دلایل بروز افتادگی پلک مادرزادی و راه های درمان آن

افتادگی پلک مادرزادی یا پیتوز نوعی آرزه پزشکی است که در کودکان رخ داده و منجر به افتادگی پلک فوقانی می شود. این عارضه به دو صورت خفیف و شدید در کودکان نمایان شده و در صورت خفیف بودن افتادگی پلک تنها تا بالای مردمک چشم می باشد. اما در موارد شدیدتر افتادگی پلک منجر به پوشانده شدن تمامی قسمت های مردم نشده و باعث کاهش میدان دید فرد می شود. معمولاً پیتوز در یک چشم رخ داده ولی ممکن است در هر دو چشم نیز اتفاق بیفتد و علت های مختلفی برای ابتلا به این عارضه وجود دارد.

از جمله مهم‌ترین علت‌های وقوع این عارضه مشکلات وراثتی بوده که کودک از بدو تولد مبتلا به این عارضه میشود. اما ممکن است در برخی افراد در سنین بالاتر نیز رخ داده و یک پلک یا هر دو پلک را درگیر کند. به طور کلی پیتوز مادرزادی به معنای ابتلا به پیتوز در بدو تولد بوده و اگر کودکی در بدو تولد مبتلا به پیتوز شدید و یا متوسط باشد، حتماً باید نسبت به درمان آن اقدام کرد. زیرا ممکن است باعث اختلال در تکامل بینایی فرد شده و ضعف در بینایی را ایجاد کند.

پیتوز مادرزادی معمولا به دلیل ضعف در رشد عضلات بالابرنده پلک ایجاد شده و در بسیاری از موارد همراه با دیگر اختلالات مهم از جمله اختلال در حرکت چشم، تومورهای پلک، تومورهای عصبی و ضعف عضلانی چشم رخ می دهد.

دلایل بروز افتادگی پلک مادرزادی

همانطور که گفتیم افتادگی پلک از بدو تولد را افتادگی پلک مادرزادی می گویند و در این عارضه عضلات بالابرنده پلک دچار اختلال شده و یا به طور کامل رشد نکرده اند. در نتیجه بروز افتادگی پلک در کودکان باعث بسته شدن و یا نیمه بسته شدن پلک شده و در صورت عدم درمان به موقع می تواند منجر به تنبلی چشم و یا ضعف در بینایی شود.

این آرزو تفاوت زیادی با افتادگی پلک در بزرگسالان دارد، زیرا در بزرگسالان افتادگی پلک معمولاً در اثر افزایش سن، آسیب رسیدن به تاندون های پلک، نازک شدن عضلات پلک و … و معمولاً در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی رخ می دهد.

از بارزترین نشانه های افتادگی پلک مادرزادی در کودکان نیز عدم تقارن پلک ها در زمانی است که کودک می خواهد به بالا نگاه کند. همچنین ممکن است برای بهبود در بینایی خود به طور ناخودآگاه سر را به سمت بالابرده و یا ابروی خود را بالا ببرد تا بتواند دید بهتری داشته باشد. این حرکات به صورت ناخودآگاه رخ داده اما ممکن است در طی چند سال باعث آسیب به گردن و ابروها شود.

مشکلات ناشی از افتادگی پلک مادر زادی

شایع ترین اختلال در افتادگی پلک مادرزادی، بروز تنبلی چشم است که به دلیلانسداد مسیر بینایی به وسیله پلک رخ میدهد. در موارد شدید افتادگی پلک باعث بروز آستیگماتیسم و تاری دید ناشی از آن می شود. علاوه بر این ممکن است در زمان بروز این عارضه مشکلاتی از قبیل انحراف‌چشم نیز رخ داده و باعث تنبلی چشم میشود.

درمان افتادگی پلک مادرزادی

در اغلب موارد افتادگی پلک به وسیله عمل های جراحی برطرف می شود زیرا این عارضه به صورت خود به خود در طی گذر زمان بهبود نخواهد یافت. در نتیجه برای انجام این کارابتدا باید کودک را از نظر شرایط مختلف بررسی کرده‌ تا ضرورت انجام جراحی و نوع عمل جراحی به طور دقیق تر مشخص شود.

به طور معمول، پزشک کودک را از نظر سن، افتادگی پلک در یک چشم و یا هر دو چشم، شدت افتادگی پلک، میزان قدرت عضلات پلک و همچنین وضعیت حرکت چشم بررسی می کند. در صورت خفیف بودن افتادگی پلک در سنین کم نیاز به انجام عمل جراحی نیست، اما اگر میزان افتادگی شدید و یا متوسط باشد حتما باید جراحی صورت گیرد.

بعد از جراحی، کودک باید به طور منظم از از نظر تنبلی چشم، عیوب انکساری و مشکلات وابسته به چشم مورد بررسی قرار بگیرد. در صورت با وجود تنبلی چشم می توان درمان را با قرار دادن پوشش بر روی چشم از سالم انجام داده و یا از عینک و قطره چشم استفاده کرد.

مراقبت های بعد از جراحی پلک مادرزادی

به طور معمول بعد از جراحی مقداری از تورم پلک و کبودی ایجاد می شود که می توان با کمپرس سرد میزان آنها را کاهش داد. اما به طور معمول این عوارض بعد از مدت دو هفته به طور خود به خود از بین می روند. در برخی اوقات پلک در اثر جراحی حساس بیک بسیار ضعیفی پیدا می‌کند که البته بعد از چند هفته این اثر با ترمیم شده و دوباره به حالت طبیعی برمی گردند.

در صورتی که افتادگی پلک بسیار شدید ، ممکن است به یک جلسه جراحی دیگر نیز احتیاج پیدا کرده تا بتوان ضعف عضلانی را به طور کامل برطرف کرد. نتیجه انجام جراحی نیز بعد از گذشت سه ماه به طور کامل قابل مشاهده خواهد بود.

خطرات جراحی افتادگی پلک مادر زادی

جراحی افتادگی پلک مانند هر جراحی دیگری نیز خطراتی به همراه دارد و از جمله شایع‌ترین این خطرات می‌توان به اصلاح کمتر از حد و یا بیشتر از حد پلک اشاره کرد. در صورت اصلاح کمتر از حد بلک ممکن است چند هفته بعد از عمل جراحی، افتادگی پلک مجدد هم رخ داد.

اصلاح بیش از حد نیز بسیار نادر بوده اما در صورت انجام این کار ممکن است خشکی سطح چشم و یا ناتوانی چشم در بسته شدن کامل در هنگام خواب برای بیمار رخ داده که بسیار خطر آفرین است. در صورت بروز چنین حالت هایی بهتر از پماد و قطره چشم برای بهبود و زیاد استفاده شود.

اما برای اصلاح این مشکلات نیز پزشک ممکن است یک جلسه جراحی دیگر را انجام دهد تا مشکلات به وجود آمده را تصحیح نماید. در بیماران مبتلا به افتادگی پلک مادرزادی شدید حتی ممکن است بعد از عمل جراحی مشکلاتی از جمله ناتوانی دائمی در بستن چشم موقع خواب و یا بالاتر قرار گرفتن چشم در زمان نگاه به پایین ایجاد شود. عدم کنترل در زمان خواب چشم به سمت بالا حرکت کرده و پدیده بلز رخ دهد. در نتیجه باید حتما بعد از عمل جراحی به مدت یک تا دو هفته فرد بیمار معاینه شده و مشکلات بررسی شود.

عوارض دیگری همچون عفونت، خونریزی و یا کاهش دید نیز ممکن است در برخی افراد رخ دهد که بسیار نادر هستند.