علت ایجاد شدن زخم دهان و گلو چیست؟ +(روش درمان)

بروز زخم و التهاب دردناک در ناحیه دهان و گلو مشکلی رایج است. این زخم‌ها و التهابات حتی ممکن است در لثه، لب‌ها و زبان نیز دیده شوند. این امر می‌تواند بلع غذا را دشوار کند و حتی باعث خشکی دهان شود. اما علت زخم دهان و گلو چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟

در این مقاله از مجله زیبا بمان، دلیل بروز زخم در دهان و گلو را بررسی می‌کنیم. همچنین با روش‌های درمان آن آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید.

علت به وجود آمدن زخم در دهان و گلو چیست؟

به طور کلی، زخم گلو و دهان می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. مانند:

شیمی درمانی و پرتو درمانی

دستگاه گوارش شامل دهان، گلو، مری و روده است. همگی این بخش‌ها با غشای مخاطی پوشیده شده‌اند. غشای مخاطی حاوی سلول‌هایی است که به سرعت تقسیم می‌شوند تا ضمن محافظت از قسمت داخلی بدن، آن را مرطوب نگه دارند. هنگامی که فرد تحت شیمی درمانی یا پرتو درمانی قرار می‌گیرد به این سلول‌ها که به سرعت در حال تقسیم هستند آسیب می‌رسد.

در نتیجه، تکثیر سلول‌های مخاطی با اختلال و کاهش مواجه می‌شود. این امر باعث می‌شود تا سلول‌ها به ترمیم و تکثیر خود مشغول شوند و از دهان و گلو به خوبی گذشته محافظت نکنند. از این رو، بدن یک واکنش التهابی ایجاد می‌کند تا از خود محافظت کند. این واکنش التهابی بدن می‌تواند با زخم دهان و گلو و حتی احساس درد و خشکی همراه باشد.

همچنین بسیاری از داروهای شیمی درمانی (مانند ادریوسیل) می‌توانند باعث زخم دهان شوند. این اتفاق بیشتر در مواردی می‌افتد که فرد از دوزهای بالای دارو استفاده کند یا به طور مکرر دارو مصرف کند. پرتو درمانی سر و گردن نیز می‌تواند باعث ایجاد درد و زخم در دهان، گلو و مری شود. این مشکل بیشتر افراد مسن را درگیر می‌کند.

نوشیدن الکل و استعمال دخانیات

نوشیدن الکل و استعمال دخانیات باعث بروز آسیب به غشای مخاطی مخاط دهان و گلو شده و می‌تواند خطر زخم دهان را افزایش دهد. الکل باعث خشک شدن دهان و گلو می‌شود و از این رو، امکان بروز التهاب را افزایش می‌دهد.

ترکیب مواد شیمیایی مضر در سیگار نیز به همراه گرمای شدید آن باعث تحریک غشای مخاطی می‌شود. این امر می‌تواند زخم دهان و گلو به خصوص در ناحیه سقف دهان را در پی داشته باشد.

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

بهداشت ضعیف دندان و حتی مواردی مانند استفاده از دندان مصنوعی نامناسب نیز می‌تواند خطر بروز زخم دهان و گلو را افزایش دهد. حتماً می‌دانید که مسواک زدن روزانه دندان‌ها با استفاده از یک مسواک نرم ضروری است.

بعلاوه، توصیه می‌شود هر روز در کنار مسواک زدن از نخ دندان و دهانشویه نیز استفاده کنید. دهانشویه می‌تواند بسیاری از آلودگی‌ها و باکتری‌های مضر دهان و حلق را از بین ببرد و از این رو، مانع بروز التهاب و زخم شود.

آفت دهان

آفت دهان شامل زخم‌های کوچک و دردناکی است که در داخل دهان و گاهاً حلق ایجاد می‌شوند. مناطقی که می‌توانند تحت تأثیر آفت دهان قرار بگیرند شامل زبان، بخش داخلی گونه، لثه‌ و ناحیه لوزه است. آفت معمولاً به رنگ سفید یا مایل به زرد یا خاکستری بوده و حاشیه قرمز دارد.

اگر احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در زبان، دهان و گلو دارید، به داخل دهان خود نگاه کنید تا ببینید که آیا آفت زده‌اید یا خیر. خوشبختانه، آفت دهان یک مشکل رایج بوده و خطرناک نیست. این زخم‌ها نیازی به درمان خاصی ندارند و با کمی مدارا، پس از چند روز بهبود می‌یابند. با این حال، اگر آفت طی 7 تا 14 روز بهبود نیافت باید با دندانپزشک یا پزشک خود مشورت کنید.

