آیا تا به حال برای شما هم پیش آمده است که بعد از هر بار استفاده از محصولات جدید مراقبت از پوست یا شوینده‌ها، پوستتان تحریک و قرمز شود؟ اگر پاسخ شما به این سوال مثبت است، احتمال دارد درماتیت تماسی را تجربه کرده باشید. درماتیت تماسی نوعی حساسیت پوستی بوده و زمانی اتفاق می‌افتد که پوست شما در اثر تماس با مواد شیمیایی واکنش نشان دهد. معمولاً این واکنش‌ها شدید نیستند؛ اما ممکن است خارش و التهاب ناشی از آن‌ها کمی آزاردهنده باشد.
در این مقاله از مجله زیبا بمان، درماتیت تماسی را به طور کامل بررسی می‌کنیم. برای آشنایی با علل، علائم و نحوه درمان این عارضه در ادامه با ما همراه باشید.
فهرست مقالات
درماتیت تماسی چیست و چه عواملی باعث بروز آن می شود؟
به طور کلی، سه نوع درماتیت تماسی وجود دارد:
- درماتیت تماسی آلرژیک
- درماتیت تماسی تحریکی
- درماتیت تماسی نوری
از میان موارد بالا، درماتیت نوری کمتر شایع است. این نوع درماتیت هنگامی رخ می‌دهد که مواد فعال موجود در یک محصول پوستی، در معرض آفتاب قرار بگیرند و منجر به تحریک پوست شوند.
حال با دو نوع شایع‌تر درماتیت تماسی یعنی درماتیت آلرژیک و تحریکی به طور کامل آشنا می‌شویم.
درماتیت تماسی آلرژیک
درماتیت آلرژیک زمانی اتفاق می‌افتد که پوست بعد از قرار گرفتن در معرض یک ماده خارجی، واکنش آلرژیک نشان دهد. به عبارت دیگر، بدن با قرار گرفتن در معرض ماده محرک، مواد شیمیایی التهابی ترشح می‌کند که باعث احساس خارش و تحریک پوست خواهد شد.
شایع‌ترین علت بروز درماتیت آلرژیک، تماس پوست با موارد زیر است:
- جواهرات ساخته شده از نیکل یا طلا
- دستکش لاتکس
- عطر، اسپری و ادکلن
- مواد شیمیایی معطر و رنگی موجود در محصولات آرایشی و بهداشتی
- گیاهانی مانند پیچک سمی
درماتیت تماسی تحریکی
درماتیت تحریکی متداول‌ترین نوع درماتیت تماسی است. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که پوست با یک ماده سمی تماس پیدا کند.
برخی مواد سمی که می‌توانند باعث درماتیت تحریکی شوند عبارت‌اند از:
- اسید باتری
- سفید کننده‌هایی مانند وایتکس
- شوینده‌های سرویس بهداشتی
- نفت سفید (نفت چراغ هم نامیده می‌شود)
- مواد شوینده و پاک کننده‌های لوازم خانگی
- اسپری فلفل
درماتیت تحریکی می‌تواند در اثر برخورد پوست با مواد محرک ضعیف‌تری مانند صابون نیز رخ دهد. این امر بستگی به حساسیت پوست شما دارد. گاهی اوقات حتی پوست دست افرادی که مرتباً با آب سر و کار دارند نیز دچار درماتیت تحریکی می‌شود.
علائم درماتیت تماسی چیست؟
نشانه‌ها و علائم درماتیت تماسی به نوع درماتیت، علت آن و میزان حساسیت پوست به ماده محرک بستگی دارد. اما یک سری علائم شایع وجود دارد که با بررسی آن‌ها می‌توان به بروز یا عدم بروز درماتیت پی برد.
