روش سرما درمانی به این صورت است که بخشی از بدن بیمار یا کل بدن او در معرض سرما و کاهش دما قرار بگیرد. این روش نوعی روش درمانی است که می تواند در درمان بسیاری از اختلالات و بیماری ها مفید می باشد. کرایوتراپی توسط سرما باعث درمان فرد خواهد شد. هدف از کرایوتراپی کاهش سوخت و ساز سلولی، افزایش بقا سلولی، کاهش التهاب، درد و اسپاسم و انقباض عروق می باشد. از دستگاه کرایوتراپی به کنترل و درمان بیماری سالک، بواسیر، یبوست، دردهای بعد از عمل جراحی در پرتو درمانی، از بین بردن چربی‌های اضافه بدن و از این دست می باشد.
این روشی ارزان، ایمن و قابل اعتماد می باشد. قبل از هر اقدامی باید ضایعه پوستی به‌طور دقیق تشخیص داده شده باشد. این روش در درمان ملانوم که نوعی ضایعه سرطانی یا هر ضایعه رنگی که ممکن است ملانوم باشد، نباید استفاده شود. در ادامه با مجله “زیبا بمان” همراه باشید بررسی خواهیم کرد که آیا کرایوتراپی درد دارد یا خیر.
فهرست مقالات
نحوه عملکرد کرایوتراپی
کرایوتراپی به این صورت است که نیتروژن مایع و به میزان کمتر اکسیژن و هیدروژن مایع که با دمای زیر صفر درجه میباشد استفاده خواهد شد. نحوه عملکرد کرایوتراپی در 3 مرحله صورت میگیرد.
مرحله 1 انتقال حرارت : در این مرحله نیتروژن مایع که نقطه جوشی معادل ۱۹۶- درجه سانتی گراد دارد، با استفاده از آن بر روی ضایعه یک فاز انتقال حرارت سریع از پوست به مایع فریز کننده اتفاق میفتد که مقدمات تخریب سلولی در محل ضایعه فراهم می آورد.
مرحله 2 تخریب سلول : فریز ضایعه به علت شرایط هیپراسمتیک داخل سلولی، تخریب ناگهانی و سریع سلولی را به همراه خواهد داشت. مطالعات نشان می دهد که بعد از یک تخریب ، توانایی تولید کلاژن فیبروبلاستها به حداقل خواهد رسید و همین امر، موجبات درمان ضایعاتی نظیر کلوئیدها را فرآهم خواهد کرد.
مرحله 3 التهابی : التهاب ایجاد شده با ادم و قرمزی همراه خواهد بود و به فرآیند سلولی پاسخ خواهد داد. عدم کنترل این فاز موجب تشکیل تاول و در نهایت اسکار خواهد شد.
کاربرد کرایوتراپی یا سرما درمانی
- اسکارهای هیپرتروفیک و کلوئیدها
- برخی ضایعات ویروسی مثل زگیل
- تغییر در رنگ پوست مثل لکه های ناشی از آفتاب
- برخی ضایعات پیش بدخیمی مثل کراتوز آکتینیک
- ضایعات عروقی مثل انواع همانژیوم ها از جمله سارکوم کاپوزی
- کیست ها و ضایعات توموری خوش خیم مثل میلیا، زائده های گوشتی (skin tag) و کراتوز سباسه
توجه : استفاده از کرایوتراپی برای درمان خال های ملانوسیتیک که به نوعی ضایعات پیش سرطانی محسوب خواهد شد. تغییرات داخل سلولی حاصله، تمایل به بدخیمی این ضایعات را تسریع و تسهیل خواهد کرد.
عوارض بعد از انجام کرایوتراپی
- ممکن است عوارضی حاد مانند سردرد، تاول، درد که این امر درباره کلوئیدها شدید میباشد.
- انجام عمل کرایوتراپی با درد و سوزش همراه خواهد بود. همچنین ممکن است تورم و قرمزی نیز به وجود بیاید.
- محل درمان تاول های روشن، قرمز یا بنفش ایجاد میشود.
- امکان دارد خونریزی، عفونت و تشکیل بیش از حد بافت ترمیمی یا گرانولاسیون رخ دهد که این اتفاق نادر میباشد.
- تا چند روز این تاول کوچک و تبدیل به زخم خواهد شد.
