تب در کودکان زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن کودک شما در حال دفاع و مقابله در برابر انواع ویروس، باکتری و عفونت است. در واقع زمانی که سیستم ایمنی بدن کودک سعی در از بین بردن بیماری را دارد، مغز دمای بدن را به طور خود به خود بالا برده تا گلبولهای سفید فعال تر شوند تا بتوانند راحت تر بیماری ها را از بین ببرند.
به طور معمول در هنگام تب دمای بدن کودک حدود ۳۹ درجه سانتیگراد خواهد بود اما در برخی موارد نیز این دما ممکن است تا ۴۱ درجه بالا برود. دمای بالاتر از ۳۹ درجه در بسیاری از کودکان قابل تحمل بوده و آرزوی نیز برای آنها به همراه ندارد. توجه داشته باشید که در بسیاری از مواقع وجود تب در کودک شما میتواند خبر خوبی برای رفع بیماری باشد و هیچ خطری نیز به همراه ندارد.
اما اگر تب بسیار بالا رفته و ثابت باقی بماند بهتر است به پزشک مراجعه نمایید و اقدام به بهبود کودک خود کنیم. در هنگام مواجهه با بالا بودن دمای تب، به ویژه در سنین کمتر از سه سال، بهتر است آرامش خود را حفظ کرده و اقدامات لازم را انجام دهید.
فهرست مقالات
اقدامات لازم برای پایین آوردن تب کودک
جهت پایین آوردن تب در کودک خود ابتدا باید به زنان توجه کنید. اگر کودک شما زیر سه ماه سن داشته باشد، در صورت مشاهده درجه حرارت بالاتر از ۳۷ و نیم درجه سانتی گراد بهتر است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه نمایید. دلیل آن نیز این است که سیستم ایمنی بدن کودک در سریال چند ماه ابتدایی بسیار ضعیف است و نمی تواند در مقابل باکتریها و عفونت ها مقابله کند.
در کودکان چند ماهه، باکتری‌هایی همچون مننژیت و ذات الریه میتواند بسیار خطرناک باشد. اولین نشانه این باکتری ها نیز تب کودک است و می‌توانند زندگی کودک را تهدید کنند. در سنین بین ۳ تا ۶ ماهگی نیز در صورت مشاهده تب با دمای بالاتر از ۳۸ درجه‌ی سانتیگراد باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
کودکانی که در سنین ۶ ماهگی و یا بالاتر قرار دارند نیز بهتر است در صورت مشاهده تب بالاتر از دمای ۳۹ درجه به پزشک مراجعه کنند. در صورت مشاهده علائمی همچون سرفه و گلودرد، کیپ شدن یا جاری شدن آب بینی، بدن‌درد، سردرد، لرزش بدن، خستگی و اسهال، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
این علائم، از نشانه‌های آنفولانزای H1N1 است و شباهت زیادی به آنفلونزای معمولی دارد و در ۲۴ ساعت ابتدایی کودک دچار تب می‌شود. در صورتی که تب در کودک شما ایجاد شده و و کودک شما در سن دو سالگی و یا بالاتر باشد، بهتر است ۲۴ ساعت صبر کرده و اقدامات خانگی را بدون مصرف دارو انجام دهید.
اگر بعد از ۲۴ ساعت به کودک پایین نیامد بهتر است به پزشک مراجعه نمایید. در کودکان زیر ۵ سال نیز تنها کافیست تا کودک بدون استفاده از داروی تب بر به مدت ۲۴ ساعت استراحت کرد تا بهبود یابد. اما اگر کودک شما دارای مشکلات دیگری نظیر آسم و دیابت باشد، بهتر است سریال به پزشک مراجعه کرده و تب کودک را پایین بیاورید.
نشانه‌های مهم همراه با تب در کودک
اگر کودک شما دچار تب شده و همراه با تب مشکلاتی نظیر گلودرد، گوش درد و درد هنگام ادرار کردن هم وجود داشته باشد، احتمالا کودک شما دچار عفونت مجاری ادراری یا عفونت گوش و حلق بینی شده است. در همین جا از پزشک ابتدا از آنتی بیوتیک ها جهت رفع بیماری استفاده می کنند.
در صورتی که نشانه هایی همچون افت هوشیاری، ادرار کمتر از معمول و گریه کردن بدون اشک را مشاهده کردید نیز سریعتر باید موضوع را پیگیری کرده و به پزشک مراجعه نمایید. به طور کلی اگر در هنگام مشاهده تب در کودک علائم دیگر نیز مشاهده کردید، بهتر است موضوع را پیگیری کرده و سریع اقدام کنید.
