آشنایی کامل با روش‌های درمان زگیل تناسلی

ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی در جهان است که درصد زیادی از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این ویروس می‌تواند بدون علامت در بدن باقی بماند یا به شکل ضایعات پوستی و برآمدگی‌های کوچک در ناحیه تناسلی ظاهر شود که به آن‌ها زگیل تناسلی گفته می‌شود. هرچند این بیماری در بسیاری از موارد خطرناک نیست، اما ظاهر ناخوشایند آن، احتمال انتقال ویروس به شریک جنسی و ارتباط برخی از انواع HPV با سرطان‌های دستگاه تناسلی، اهمیت تشخیص و درمان آن را دوچندان می‌کند. خبر خوب این است که امروزه روش‌های مختلفی برای مدیریت و درمان زگیل تناسلی وجود دارد؛ از تکنیک‌های ساده و سرپایی گرفته تا درمان‌های پیشرفته‌تر با دستگاه‌های تخصصی. در ادامه قصد داریم به آشنایی کامل با روش‌های درمان زگیل تناسلی بپردازیم تا با آگاهی بیشتر، بهترین تصمیم را برای سلامت خود بگیرید.

آشنایی با روش‌های مختلف درمان زگیل تناسلی

درمان زگیل تناسلی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود و بسیار کاربردی و موثر هستند. اما انتخاب روش درمان متناسب با شدت و وسعت زگیل‌ها انجام شده و هر یک با توجه به وضعیت بیمار و شرایط زگیل‌های تناسلی فرد می‌توانند بهترین انتخاب باشند. در ادامه به بررسی این روش‌ها می‌پردازیم تا بتوانید به خوبی با این روش‌ها آشنا شوید

1. درمان زگیل تناسلی با کرایوتراپی (فریز کردن با نیتروژن مایع)

کرایوتراپی با نیتروژن مایع (~۱۹۶- درجه) برای منجمد کردن ضایعه مورد استفاده قرار می‌گیرد تا سلول‌ها را تخریب کند. این روش برای افرادی مناسب است که زگیل‌های خارجی کوچک تا متوسط داشته و پاسخی به درمان‌هاای موضعی نداده‌اند و یا بیمار به درمان کلینیکی سریع نیازمند است. از مزایا کرایوتراپی زگیل‌های تناسلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روش سرپایی، سریع و قابل تکرار

• بدون نیاز به بیهوشی

• مناسب برای زگیل‌های سطحی

همچنین این روش می‌تواند معایب یا محدودیت‌هایی نیز داشته باشد که شامل موارد زیر می‌شوند:

• معمولا به چند جلسه با فاصله هفتگی/ دو‌هفتگی نیاز دارد

• ممکن است مجدد عود کند، زیرا HPV در پوست می‌ماند

از عوارض شایع کرایوتراپی نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد گذرا حین و بعد از کار

• تاول

• پوسته‌ریزی

• تغییر رنگ موقت پوست

پس از انجام کرایوتراپی، باید ناحیه تحت درمان تمیز و خشک نگه داشته شده و تاول‌ها دستکاری نشوند. همچنین تا ترمیم کامل و از بین بردن زگیل‌ها، از تماس جنسی پرهیز نموده و یا از کاندوم استفاده شود (انتقال را صفر نمی‌کند).

2. درمان زگیل تناسلی با لیزر‌درمانی (CO2 و سایر لیزرها)

در روش لیزر درمانی، انرژی نوری با دقت بالا بافت زگیل را تبخیر می‌کند. لیزر CO برای ضایعات وسیع، مقاوم یا در مواضع دشوار انتخاب بهتری است که ممکن است بسته به شرایط زگیل، این روش گاهی در اتاق عمل انجام شود. باید به این نکته توجه نمایید که پالس‌های پرتابی لیزر می‌تواند موجب پخش شدن ویروس HPV در فضای اتاق درمان و سایر نواحی بدن شوند؛ همين امر موجب می‌شود که احتمال آلوده شدن افراد دیگر به انواع جدید ویروس منتقل شده از بیماران قبلی و یا آلودگی نواحی دیگر بدن فرد افزایش پیدا کند.

