سندرم متابولیک که سندرم X نیز نامیده میشود، ترکیبی از چند مشکل در سوخت و ساز بدن است که خطر ابتلا به بیماریهایی مانند دیابت نوع 2، بیماریهای قلبی و سکته مغزی را افزایش میدهد. به همین دلیل لازم است با رعایت یک رژیم غذایی مناسب برای سندرم متابولیک و ورزش مداوم، این مشکلات را کنترل کنیم.
فردی که سه مورد (یا بیشتر) از موارد زیر را داشته باشد، مبتلا به سندرم متابولیک است:
- چاقی متوسط (دور کمر بیش از 89 سانتی متر برای زنان و 101 سانتی متر برای مردان)
- فشار خون بیشتر از 130/80 میلی متر جیوه
- سطح تری گلیسیرید خون بیشتر از 150 میلی گرم بر دسی لیتر
- سطح لیپوپروتئین پرچگال (HDL) زیر 50 میلی گرم بر دسی لیتر برای زنان و زیر 40 میلی گرم بر دسی لیتر برای مردان
- سطح گلوکز خون ناشتا بیشتر از 100 میلی گرم بر دسی لیتر
تقریباً 23 درصد بزرگسالان ایالات متحده آمریکا مبتلا به سندرم متابولیک هستند. اما خبر خوب این است که میتوان با اصلاح سبک زندگی و همچنین رعایت یک رژیم غذایی مناسب، سندرم متابولیک را بهبود بخشید یا حتی آن را به طور کامل درمان کرد.
در ادامه این مقاله از مجله زیبا بمان، رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به سندرم متابولیک را بررسی میکنیم. همچنین خواهیم دید که کدام خوراکیها برای این بیماری مضر و کدام خوراکیهای برای این بیماری مفید هستند. با ما همراه باشید.
رژیم غذایی مناسب برای بهبود سندرم متابولیک باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
به طور کلی، رژیم غذایی شما باید 4 ویژگی زیر را داشته باشد:
- وزن شما را به تعادل برساند
- فشار خون را کنترل کند
- میزان کلسترول خون را متعادل کند
- سطح گلوکز خون را ثابت نگه دارد
برای رسیدن به این اهداف، علاوه بر رعایت یک سری نکات تغذیهای لازم است به طور مرتب ورزش هم بکنید. اما جدا از مباحث ورزشی، کدام نکات تغذیهای به درمان سندرم متابولیک کمک میکنند؟ در بخش بعدی خواهیم دید.
مواد غذایی مضر برای سندرم متابولیک
1- غذاهای قندی و شیرین
غذاهای شیرین حاوی کربوهیدراتهای تصفیه شده هستند که میتواند قند خون را بالا ببرد و سندرم متابولیک را تشدید کند. پیروی از یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات میتواند به شما در کاهش وزن و کنترل قند خون کمک زیادی کند. اگر قند خون خود را کنترل کنید، احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماریهای قلبی به طرز چشمگیری کاهش خواهد یافت.
اما از کجا بفهمیم که کدام خوراکیها قند دارند؟ قند خوراکی اغلب با نامهای دیگری پشت برچسب خوراکیها ذکر میشود. آن دسته از اسامی که به پسوند «وز یا ـُز» ختم میشوند قند هستند. مانند:
- ساکارز
- گلوکز
- دکستروز
- فروکتوز
- لوولوز
- مالتوز
همچنین لازم است مواد غذایی حاوی کربوهیدراتهای تصفیه شده و فرآوری شده را نیز در رژیم خود به حداقل برسانید. این مواد غذایی عبارتاند از:
- شیرینی (آب نبات، شکلات و …)
- نان سفید
- برنج سفید
- آرد سفید
- دسرهای پخته شده (کیک، کلوچه، دونات، شیرینی خامهای و …)
- چیپس
- بیسکوییت
- آب میوههای غیرطبیعی
- نوشابه
- دلستر
- شیرین کنندههای مصنوعی
شاید بپرسید که مواد شیرین کننده چه هستند؟ این مواد همان چیزی هستند که باعث شیرین شدن نوشابهها و سایر خوراکیهای شیرین میشوند و ممکن است پسوند «وز یا ـُز» را نداشته باشند. اما لازم نیست نگران باشید؛ ما نام آنها را به شما آموزش میدهیم تا به راحتی بتوانید شیرین کنندههای مصنوعی را در خوراکیها تشخیص دهید:
- آسپارتام
- ساکرالوز
- ساکارین
2- چربیهای ترانس
چربیهای ترانس معمولاً در روغنهای سرخ کردنی و روغنهای مخصوص پخت و پز یافت میشوند. این چربیها همچنین به غذاهای فرآوری شده و تنقلات نیز افزوده میشوند تا ماندگاری بیشتری داشته باشند. اما چربیهای ترانس چه ضرری برای بدن دارند؟ این چربیهای مضر میتوانند سطح کلسترول خون را افزایش دهند و فرد را در خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و سکته مغزی قرار دهند. چربیهای ترانس با ابتلا به دیابت نوع 2 نیز ارتباط دارند.