- تورم در عرض چند روز کاهش خواهد یافت.
- از عوارض دائمی آلوپسی از بین رفتن دائمی فولیکول‌های مو ، آتروفی و تحلیل پوست، اسکار دائمی، و کم رنگ شدن محل ضایعه (هیپوپیگمانتاسیون) که ضایعه اخیر در افرادی با پوست تیره شایع تر است.
- ترمیم پوست به نوع ضایعه و محل قرارگیری آن بستگی دارد. زخم در ناحیه درمان لایه برداری خواهد شد. درباره ضایعات کراتوز اکتینک صورت و ضایعات مشابه دست، بعد از 3 هفته محل درمان بهبود خواهدیافت. زخم در قسمت های تحتانی بدن برای بهبود به سه ماه یا بیشتر زمان نیاز دارد.
دیگر عوارض کرایوتراپی
خطرات همراه با کرایوتراپی شامل :
- آسیب به بافت سالم و رگهای خونی در نزدیکی آن
- از دست دادن احساس، اگر اعصاب آسیب دیده باشد.
- اختلال عملکرد جنسی
- عفونت
- تاول
- درد
- زخم
کرایوتراپی درد دارد ؟
در پاسخ به این سوال همانطور که اشاره کردیم، انجام عمل کرایوتراپی با درد و سوزش همراه خواهد بود. همچنین ممکن است تورم و قرمزی نیز به وجود بیاید. که می توان آن را توسط یک استروئید موضعی سریعا بعد از انجام عمل انجماد کاهش داد. آسپرین به صورت خوراکی نیز می تواند موجب التهاب و ناراحتی شود و آن را کاهش دهد. در صورتی که محل درمان شما دردناک ، ملتهب یا آلوده شد، حتما باید با پزشک تماس بگیرید.
مراقبت های بعد از کرایوتراپی
فرد باید از بروز عوارض جانبی سرما درمانی جلوگیری کند.
بعد از درمان محل درمان قرمز و متورم خواهد شد و تاول ایجاد خواهد شد که گاهی پر از خون میباشد، البته این مورد بیخطر است. بهتر است با تاول ها کاری نداشته باشید، اما در صورت آزاردهنده بودن این تاول ها می‌توانید آن‌ها را با سوزن استریل بترکانید. ایجاد تورم یا تاول بر روی در محل درمان به این علت است که نیتروژن مایع مورد استفاده برای انجماد، در دمایی نزدیک به 200 درجه زیر صفر قرار دارد که این دمای خیلی پایین میتواند باعث سوختگی در اثر سرما به پوست از طریق جت فشار هوا شود. تورم به خودی خود از بین خواهد رفت، اما تاول ها عموما تا 48 ساعت بعد و ببدون جای زخم باقی خواهد ماند و میترکد.
2 یا 3 روز بعد از درمان این امکان وجود دارد که محل درمان مایعی ترشح کند، البته اگر این ترشح خفیف باشد نباید محل را با لباس یا پانسمان بپوشانید بهتر است آن را در هوا باز بگذارید. می توانید با آب و صابون یا شامپو ملایم بپوشانید. در این حالت یک سوزن استریل را برای ترکاندن تاول استفاده می کنند و سپس از یک ماده ضدعفونی کننده برای جلوگیری از عفونت استفاده می کنند و سپس ناحیه را با پانسمان تمیز خواهد پوشاند. استحمام با محلول ۱ قاشق چای‌خوری نمک به یک فنجان آب گرم می تواند موثر باشد.
3 الی 4 روز بعد از درمان که ترشح مایعات از ناحیه متوقف شد و میتواند پوسته هایی را در محل درمان ایجاد شود. این پوسته‌ها تا ۲ هفته باقی می‌ماند و سپس باید این منطقه بهبود یابد. اگر تا این زمان ناحیه‌ی تحت درمان بهبود نیابد برای بررسی آن به پزشک خود مراجعه کنید.
علاوه بر هیدراته نگهداشتن پوست باید به تمیز نگهداشتن محلی که در معرض سرما قرار گرفته است نیز توجه کرد که می توان آن را با آب و صابون تمیز کرد.
همچنین استفاده از کرم ضد آفتاب تا هفته بعد از درمان برای جلوگیری از تیرگی و پررنگ شدن لکه ها استفاده می شود.
دیدگاه کاربران