درمان زگیل تناسلی با لیزر، برای افرادی مناسب است که زگیل‌های حجیم یا تعداد متراکمی دارد و یا نسبت به درمان‌های دیگر مقاومت نشان دهد. همچنین این روش برای ضایعاتی که به دقت بالا نیاز دارند (مانند زگیل‌های اطراف مجرای ادرار یا نواحی با خون‌رسانی ویژه) نیز انتخاب مناسبی است. در ادامه به بررسی مزایا این روش می‌پردازیم:

• دقت زیاد در تخریب زگیل

• امکان برداشتن حجیم‌ترین ضایعات در یک جلسه

• گزینه مناسب برای زمانی که سایر درمان‌ها شکست خورده‌اند

• بدون آسیب رساندن به پوست اطراف، زگیل را از بین می‌برد

از محدودیت‌ها و معایب این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نیاز احتمالی به بی‌حسی یا بیهوشی (بسته به وسعت)

• دوره ترمیم طولانی‌تر از کرایوتراپی

• احتمال ایجاد درد یا تورم

• احتمال عود کردن مجدد (مانند سایر روش‌ها)

• هزینه نسبتا بالا

• احتمال انتقال ویروس به افراد دیگر

پس از درمان زگیل تناسلی با لیزر، باید نکات مراقبتی پس از آن را رعایت نمایید تا بهترین نتیجه را داشته باشد. این نکات شامل موارد زیر می‌شوند:

• شستشوی ملایم ناحیه تحت درمان

• خشک نگه داشتن محل درمان

• پرهیز از سایش یا رطوبت زیاد

• خودداری از رابطه جنسی تا ترمیم مناسب

3. درمان زگیل تناسلی با پلاسما‌تراپی

در روش درمان زگیل‌های تناسلی با پلاسماتراپی، از حالت چهارم ماده (پلاسما) از طریق دستگاهی به نام پلاسما جت یا پلاسما پن استفاده می‌شود تا این ماده را به زگیل‌های تناسلی منتقل نموده و آن‌ها را از بین ببرد. پلاسما تراپی به عنوان یکی از بهترین روش‌ها جهت درمان این زائده شناسایی می‌شود، زیرا با حداقل عارضه ممکن، زگیل‌هاای تناسلی را از بین برده و بهترین نتیجه را ایجاد می‌کند.

پلاسمای مورد استفاده برای درمان زگیل تناسلی، خاصیت ضد میکروبی، ضد ویروسی و تعدیل التهابی دارد و برای انواع زگیل‌های تناسلی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مانند لیزر درمانی خطر پراکنده کردن ویروس‌ها را دارد. از مزایا پلاسما تراپی زگیل تناسلی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کنترل عمق تخریب

• سرعت عمل بالا

• خونریزی کم

• درد و التهاب بسیار کم

• مناسب برای نواحی حساس

از جمله محدودیت‌ها و عوارض استفاده از این روش درمانی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد موضعی

• ترشح

• دلمه

• تغییر رنگ پوست

• نیاز احتمالی به چند جلسه

• احتمال بازگشت زگیل‌ها وجود دارد

برای درمان زگیل تناسلی به کجا مراجعه کنیم؟

درمان زگیل تناسلی باید زیر نظر پزشک متخصص پوست، اورولوژی یا زنان انجام شود؛ زیرا این بیماری علاوه بر ظاهر ناخوشایند، می‌تواند خطر انتقال به شریک جنسی و ابتلا به بیماری‌های خطرناک مانند سرطان دهانه رحم، مقعد و آلت تناسلی را به همراه داشته باشد. معمولا کلینیک‌های درمانی تخصصی، مراکز درمان بیماری‌های مقاربتی و کلینیک‌های مجهز به دستگاه‌های لیزر و کرایوتراپی خدمات لازم را در این زمینه ارائه می‌دهند. در سال‌های اخیر، مراکز متعددی در این حوزه فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. به عنوان نمونه، جینا کلینیک یکی از کلینیک‌های تازه‌تاسیس است که به صورت تخصصی بر روی درمان زگیل تناسلی متمرکز شده و با بهره‌گیری از روش‌هایی مانند کرایوتراپی، لیزر و پلاسما‌تراپی به بیماران خدمات ارائه می‌دهد.

مدت زمان درمان زگیل تناسلی به چه عواملی بستگی دارد؟

مدت زمان و سرعت بهبود زگیل‌های تناسلی در هر فرد، بسته به شرایط مختلفی تعیین می‌شود؛ به همین دلیل می‌تواند برای هر فرد متفاوت باشد. در ادامه به بررسی فاکتورهای تاثیرگذار بر این موضوع اشاره می‌کنیم.

• تعداد و اندازه زگیل‌ها: هر چه زگیل‌ها بیشتر یا بزرگ‌تر باشند، به جلسات بیشتری برای برداشتن کامل نیاز است.