علائم درماتیت تماسی آلرژیک
علائم درماتیت آلرژیک شامل موارد زیر است:
- خشک و پوسته پوسته شدن پوست
- کهیر زدن
- ایجاد شدن تاول
- قرمزی پوست
- تیره شدن پوست
- سوزش
- خارش شدید
- حساسیت پوست نسبت به آفتاب
- تورم (به خصوص در چشم، صورت یا نواحی کشاله ران)
علائم درماتیت تماسی تحریکی
علائم درماتیت تحریکی ممکن است کمی با علائم درماتیت آلرژیک تفاوت داشته باشد. به طور کلی، علائم این عارضه شامل موارد زیر است:
- تاول زدن
- ترک خوردن پوست به دلیل خشکی شدید
- تورم
- سفت شدن پوست
- ایجاد زخم
- ایجاد تبخال
درماتیت چگونه درمان می شود؟
معمولاً بعد از قطع تماس پوست با ماده محرک، درماتیت تماسی خود به خود از بین خواهد رفت. اما برای تسریع بهبودی این عارضه می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:
- از خاراندن ناحیه تحریک شده پوست خودداری کنید. خراشیده شدن پوست می‌تواند تحریک را بدتر کند؛ یا حتی باعث عفونت پوستی شود که برای درمان به آنتی بیوتیک نیاز دارد.
- ناحیه تحریک شده را با یک صابون ملایم و بدون عطر به همراه آب ولرم بشویید تا هرگونه ماده تحریک کننده از روی پوست پاک شود.
- استفاده از کالاهایی که احتمال می‌دهید باعث حساسیت شده باشند را متوقف کنید.
- روی ناحیه تحریک شده وازلین بهداشتی بزنید تا تسکین یابد و خشک نشود.
- می‌توانید از داروهای موضعی ضدخارش مانند کالامین یا کرم هیدروکورتیزون استفاده کنید.
- در صورت نیاز، یک داروی آنتی هیستامین خوراکی (مانند دیفن هیدرامین) مصرف کنید تا واکنش آلرژیک کاهش یابد و خارش و التهاب پوست کنترل شود.
معمولاً داروهای ضدحساسیت بدون نسخه پزشک در دسترس بوده و می‌توانید به راحتی آن‌ها را از داروخانه‌های سطح شهر یا آنلاین خریداری کنید. به طور کلی، درماتیت در اغلب اوقات خطرناک و نگران کننده نیست. اما در صورتی که بثورات التهابی نزدیک به چشم یا دهان شما ایجاد شده باشد، ناحیه وسیعی از بدن را بپوشاند یا با درمان خانگی بهبود نیابد، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
چگونه از بروز درماتیت پیشگیری کنیم؟
اجتناب از قرار دادن پوست در معرض مواد محرک، اصلی‌ترین گام برای پیشگیری از درماتیت است. می‌توانید نکات زیر را امتحان کنید:
- محصولاتی را خریداری کنید که روی آن‌ها عبارت «ضد حساسیت» یا «فاقد عطر» درج شده باشد.
- در صورت حساسیت به لاتکس، از پوشیدن دستکش لاتکس خودداری کنید. می‌توانید دستکش‌های دیگری را جایگزین آن کنید.
- هنگامی که نور خورشید تیز و شدید است، پیراهن و شلوار آستین بلند بپوشید.
- اگر احساس کردید که یک محصول آرایشی بهداشتی یا شی خاص (مانند بدلیجات) پوستتان را تحریک می‌کند، فوراً استفاده از آن را متوقف کنید.
اگر می‌دانید که پوست حساسی دارید، قبل از استفاده از هرگونه محصول جدید تست حساسیت انجام دهید. به این منظور می‌توانید محصول را روی بخش کوچکی از بازو قرار دهید. سپس ناحیه را بپوشانید و مراقب باشید که در معرض آب و صابون قرار نگیرد. بعد از 48 ساعت، عکس‌العمل پوست خود را به طور دقیق بررسی کنید. در صورت بروز قرمزی، خارش یا هرگونه تحریک، دیگر از آن محصول استفاده نکنید.
دیدگاه کاربران