستی بر پایه لیپیدها چربی خون گفته می‌شود که شامل کلسترول و تری گلیسیرید می‌باشد. چربی خون وقتی از حد نرمال بالاتر رود باعث بروز مشکلاتی برای بدن می‌گردد. اغلب مردم ممکن است دچار چربی خون باشند ولی از آن بی‌اطلاع باشند.
یکی از دلایل چربی خون سبک زندگی ناسالم و مصرف مقدار زیادی از چربی‌های اشباع است. این موضوع وقت تشدید می‌گردد که بی تحرکی و مصرف دخانیات هم به ان اضافه شود. برای پیشگیری از عوارض چربی خون بهتر است یک رژیم غذایی متعادل به همراه روزانه 30 دقیقه فعالیت بدنی داشته باشیم و در صورت بروز ناراحتی به پزشک مراجعه نموده و از داروهای تجویزی پزشک استفاده کنیم