از جمله نشانه های دیگر که می توانند بسیار خطرناک باشند عبارت است از:
- تنگی نفس
- گریه شدید
- مشکل در برخاستن از خواب
- بوجود آمدن جوش
- مشاهده کبودی های بنفش در پوست
- سفت و بی حرکت شدن ناحیه گردن
این علائم و نشانه ها خبر از بروز مننژیت در کودک شما می دهند که نوعی عفونت خونی بسیار خطرناک است. در صورتی که کودک شما دچار عدم دریافت اکسیژن کافی در خون شود نشانه هایی همچون کبودی و آبی شدن در زبان، ناخنها و لبهای کودک مشاهده می شود.
اما اگر کودک دچار دردهای شکمی شدید شده باشد ممکن است بیماری آپاندیس در کودک شما ایجاد شده که باید سریعا به اورژانس مراجعه کرد.
راه های اندازه گیری تب در کودک
همانطور که میدانید اندازه گیری دقیق میزان تب در کودک کمی دشوار است.
اما روش هایی نیز برای این کار وجود دارد که عبارتند از:
اندازه‌گیری دما از طریق مقعد: این روش برای اندازه گیری دقیق تب در کودکان زیر سه سال توصیه می شود. زیرا بهترین و دقیق ترین میزان را نشان می دهد. برای انجام این روش نیز تنها کافی است تا کودک را به پشت بخوابانید و یا مانند مواقع تعویض پوشک پاها را به سمت بالا بگیرید و سپس از بسته های سنجش استفاده کنید.
اندازه‌گیری دما ازطریق دهان: این روش جهت اندازه گیری میزان تب در کودکان بالای چهار سال مناسب است، زیرا می تواند به راحتی دماسنج را در دمای خود نگه داشته و نیازی نیست که زبان و لب آنها را با دست نگه دارید. اما اگر کودک نتواند به درستی دماسنج را در دهان خود نگه دارد ممکن است مقدار دمای سنجیده شده اشتباه باشد. البته توجه داشته باشید که کودک قبل از استفاده از دماسنج مایعات یا خوراک گرمی یا سردی مصرف نکرده باشد.
اندازه‌گیری دما ازطریق زیربغل: اندازه گیری دما از طریق زیر بغل نیز یکی از روش های بسیار ساده و دقیق است که می تواند میزان تب در کودک را مشخص کند. در هنگام اندازه گیری با این روش بهتر از دمای اتاق به مقدار مناسب باشد زیرا اگر دمای اتاق بسیار بالا یا بسیار پایین باشد نمی‌توان عدد درستی را به دست آورد. بنابر توصیه پزشکان بهتر است در هنگام استفاده از این روش، مقدار عدد به دست آمده را نیم درجه بالاتر در نظر بگیرید نتیجه دقیق تر حاصل شود.
اندازه‌گیری دما ازطریق گوش: قرار دادن دماسنج در گوش، یکی دیگر از روش‌های سنجش دمای تب در کودک است. به طور کلی استفاده از این روش راحت بوده اما برای کودکان زیر یکسال کمی دشوارتر است. بهتر است در هنگام استفاده از این روش گوش کودک را قبل از ورود دماسنج کمی به طرف عقب و بالا بکشید تا عدد به دست آمده دقت کافی را داشته باشد.
اندازه‌گیری دما ازطریق پیشانی: برای اندازه گیری تب از طریق پیشانی نیاز به یک دماسنج نه چندان ارزان است اما انجام آن بسیار راحت بوده و در کمتر از چند ثانیه دما اندازه گیری می شود. تنها کافیست تا دماسنج را بر روی پیشانی و بین ابروها قرار دهید تا اندازه گیری دما انجام گردد..
توجه داشته باشید که در کودکان تازه به دنیا آمده یا کمتر از سه ماهه دمای ۳۸ درجه سانتیگراد می تواند خطرناک باشد.
در کودکان بین ۳ تا ۶ ماه نیز دمای ۳۸/۳ درجه‌ی سانتیگراد خطرناک است.
با مشاهده دمای ۳۹/۴ درجه سانتیگراد تی در کودک بالای ۶ ماه نیز بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.
راههای کاهش تب در کودکان
راه های زیادی برای کاهش تب در کودکان وجود دارد اما همه آنها وابسته به سن کودک است و باید راه حل متناسب با سن آن را انجام داد.