برفک دهان

برفک دهان که با نام کاندیدیازیس نیز شناخته می‌شود، نوعی عفونت قارچی است که می‌تواند هم دهان و هم گلو را درگیر کند. جالب است بدانید که قارچ کاندیدا به طور معمول در دهان، گلو و بقیه دستگاه گوارش زندگی می‌کند؛ اما تکثیر بیش از حد آن می‌تواند منجر به عفونت شود.

برفک دهان یا کاندیدیازیس با وجود ضایعات سفید یا کرم رنگ در زبان، بخش داخلی گونه‌ها، کام، لثه و لوزه‌ها تشخیص داده می‌شود. همچنین ممکن است فرد علائمی مانند قرمزی، احساس سوزش و درد در ناحیه دهان و گلو را تجربه کند که خوردن غذا و آشامیدن نوشیدنی‌ها را کمی دشوار می‌کند.

سرطان دهان یا گلو

وجود زخم یا توده‌ای به رنگ قرمز یا سفید که مدت‌ها است در داخل دهان یا حتی اطراف لب‌هایتان باقی مانده و از بین نمی‌رود، می‌تواند نشانه‌ای از سرطان دهان یا گلو باشد. به همین دلیل است که پزشکان توصیه می‌کنند در صورت وجود هرگونه زخم یا التهاب ماندگار در دهان و گلو حتماً به پزشک مراجعه کنید.

کمبود ویتامین

گاهی اوقات کمبود ویتامین و مواد معدنی می‌تواند باعث بروز التهاب یا زخم در دهان و گلو شود. معمولاً (نه همیشه!) این مشکل در اثر کمبود ویتامین B12 رخ می‌دهد.

چگونه می توان التهاب یا زخم دهان و گلو را درمان کرد؟

اولین گام برای درمان زخم دهان و گلو رعایت بهداشت دهان و دندان است. به این منظور باید هر روز از مسواک تمیز، نخ دندان (در صورت ملتهب و حساس نبودن لثه) و دهانشویه فاقد الکل استفاده کنید. برخی افراد از محلول آب گرم و نمک یا آب گرم و جوش شیرین به عنوان دهانشویه استفاده می‌کنند. توصیه می‌شود تا حد امکان از مسواک برقی استفاده نکنید و مسواک خود را خشک و تمیز نگه دارید.

علاوه بر رعایت بهداشت، تغذیه سالم نیز اهمیت زیادی در حفظ سلامت دهان و دندان دارد. سعی کنید مقدار زیادی مایعات بنوشید. آب میوه‌هایی مانند گلابی، هلو و زردآلو می‌تواند برای درمان زخم دهان و گلو مفید باشند. اگر دهانتان دردناک است از نی استفاده کنید. در مقابل، سعی کنید تا حد امکان از مصرف میوه‌های ترش، شور یا اسیدی مانند پرتقال، لیمو، گریپ فروت و گوجه فرنگی اجتناب کنید.

تا زمان بهبودی کامل زخم‌های دهانی بهتر است مصرف ادویه جات و غذاهای پرادویه که باعث تحریک دهان می‌شوند را به حداقل برسانید. غذاهای درشت یا خشک مانند سبزیجات خام، چیپس سیب زمینی، چوب شور و آجیل نیز می‌توانند التهاب و زخم دهان را بدتر کنند. توصیه می‌شود غذاهای نرم و مرطوبی را بخورید که دمای آن ولرم یا خنک باشد؛ مانند سوپ، پوره سیب زمینی، تخم مرغ، ژله، کمپوت، ماکارونی و … .

یکی دیگر از نکات مهمی که باید برای درمان زخم گلو و دهان رعایت کنید این است که از مصرف الکل و استعمال دخانیات پرهیز کنید.

اگر زخم دهانی ناشی از موارد زودگذر باشد، حتماً با رعایت نکات بالا برطرف خواهد شد. اما همانطور که گفتیم، بعضی زخم‌ها و التهابات نشان دهنده عفونت یا در موارد شدیدتر، سرطان هستند. از این رو لازم است روند بهبودی زخم دهان و گلو را تحت نظر داشته باشید. اگر زخم پس از 1 تا 2 هفته از بین نرفت، لازم است برای معاینه به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید تا دلیل آن مشخص شود.