• محل قرارگیری زگیل‌ها:دزگیل‌های خارجی و سطحی معمولا سریع‌تر درمان شده و به مدت زمان کمتری نیاز دارند. اما ضایعات داخل مجرای ادرار، مقعد یا نواحی حساس‌تر ممکن است به جلسات بیشتری برای درمان نیاز داشته باشند.

• روش درمانی انتخاب‌شده: کرایوتراپی معمولا به چند جلسه نیاز داشته و لیزر می‌تواند بخش زیادی از ضایعات را در یک جلسه بردارد. همچنین انتخاب پلاسما‌تراپی یا الکتروکوتر بسته به وسعت ضایعات گاهی می‌تواند چند مرحله‌ای. باشد.

• سیستم ایمنی فرد: افرادی که ایمنی ضعیف‌تری دارند (مانند بیماران مبتلا به دیابت یا نقص ایمنی) دیرتر به درمان پاسخ می‌دهند و احتمال عود مجدد زائده نیز بیشتر است.

• رعایت مراقبت‌های بعد از درمان: تمیز نگه داشتن ناحیه، پرهیز از رابطه جنسی تا ترمیم کامل و رعایت توصیه‌های پزشک نیز باعث می‌شود روند بهبود سریع‌تر پیش برود.

• عود بیماری: ویروس HPV پس از درمان زگیل‌ها همچنان در بدن باقی می‌ماند، به همین دلیل احتمال بازگشت زگیل‌ها وجود دارد و این مسئله می‌تواند زمان کلی درمان را طولانی‌تر کند.

مراقبت‌های بعد از درمان زگیل تناسلی

پس از انجام هر یک از روش‌های درمانی زگیل تناسلی (کرایوتراپی، لیزر یا پلاسما‌تراپی)، با رعایت اصول مراقبتی می‌توان در بهبود سریع‌تر، کاهش عوارض جانبی و پیشگیری از بازگشت مجدد بیماری نقش موثری داشت. در این باره باید نکات زیر را رعایت نمایید:

• رعایت بهداشت موضعی: توصیه می‌شود ناحیه درمان‌شده را با آب ولرم و شوینده‌های ملایم شستشو دهید و از مصرف محلول‌های الکلی یا ضدعفونی کننده‌های قوی باید خودداری شود.

• عدم دستکاری ضایعات یا زخم‌ها: تاول‌ها، پوسته‌ها یا دلمه‌های ایجادشده را نباید بکنید یا دستکاری کنید، زیرا این اقدام احتمال عفونت و ایجاد اسکار را افزایش می‌دهد.

• پرهیز از فعالیت جنسی: تا زمان ترمیم کامل ضایعات (حداقل یک تا دو هفته یا طبق نظر پزشک)، برقراری رابطه جنسی ممنوع است تا هم از آسیب به بافت در حال ترمیم جلوگیری شود و هم خطر انتقال ویروس کاهش یابد.

• انتخاب پوشش مناسب: استفاده از لباس زیر نخی و گشاد باعث می‌شود از رطوبت، تعریق و اصطکاک در ناحیه درمان‌شده پیشگیری گردد.

• محدود کردن فعالیت‌های سنگین: بهتر است انجام ورزش‌های شدید، استفاده از سونا و استخر یا هر فعالیتی که موجب تعریق زیاد شود، تا بهبود کامل به تعویق انداخته شود.

• مصرف داروهای تجویز شده: در صورت تجویز داروهای موضعی یا خوراکی (برای کنترل التهاب یا پیشگیری از عفونت) توسط پزشک یا کارشناس زخم، مصرف آن‌ها باید به طور منظم و مطابق دستور پزشک انجام شود.

• تقویت سیستم ایمنی: تغذیه سالم، خواب کافی و پرهیز از مصرف دخانیات و الکل، نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی و کاهش احتمال بازگشت زگیل‌ها دارد.

• پیگیری‌های پزشکی: حتی پس از برطرف شدن ضایعات، معاینات دوره‌ای جهت ارزیابی احتمال بازگشت بیماری و درمان به موقع ضروری است.