استفاده از دارو: استفاده از دارو یکی از راه های کاهش تب در کودک است اما توجه داشته باشید که داروها فقط می تواند دمای بدن تب را کاهش داده و قادر به رفع علت بیماری در بدن کودک نیستند. در صورتی که علت بیماری برطرف نشود، بعد از از بین رفتن اثر داروها در بدن کودک، دوباره دمای تب بالا میرود. اما توجه داشته باشید که به غیر از دمای تب، باید به موارد دیگری همچون احساس و رفتار کودک نیز توجه کنید،
در صورتی که کودک شما به هر گام مصرف دارو بازیگوشی کرده و یا دارو را پس بزند، کودک شما مشکل زیادی نداشته و بیماری در بدن او به طور خود به خود در حال از بین رفتن است و نیازی به مصرف دارو نیست. اما اگر استفاده از دارو باعث کاهش دمای تب شده و حال کودک را بهتر کرد، باید مصرف دارو را ادامه دهید تا بهبودی کامل حاصل شود.
برای کودکان زیر شش ماه می توان از داروی استامینوفن نوزاد استفاده کرده که تنها داروی مناسب برای پایین آوردن تب است. در سنین بالاتر نیز می توان از ایبوپروفن مخصوص کودکان که دوز قوی‌تری دارد استفاده کرد اما ممکن است ناراحتی معده را به همراه بیاورد.
برای پایین آوردن تب در کودک زیر ۱۶ ماه هرگز از داروی آسپرین استفاده نکنید. زیرا استفاده از این دارو می تواند خطر بروز سندروم ری را ایجاد کند. این ساندرو میتواند خطر بزرگی برای کبد باشد. در صورت عدم مشاهده بهبود در کودک بهتر است به پزشک مراجعه کرده تا دزد داروهای استامینوفن و ایبوپروفن را افزایش دهد.
اما توجه داشته باشید که از این دو دارو به فاصله هر دو ساعت می توان استفاده کرده و نباید به طور همزمان آنها را به کودک خوراند.
استفاده از داروهای ORS: در صورتی که کودک شما دچار اسهال و استفراغ است، میتوانید از داروهای ORS استفاده کنید. به کمک این داروها کودک راحت‌تر میتواند مایعات را مصرف کرده و هیدرات خون کودک بر می گردد.
همچنین از لباس های نرم و راحت برای پوشاندن کودک استفاده کرده و به جای استفاده از لباس ضخیم، چند لباس نازک را به کودک بپوشانید. زیرا گاهی اوقات با بروز تب و لرز ممکن است نیاز به کاهش تعداد لباس ها و یا افزایش آنها جهت گرم کردن کودک باشد.
حمام با آب ولرم، انجام پاشویه و خیس کردن بدن با پارچه نمدار: یکی دیگر از راه های پایین آوردن تب در کودک استفاده از حمام آب ولرم، پاشوی و استفاده از پارچه نمدار جهت خنک کردن بدن کودک است. همچنین میتوانید به کودک آب و مایعات بدهید تا به هیدرات ماندن بدن کمک کند.
اما هرگز از حمام آب سرد و قالب یخ جهت خنک کردن بدن کودک استفاده نکنید. زیرا ممکن است باعث بروز لرز در بدن کودک شود و در گاهی اوقات باعث بالا رفتن تب می گردد. استفاده از الکل نیز به هیچ وجه توصیه نمی شود زیرا ممکن است سبب بروز مسمومیت، تشنج و حتی کما در کودک گردد.
به وجود آمدن تشنج و توهم ناشی از تب در کودکان
تشنج ناشی از تب در کودک می تواند در اثر تغییرات سریع دمای بدن کودک رخ دهد و عملکرد مغز را دچار اختلال کند. در صورتی که کودک شما در گذشته دچار تشنج شده و یا در خانواده همچنین سابقه وجود داشته باشد، ممکن است باز هم در کودک شما تشنج ایجاد شود.
مشاهده عوارضی همچون لرزش ماهیچه‌ها، استفراغ، بی حالی و خماری چشم‌هاو … نمی تواند باعث بوجود آمدن تشنج در کودک شود. در صورتی که کودک شما دچار صرع یا تشنج شد بهتر است و او را روی زمین خوابانده و اشیا تیز را از کودک خود دور کنید.
علاوه بر این جهت مسدود نشدن راه تنفسی توسط زبان، بهتر است سر کودک را به طرفین بچرخانید. اگر تشنج بیش از ۵ دقیقه طول کشید، حتما با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. توجه داشته باشید که احتمال بروز توهم در تب با دمای بالای ۳۸/۸ درجه‌ی سانتیگراد نیز وجود دارد.
به طور کلی توهم ناشی از تب بیشتر در افراد بزرگسال رخ می دهد اما در کودکان نیز دیده شده و خطر چندانی ایجاد نخواهد کرد. تنها پیامد بروز توهم میتواند در کودک ایجاد ترس‌های گذرا کند و آرزوی به همراه ندارد. اما تب با دمای بالاتر از ۴۰ درجه سانتیگراد و ثابت ماندن در این دما میتواند باعث به وجود آمدن عارضه های مغزی در کودک گردد.
دیدگاه کاربران