با اجتناب از مصرف غذاهای زیر در یک رژیم غذایی مناسب برای سندرم متابولیک ، میتوان از بروز بیماریهایی که ذکر شد جلوگیری کرد:
- غذاهای سرخ شده
- بیسکویت و کلوچه بسته بندی شده
- ذرت بو داده آماده
- بیسکوییت
- چیپس
- سس مایونز
- پیتزای آماده (بسته بندی)
- سیب زمینی سرخ کرده
- شیرینی و کیک
- روغن جامد قنادی
- غذاهای آماده (مانند کنسروها)
- خامههای غیرلبنی (که معمولاً در کنار قهوه مصرف میشوند)
3- سدیم
کاهش سدیم در رژیم غذایی میتواند به کاهش فشار خون کمک زیادی کند. جالب است بدانید که نمک حاوی سدیم است، اما غذاهایی که طعم شور ندارند نیز میتوانند سدیم زیادی داشته باشند. بدن ما در طول روز به کمتر از ¼ قاشق چای خوری نمک احتیاج دارد.
بنابراین لازم است مصرف غذاهای شور و حاوی سدیم را به حداقل برسانید. برخی از این خوراکیها عبارتاند از:
- نمک تصفیه شده
- نمک دریا
- نمک هیمالیا
- چیپس
- آجیل نمکی
- گوشت و ماهی دودی
- غذاهای آماده (مانند کنسروها)
- سبزیجات بسته بندی یا کنسرو شده
- سس کچاپ
- سس سالسا
- سس سالاد
- سس سویا
- سس مایونز
- پنیر
- برنج، سیب زمینی و ماکارونی بسته بندی شده
- سوپ کنسرو شده
- نودل فوری
- سس خردل
- انواع پودینگ
- انواع کیک
تا اینجا با مواد غذایی ممنوعه در رژیم غذایی سندرم متابولیک آشنا شدیم. در ادامه، خوراکیهای مفید برای درمان این بیماری را بررسی خواهیم کرد.
مواد غذایی مفید برای سندرم متابولیک
1- غذاهای غنی از فیبر
افزودن فیبر بیشتر به رژیم غذایی میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و سکته مغزی را کم کند. زیرا فیبر میزان لیپوپروتئین کم چگال (LDL) خون را کاهش میدهد. این کلسترول بسیار مضر بوده و قابلیت رسوب کردن در رگهای خونی را دارد. فیبر همچنین قادر است به تعادل قند خون کمک کند. زنان باید حداقل 25 گرم فیبر در روز و مردان باید حداقل 38 گرم فیبر در روز مصرف کنند.
برخی از غذاهای غنی از فیبر عبارتاند از:
- میوه تازه یا یخ زده
- میوه خشک
- سبزیجات تازه و منجمد
- جو دوسر
- جو
- لوبیا خشک
- عدس
- برنج قهوهای
- سبوس
- نان و ماکارونی سبوس دار
- پودر دارچین
2- پتاسیم
مصرف غذاهای غنی از پتاسیم به تعادل فشار خون کمک میکند. این ماده معدنی سالم، به قلب در مقابله با اثرات منفی سدیم یاری میرساند.
برخی از خوراکیهای غنی از پتاسیم شامل موارد زیر است:
- موز
- خرما
- پرتقال
- گریپ فروت
- طالبی
- اسفناج
- باقله
- لوبیا سیاه
- عدس
- قارچ
- سیب زمینی
- گوجه فرنگی
- سبوس جو دو سر
- ماست
3- اسیدهای چرب امگا 3
اسیدهای چرب امگا 3 به بالا رفتن سطح کلسترول HDL (کلسترول مفید) خون کمک میکنند. این اسیدهای چرب سلامت قلب و عروق را نیز بهبود میبخشند.
اسیدهای چرب امگا 3 را میتوان در برخی از مواد غذایی یافت، مانند:
- تخم کتان
- تخم شربتی
- تخم کدو تنبل
- روغن زیتون
- هسته کاج
- گردو
- انواع بادام
- لوبیا
- آووکادو
- ماهی (سالمون، ساردین، تُن و …)
با گنجاندن مواد غذایی بالا در رژیم غذاییتان میتوانید قدم بزرگی در بهبود سلامتی خود بردارید.
توصیه نهایی
در این مقاله آموختیم که یک رژیم غذایی مناسب برای سندرم متابولیک باید شامل چه چیزهایی باشد. اما بهبود این بیماری مشروط بر داشتن یک سبک زندگی سالم شامل ورزش منظم، خواب کافی و کنترل استرس است. یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه داشته باشید آرام غذا خوردن است. محققان سریع غذا خوردن را با تشدید سندرم متابولیک مرتبط دانستهاند. به این منظور توصیه میشود از غذا خوردن جلوی تلویزیون یا کامپیوتر خودداری کنید.
دیدگاه کاربران