آیا احتمال بازگشت زگیل تناسلی پس از درمان وجود دارد؟

بله، حتی پس از انجام درمان‌های موفق، احتمال بازگشت زگیل تناسلی وجود دارد. زیرا، روش‌های درمانی تنها ضایعات پوستی قابل مشاهده را از بین می‌برند، اما ویروس HPV که عامل ایجاد زگیل است، همچنان در سلول‌های لایه‌های عمقی پوست یا مخاط ناحیه آلوده شده باقی می‌ماند. به همین دلیل ممکن است در ماه‌ها یا حتی سال‌های بعد مجددا زگیل‌های جدید ظاهر شوند. برای پیشگیری از بازگشت مجدد این ضایعات، باید سیستم ایمنی فرد تقویت شده و سبک زندگی خود را تغییر دهد. همچنین به صورت منظم به پزشک مراجعه کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهند.

آیا درمان زگیل تناسلی باعث از بین رفتن ویروس HPV می‌شود؟

روش‌های درمانی زگیل تناسلی (مانند کرایوتراپی، لیزر، پلاسما‌تراپی یا داروهای موضعی) تنها زائده‌های پوستی قابل مشاهده را از بین می‌برند و ویروس HPV ممکن است همچنان در بافت‌های اطراف یا سلول‌های لایه‌های عمقی پوست باقی بماند. به همین دلیل درمان زگیل به معنای ریشه‌کن شدن کامل ویروس از بدن نبوده و احتمال بازگشت ضایعات در آینده وجود دارد. اما باید در نظر داشته باشید که تقویت ایمنی عمومی و موضعی بدن نقش مهمی در کنترل طولانی‌مدت بیماری دارد.

یکی از روش‌هایی که امروزه برای کاهش احتمال عود کردن زگیل‌ها و کمک به بدن در کنترل ویروس توصیه می‌شود، فتوتراپی است. در این روش با استفاده از نورهای خاص، سیستم ایمنی در ناحیه آلوده تحریک و تقویت می‌شود. انجام فتوتراپی پس از درمان زگیل‌ها می‌تواند:

• سرعت ترمیم بافت را افزایش دهد

• فعالیت سیستم ایمنی را در محل ضایعه بالا ببرد

• و در نهایت خطر بازگشت مجدد زگیل‌ها را کاهش دهد

به همین دلیل، ترکیب درمان‌های تخریبی زگیل با روش‌های کمکی مانند فتوتراپی می‌تواند نتایج پایدارتر و مطمئن‌تری به همراه داشته باشد.

روش‌های پیشگیری از ابتلا و انتقال زگیل تناسلی

از آنجا که زگیل تناسلی توسط ویروس HPV ایجاد شده و این ویروس در اغلب موارد از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، رعایت اصول پیشگیری می‌تواند نقش مهمی در کاهش احتمال ابتلا یا انتقال بیماری داشته باشد. از جمله مهمترین راهکارهای پیشگیرانه می‎‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• دریافت واکسن HPV: واکسن‌های موجود مانند واکسن گارداسیل و سرواریکس می‌توانند از ابتلا به انواع شایع و پرخطر ویروس HPV پیشگیری کنند. بهترین زمان برای تزریق واکسن، پیش از شروع فعالیت جنسی است، اما در افراد بزرگسال نیز می‌تواند اثر محافظتی داشته باشد.

• استفاده از کاندوم در رابطه جنسی: اگرچه کاندوم نمی‌تواند به‌طور کامل از انتقال HPV جلوگیری کند (زیرا ویروس ممکن است از طریق نواحی بدون پوشش نیز منتقل شود)، اما تا حد زیادی خطر ابتلا را کاهش می‌دهد.

• داشتن شریک جنسی پایدار: پرهیز از روابط متعدد و محافظت نشده جنسی می‌تواند احتمال تماس با ویروس را به شکل چشمگیری کاهش دهد.

• تقویت سیستم ایمنی بدن: داشتن سبک زندگی سالم شامل تغذیه متعادل، خواب کافی، ورزش منظم و پرهیز از مصرف دخانیات و الکل باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شود و بدن را در کنترل ویروس HPV یاری می‌کند.

• بررسی و معاینات دوره‌ای: معاینه منظم توسط پزشک متخصص (به ویژه در افرادی که سابقه زگیل تناسلی دارند یا در معرض خطر بیشتری هستند) به شناسایی زودهنگام ضایعات و جلوگیری از گسترش آن‌ها کمک می‌کند.

• آموزش و آگاهی: اطلاع‌رسانی در مورد راه‌های انتقال ویروس و روش‌های پیشگیری، به ویژه در میان جوانان، یکی از موثرترین ابزارها برای کاهش شیوع بیماری است.

منبع: جینا کلینیک